Batalha de Cajamarca
La batalha de Cajamarca se debanèt lo 16 de novembre de 1532 durant la Conquista de Peró per Espanha. Foguèt la consequéncia d'una emboscada organizada sus la plaça de Cajamarca per lei conquistadors de Francisco Pizarro còntra l'emperaire inca Atahualpa e sa cort qu'èran insufisentament protegits. Entraïnèt la captura de l'emperaire inca Atahualpa e la mòrt d'aperaquí 2 000 personas (nobles, generaus, domestics... etc.). Aperaquí 5 000 autreis Incas foguèron capturats. De mai, la captura de l'emperaire — fiu dau Dieu-Soleu dins la religion inca — causèt la panica au sen de sei tropas (80 000 òmes) que s'enfugiguèron sensa assaiar de combatre. Ansin, la batalha desorganizèt l'Empèri Inca, encoratjèt lei revòutas dei pòbles somes per leis Incas e permetèt la presa de sa capitala a la fin de l'annada seguenta.