Wacław Krzyżanowski (architekt): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Zetpe0202 (dyskusja | edycje)
m Realizacje: drobne redakcyjne
m poprawa martwych linków, WP:SK+mSK+mSI.v2.1
Linia 1:
{{Biogram infobox
|imię i nazwisko = Wacław Krzyżanowski
|grafika =
|opis grafiki =
|alt grafiki =
|data urodzenia = 22 stycznia 1881
|miejsce urodzenia = [[Warszawa]]
|data śmierci = 12 marca 1954
|miejsce śmierci = [[Kraków]]
|miejsce spoczynku = [[cmentarz Rakowicki]] w Krakowie
|zawód = Architekt
|odznaczenia = {{order|KZ|Z}}
|commons = Category: Wacław Krzyżanowski (architekt)
}}
'''Wacław Krzyżanowski''' (ur. [[22 stycznia]] [[1881]] w [[Warszawa|Warszawie]], zm. [[12 marca]] [[1954]] w [[Kraków|Krakowie]]) – profesor, polski [[architekt]] [[Historia Polski (1918–1939)|okresu międzywojennego]], autor projektów licznych gmachów użyteczności publicznej, w tym obiektów sakralnych, także rezydencji prywatnych. Nauczyciel, członek [[Rada Główna Opiekuńcza|RGO]], [[YMCA]], [[Wolnomularstwo|mason]] (loża masońska: ''Przesąd zwyciężony'')<ref>[http://www.genealogia.okiem.pl/krzyzanowski.htm Krzyżanowski - Genealogia rodziny, herbarz, rodowód<!-- Tytuł wygenerowany przez bota -->]</ref>.
Linia 18:
Syn Mikołaja Krzyżanowskiego i Teofili Kamieńskiej<ref>{{Cytuj | url=http://www.sejm-wielki.pl/n/Krzy%BFanowski | tytuł=Krzyżanowski w Genealogii Potomków Sejmu Wielkiego<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=www.sejm-wielki.pl | data dostępu=2017-11-27}}</ref>. Córki: Helena<ref>{{Cytuj | url=http://krakow.wyborcza.pl/krakow/1,53181,6993515,Daniel_Gologorski__1910_1969_.html | tytuł=Wyborcza.pl<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=krakow.wyborcza.pl | data dostępu=2017-11-27}}</ref> i Maria.
 
W 1904 ukończył studia na Wydziale Architektury [[Politechnika Lwowska|Politechniki Lwowskiej]]{{r|album129}}. Studiował także w [[Paryż]]u i [[Wiedeń|Wiedniu]]{{r|album129}}. W [[1935]] był członkiem krakowskiej [[Loża wolnomularska|loży wolnomularskiej]] [[Przesąd Zwyciężony (II Rzeczpospolita)|Przesąd Zwyciężony]]<ref>Anna Kargol, ''Środowisko wolnomularskie w międzywojennym Krakowie'', [w:] Ars Regia, 9/15-16, 2006, s. 151.</ref>. Nauczyciel Państwowej Szkoły Sztuk Zdobniczych i Przemysłu Artystycznego w Krakowie<ref name=":0">{{Monitor Polski|rok=1936|numer=263|pozycja=469}} „za zasługi na polu pracy zawodowej”.</ref>. Członek SARP O. Kraków (do 1938).
 
Pochowany na [[cmentarz Rakowicki|cmentarzu Rakowickim]] (kwatera 25-wsch-po prawej Filochowskich)<ref>{{Cytuj |tytuł = Lokalizator Grobów - Zarząd Cmentarzy Komunalnych |data dostępu = 2021-01-30 |opublikowany = zck-krakow.pl |url = https://zck-krakow.pl/locator}}</ref>.
Linia 24:
 
