Sidon
Sidon es una vila de Liban. Vila importanta dempuei l'Antiquitat Auta, es lo centre de la tresena aglomeracion dau país. Son centre istoric es classat au Patrimòni Mondiau de l'Umanitat per l'Unesco.
Istòria
[modificar | Modificar lo còdi]Poblat dempuei la Preïstòria, lo site de Sidon venguèt la capitala d'un reiaume cananèu au sègle XV avC e un centre marchand fòrça actiu amb Egipte. Probablament destrucha durant leis invasions dei Pòbles de la Mar, deguèt acceptar la predominància de ciutats fenicianas pus poderosas coma Tir. Puei, coma lo rèsta de Fenicia, passèt sota lo contraròtle dei poissanças dominantas en Orient Mejan tot en gardant seis institucions pròprias. En 677 avC, foguèt destrucha per leis Assirians après una revòuta. Lei Babilonians la tornèron bastir. Après sa conquista per Pèrsia en 540 avC, venguèt un centre navau important. Pasmens, se revoutèt tornarmai en 351 avC e foguèt pilhada e cremada cinc ans pus tard. Per aquela rason, sostenguèt l'avançada d'Alexandre lo Grand.
Durant lo periòde ellenic, Sidon foguèt un deis enjòcs dei Guèrras de Siria entre l'Empèri Seleucida e l'Egipte Lagida. Pasmens, la vila capitèt de gardar son importància. A partir de 120 avC, venguèt autonòma e poguèt batre la sieuna moneda en 107 avC. Passèt sota contraròtle roman amb lo rèsta de la region. Foguèt alora una basa navala per la marina e un centre de produccion de produchs de luxe (veire, joièus...). Obtenguèt l'estatut de colonia romana en 222 apC[1]. Pasmens, la vila comencèt de declinar e foguèt largament destrucha per un tèrratrem en 551. Aviá gaire d'importància quand foguèt conquistada per leis Arabis en 637.
Durant l'Edat Mejana, Sidon venguèt pauc a pauc lo pòrt de guèrra de Damasc[2]. Presa per lei Crosats après un sètge malaisat en 1111, la vila tornèt trobar una certana importància. Dins aquò, foguèt destrucha per lei Mongòls en 1260. Après un periòde novèu de declin, tornèt venir prospèra durant lei sègles XVI e XVII e foguèt la capitala d'una província otomana de 1660 a 1775. Pendent aquela epòca, la vila entretenguèt de relacions comercialas importantas amb Marselha[3]. Pasmens, en 1791, leis autoritats turcas decidèron d'expulsar lei Francés de la region e Beirot prenguèt la plaça perduda per Sidon. Lo sègle XIX foguèt donc tornarmai una epòca de dificultats per Sidon[4]. Dins aquò, lo declin de la poissança otomana, la colonizacion francesa e l'independéncia de Liban permetèron a Sidon de tornar venir un centre important. Uei, la ciutat es ansin un centre demografic de 200 000 abitants (3a aglomeracion dau país), toristic e economic. En particular, son centre istoric es estat classat sus la lista dau Patrimòni Mondiau de l'Umanitat per l'Unesco en 1996[5].
Annèxas
[modificar | Modificar lo còdi]Liames intèrnes
[modificar | Modificar lo còdi]Bibliografia
[modificar | Modificar lo còdi]- (fr) Josette Elayi, Sidon, cité autonome de l'Empire perse, Éditions Idéaphane, 1989.
- (fr) Josette Elayi, Histoire de la Phénicie, Éditions Perrin, 2013.
Nòtas e referéncias
[modificar | Modificar lo còdi]- ↑ (fr) Maurice Sartre, D'Alexandre à Zénobie : Histoire du Levant antique, IVe siècle av. J.-C. - IIIe siècle ap. J.-C., Fayard, 2003, p. 707.
- ↑ (fr) Encyclopédie de l'Islam, Brill et Leyden, 2a ed., 1995, pp. 103-104.
- ↑ (fr) Daniel Panzac, « Commerce et commerçants des ports du Liban Sud et de Palestine (1756-1787) », Revue du monde musulman et de la Méditerranée, n° 55-56, 1990, pp. 75-93.
- ↑ (fr) Baptistin Poujoulat, Récits et souvenirs d'un voyage en Orient, A. Mame, 1848, p. 130.
- ↑ UNESCO World Heritage Centre, « Centre historique de Saida - UNESCO World Heritage Centre », [1], consultat lo 23 de decembre de 2022.