Wikipedia

Wacław Krzyżanowski (architekt)

polski architekt

Wacław Krzyżanowski (ur. 22 stycznia 1881 w Warszawie, zm. 12 marca 1954 w Krakowie) – profesor, polski architekt okresu międzywojennego, autor projektów licznych gmachów użyteczności publicznej, w tym obiektów sakralnych, także rezydencji prywatnych. Nauczyciel, członek RGO, YMCA, mason.

Wacław Krzyżanowski
Data i miejsce urodzenia

22 stycznia 1881
Warszawa

Data i miejsce śmierci

12 marca 1954
Kraków

Miejsce spoczynku

cmentarz Rakowicki w Krakowie

Zawód, zajęcie

Architekt

Odznaczenia
Złoty Krzyż Zasługi (II RP)
Multimedia w Wikimedia Commons

Życiorys

edytuj

Syn Mikołaja Krzyżanowskiego i Teofili Kamieńskiej[1]. Córki: Helena[2] i Maria.

W 1904 ukończył studia na Wydziale Architektury Politechniki Lwowskiej[3]. Studiował także w Paryżu w École des Beaux-Arts i École des Arts Décoratifs oraz odbywał praktykę u Ignacego Sowińskiego w Wiedniu[3][4]. Do 1914 pracował u Józefa Pakiesa, po zakończeniu I wojny światowej (1919) został inspektorem odbudowy kraju, a rok później dyrektorem robót publicznych dla odbudowy w Krakowie i jednocześnie członkiem Rady Państwowej dla Odbudowy Polski. W latach 1921–1943 profesor Państwowego Instytutu Sztuk Plastycznych[5][4]. W 1935 był członkiem krakowskiej loży wolnomularskiej Przesąd Zwyciężony[6]. Członek SARP O. Kraków (do 1938).

Pochowany na cmentarzu Rakowickim (kwatera 25-wsch-po prawej Filochowskich)[7].

 
Grób Wacława Krzyżanowskiego na cmentarzu Rakowickim

Ordery i odznaczenia

edytuj

Realizacje

edytuj

(wybrane realizacje autorstwa Wacława Krzyżanowskiego)


  •  
    Dom Pollerów
    Kraków ul. Szpitalna 32, 1909
  •  
    Dom Popielów.
    Kraków ul. Basztowa 1–2 (ul. Asnyka 1), 1908
  •  
    Gmach Związku Młodzieży Rękodzielniczej i Przemysłowej
    Kraków ul. Krupnicza 29 (ul. Skarbowa 2–4), 1920-1939
  •  
    Gmach Izby Skarbowej
    (obecnie Szpital im. J. Dietla)
    Kraków ul. Krupnicza 27 (ul. Skarbowa 1), 1921
  •  
    Willa Anatola Lewkowicza
    Kraków ul. Smoleńsk 14, 1922
  •  
    Willa własna Krzyżanowskiego
    Kraków ul. Sienkiewicza 25, 1924
  •  
    Gmach YMCA
    Kraków ul. Krowoderska 8, 1926
  •  
    Kamienica
    Kraków al. Grottgera 2 (ul. Kościelna 1), 1927
  •  
    Willa Kronenbergów
    Kraków ul. Kościelna 3, 1928
  •  
    Szpital Miejski im. G. Narutowicza
    Kraków ul. Prądnicka 35–37, 1930
  •  
    Dom Akademicki im. I. Mościckiego (obecnie Hotel „Żaczek”)
    Kraków ul. Oleandry 1, 1930
  •  
    Budynek Biblioteki Jagiellońskiej (stary)
    Kraków al. Mickiewicza 22, 1931
  •  
    Kościół św. Stanisława Kostki
    Kraków ul. Konfederacka 6, 1932
  •  
    Budynek dawnego Banku Rolnego.
    Kraków ul. Dunajewskiego 8, 1938
  •  
    Gmach główny AGH (budynek A-0).
    Kraków, al. Adama Mickiewicza 30, 1921–1936
  •  
    Kamienica.
    Kraków, ul. Sobieskiego 10, 1907
  •  
    Witraż w kamienicy przy ul. Sobieskiego 10, 1907

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Krzyżanowski w Genealogii Potomków Sejmu Wielkiego [online], www.sejm-wielki.pl [dostęp 2017-11-27].
  2. ↑ Wyborcza.pl [online], krakow.wyborcza.pl [dostęp 2017-11-27].
  3. ↑ a b Album inżynierów i techników w Polsce. T. 1, Cz. 1, Politechnika Lwowska : rys historyczny : informacje., Lwów: Tow. Bratniej Pomocy Stud. Polit. Lwowskiej, 1932, s. 123.
  4. ↑ a b Krzyżanowski Wacław, [w:] Encyklopedia Krakowa, Wyd. 2 zm. i rozsz., t. 1, Kraków 2023, s. 831, ISBN 978-83-66334-47-6.
  5. ↑ a b M.P. z 1936 r. nr 263, poz. 469 „za zasługi na polu pracy zawodowej”.
  6. ↑ Anna Kargol, Środowisko wolnomularskie w międzywojennym Krakowie, [w:] Ars Regia, 9/15-16, 2006, s. 151.
  7. ↑ Lokalizator Grobów - Zarząd Cmentarzy Komunalnych [online], zck-krakow.pl [dostęp 2021-01-30].
  8. ↑ Kościół św. Stanisława Kostki w Krakowie :: 360 :: Panorama sferyczna [online], panoramy.zbooy.pl [dostęp 2017-11-27] (pol.).
  9. ↑ Anna Biedrzycka, Akademia Górnicza w budowie, „Biuletyn AGH”, 18/19, Kraków 2009, s. 40, ISSN 1898-9624 [dostęp 2024-02-11] (pol.).
  10. ↑ Aleje Trzech Wieszczów - Poza głównymi trasami - Kraków Travel. [dostęp 2010-01-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-04-12)].
  11. ↑ Gmach polskiej YMCA w Krakowie: widok zewnętrzny. A co wewnątrz?, Kraków 1930, s. 1 [dostęp 2024-02-11] (pol.).
  12. ↑ Biblioteka Jagiellońska, kongreskultury.pl [dostęp 2017-11-27] [zarchiwizowane 2009-09-26].
  13. ↑ dzIV-h - Biuletyn Informacji Publicznej Miasta Krakowa - BIP MK [online], www.bip.krakow.pl [dostęp 2017-11-27] (pol.).
  14. ↑ Willa Kronenbergów, noclegi.onet.pl [dostęp 2024-02-11] [zarchiwizowane 2013-04-12] (pol.).
  15. ↑ a b https://web.archive.org/web/20060919154843/http://www.far.malopolska.zax.pl/pdf/dz200505_01.pdf

Bibliografia

edytuj
  • Anita Niedziałek – Działalność architektoniczna Wacława Krzyżanowskiego.
  • Ludwik Hass Masoneria polska XX wieku. Losy, loże, ludzie, Wyd. 2, rozsz. i uzup., Kopia, Warszawa 1996, ss. 295. ISBN 83-86290-16-1.
  • Praca zbiorowa Zabytki Architektury i budownictwa w Polsce. Kraków, Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji, Warszawa 2007, ISBN 978-83-9229-8-1
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wacław_Krzyżanowski_(architekt)&oldid=75265825”