== Ordery i odznaczenia ==
 
* Złoty [[Krzyż Zasługi]] (11 listopada 1936)<ref name=":0" />
 
Linia 33 ⟶ 32:
* [[Kościół św. Stanisława w Chmielowie]] (1923–1926)
* [[Kościół św. Stanisława Kostki w Krakowie (Dębniki)|Kościół św. Stanisława Kostki w Krakowie]] na [[Dębniki (Kraków)|Dębnikach]] (1932–1938)<ref>{{Cytuj | url=http://panoramy.zbooy.pl/360/pan/krakow-kosciol-sw-stanislawa-wnetrze-1-hdr/p | tytuł=Kościół św. Stanisława Kostki w Krakowie :: 360 :: Panorama sferyczna<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=panoramy.zbooy.pl | język=pl | data dostępu=2017-11-27}}</ref>
* [[Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie|Akademia Górniczo Hutnicza w Krakowie]] – gmach A-0 (razem ze [[Sławomir Odrzywolski|Sławomirem Odrzywolskim]] i [[Marian Heitzman (architekt)|Marianem Heitzmanem]]) (1922–1936)<ref name="bagh">http{{Cytuj |autor = Anna Biedrzycka |tytuł = Akademia Górnicza w budowie |czasopismo = Biuletyn AGH |data = 2009 |data dostępu = 2024-02-11 |issn = 1898-9624 |wydanie = 18/19 |miejsce = Kraków |s = 40 |url = https://www.biuletyn.agh.edu.pl/biuletyn_archiwumhome/biuletyn_pdf_2009biuletyn/018_019_2009_pdfwydania/39_018_0192009/01819_06_2009.pdf |język = pl}}</ref><ref>{{Cytuj stronę |url=http://www.krakow.travel/przewodnik/zwiedzamy-krakow/poza-glownymi-trasami/action,get,id,4113,t,Aleje-Trzech-Wieszczow.html |tytuł=Aleje Trzech Wieszczów - Poza głównymi trasami - Kraków Travel<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> |data dostępu=2010-01-20 |archiwum=https://web.archive.org/web/20120412053827/http://www.krakow.travel/przewodnik/zwiedzamy-krakow/poza-glownymi-trasami/action,get,id,4113,t,Aleje-Trzech-Wieszczow.html |zarchiwizowano=2012-04-12 }}</ref>
* Gmach [[YMCA]], Kraków [[Ulica Krowoderska w Krakowie|ul. Krowoderska]] 8 (1926)<ref name="ymca">http{{Cytuj |tytuł = Gmach polskiej YMCA w Krakowie: widok zewnętrzny. A co wewnątrz? |data = 1930 |data dostępu = 2024-02-11 |miejsce = Kraków |s = 1 |url = https://bcrepozytorium.biblos.pk.edu.pl/bc/resources/ZS/Krakow/GmachPolskiej/pdf/Krakow_GmachPolskiej.pdf.25871 |język = pl}}</ref>
* Gmach [[Biblioteka Jagiellońska|Biblioteki Jagiellońskiej]] w Krakowie (1931–1939)<ref>{{Cytuj | urltytuł=Biblioteka Jagiellońska | opublikowany= kongreskultury.pl |archiwum = https://web.archive.org/web/20090926043058/http://www.kongreskultury.pl/title,Biblioteka_Jagiellonska,pid,57,oid,219,cid,289.html |zarchiwizowano tytuł=Kongres Kultury Polskiej 2009<!-09- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=www.kongreskultury.pl26 | data dostępu=2017-11-27}}</ref>
* [[Kościół św. Mikołaja w Brzezinach]] (rozbudowa 1933)
* Dawny Szpital Okulistyczny w Witkowicach, Kraków ul. Dożynkowa 61 (1928)<ref>{{Cytuj | url=http://www.bip.krakow.pl/?sub_dok_id=1651 | tytuł=dzIV-h - Biuletyn Informacji Publicznej Miasta Krakowa - BIP MK<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=www.bip.krakow.pl | język=pl | data dostępu=2017-11-27}}</ref>
* Willa Kronenbergów, Kraków ul. Kościelna 3 (1928)<ref name="kron">[{{Cytuj |tytuł = Willa Kronenbergów |data dostępu = 2024-02-11 |opublikowany = noclegi.onet.pl |archiwum = http://web.archive.org/web/20130412064020/http://noclegi.onet.pl/kronenberg-krakow,krakow.html Willa|zarchiwizowano Kronenbergów Kraków= 2013- Willa Kronenbergów w Krakowie 04-12 Onet.pl<!-- Tytuł|język wygenerowany= przez bota -->]pl}}</ref>
* Gmach Izby Skarbowej (1921–1925)<ref name="autonazwa1">https://web.archive.org/web/20060919154843/http://www.far.malopolska.zax.pl/pdf/dz200505_01.pdf.</ref>, Kraków ul. Skarbowa 1, obecnie znajduje się tam Szpital Specjalistyczny im. J. Dietla
* Gmach Związku Młodzieży Rękodzielniczej i Przemysłowej (lata 20. XX w.)<ref name="autonazwa1" />Kraków ul. Skarbowa 2
* [[Gmach Państwowego Banku Rolnego w Krakowie|Budynek dawnego Banku Rolnego]], Kraków ul. Dunajewskiego 8 (1938)
 
{{clear}}
 
 
 
 
 
<gallery mode="packed" heights="150px">
Plik:Poller's tenement, 32 Szpitalna street, Old Town, Krakow, Poland.jpg|[[Dom Pollerów w Krakowie|Dom Pollerów]]<br />Kraków ul. Szpitalna 32, 1909
Plik:Popiel tenement (1908 design. by Waclaw Krzyzanowski), 1-2 Basztowa street, Krakow, Poland.jpg|Dom Popielów.<br />Kraków ul. Basztowa 1-2 (ul. Asnyka 1), 1908
Plik:Groteska Theatre, design. Wacław Krzyżanowski, 29 Krupnicza street, Kraków, Poland.jpg|Gmach Związku Młodzieży Rękodzielniczej i Przemysłowej<br />Kraków ul. Krupnicza 29 (ul. Skarbowa 2-4), 1920-1939
Plik:Former Tax Office, 1921 design. Wacław Krzyżanowski, 27 Krupnicza street, Kraków, Poland.jpg|Gmach Izby Skarbowej<br />(obecnie Szpital im. J. Dietla)<br />Kraków ul. Krupnicza 27 (ul. Skarbowa 1), 1921
Plik:House, 1924 design. Wacław Krzyżanowski, 25 Sienkiewicza street, Kraków, Poland.jpg|Willa własna Krzyżanowskiego<br />Kraków ul. Sienkiewicza 25, 1924
Plik:Polish YMCA building, 1926 design. Wacław Krzyżanowski, 8 Krowoderska street, Kraków, Poland.jpg|Gmach YMCA<br />Kraków ul. Krowoderska 8, 1926
Plik:Tenement house, 1927 design. Wacław Krzyżanowski, 2 Grottgera Av, Kraków, Poland.jpg|Kamienica<br />Kraków al. Grottgera 2 (ul. Kościelna 1), 1927
Plik:Kronenbergs Villa, 1928 design. Wacław Krzyżanowski, 3 Kościelna street, Kraków, Poland.jpg|Willa Kronenbergów<br />Kraków ul. Kościelna 3, 1928
Plik:Gabriel Narutowicz Hospital, 35-37 Prądnicka street, Kraków, Poland.jpg|Szpital Miejski im. G. Narutowicza<br />Kraków ul. Prądnicka 35-37, 1930
Plik:”Żaczek” Hotel, 5 3 Maja Alley, Kraków, Poland.jpg|Dom Akademicki im. I. Mościckiego (obecnie Hotel „Żaczek”)<br />Kraków ul. Oleandry 1, 1930
Plik:Jagiellonian Library (old building), 22 Mickiewicza Av, Krakow, Poland.jpg|Budynek Biblioteki Jagiellońskiej (stary)<br />Kraków al. Mickiewicza 22, 1931
Plik:StStanislaus Kostka Church, 6 Konfederacka street,Debniki,Krakow,Poland.jpg|[[Kościół św. Stanisława Kostki w Krakowie (Dębniki)|Kościół św. Stanisława Kostki]]<br />Kraków ul. Konfederacka 6, 1932
Plik:Pekao SA Bank (1938 design. by Waclaw Krzyzanowski), 8 Dunajewskiego street, Krakow, Poland.jpg|Budynek dawnego Banku Rolnego.<br />Kraków ul. Dunajewskiego 8, 1938
Plik:GmachGłównyAGH(BudynekA-0)-AlejaAdamaMickiewicza30-POL, Kraków.jpg|Gmach główny AGH (budynek A-0).<br />Kraków, al. Adama Mickiewicza 30, 1921–1936
Plik:Kamienica-UlicaJanaSobieskiego10-POL, Kraków.jpg|Kamienica.<br />Kraków, ul. Sobieskiego 10, 1907
Plik:Kamienica-UlicaJanaSobieskiego10-Witraż-POL, Kraków.jpg|Witraż w kamienicy przy ul. Sobieskiego 10, 1907
</gallery>
 
== ŹródłaPrzypisy ==
<references>
<ref name="album129">{{Cytuj | tytuł = Album inżynierów i techników w Polsce. T. 1, Cz. 1, Politechnika Lwowska : rys historyczny : informacje. | data = 1932 | miejsce = Lwów | wydawca = Tow. Bratniej Pomocy Stud. Polit. Lwowskiej | s = 123 | url = https://polona.pl/item/album-inzynierow-i-technikow-w-polsce-t-1-cz-1-politechnika-lwowska-rys,NzM3OTU3ODk/184/}}</ref>
</references>
 
== Bibliografia ==
* [[Anita Niedziałek]] – ''Działalność architektoniczna Wacława Krzyżanowskiego.''
* [[Ludwik Hass]] ''Masoneria polska XX wieku. Losy, loże, ludzie'', Wyd. 2, rozsz. i uzup., Kopia, Warszawa 1996, ss. 295. {{ISBN|83-86290-16-1}}.
* Praca zbiorowa ''Zabytki Architektury i budownictwa w Polsce. Kraków'', Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji, Warszawa 2007, {{ISBN|978-83-9229-8-1}}
 
== Przypisy ==
{{Przypisy|
<ref name="album129">{{Cytuj | tytuł = Album inżynierów i techników w Polsce. T. 1, Cz. 1, Politechnika Lwowska : rys historyczny : informacje. | data = 1932 | miejsce = Lwów | wydawca = Tow. Bratniej Pomocy Stud. Polit. Lwowskiej | s = 123 | url = https://polona.pl/item/album-inzynierow-i-technikow-w-polsce-t-1-cz-1-politechnika-lwowska-rys,NzM3OTU3ODk/184/}}</ref>
}}
 
{{Kontrola autorytatywna}}