Samojedar
Samojedar er urfolk som lever delvis som nomadar på tundraen og taigaen nord i Russland og i det nordvestlege Sibir (frå området rundt Kvitsjøen til Tajmyrhalvøya, særleg ved elvene Ob og Jenisej) og snakkar samojediske språk.
Tidlegare fanst det fleire samojedar òg i Sajan-fjella i Sør-Sibir. Samojedane var opphavleg jegerar, men i dag lever dei stort sett av reindrift og fiske, og dessutan noko pelsdyroppdrett, jakt, jord- og skogbruk. Nganasan-folket var utelukkande jegerar til langt innpå 1900-talet. Den tradisjonelle religionen til samojedane har vore sjamanisme. Samojediske språk vert snakka av kring 30 000 menneske.
Språk og folkegrupper
[endre | endre wikiteksten]Samojediske språk tilhøyrer den uralske språkgruppa og er i slekt med finsk-ugriske språk. Samojedane vert delt inn i folkegrupper etter språkstammane:
- Nenetsarar (tidlegare kalla jurak-samojedar, juraker og khasova)
- Enetsarar (tidlegare kalla jenisejar, jenisejsamojedar, karasasamojedar)
- Nganasanar (tidlegare kalla tavgisamojedar)
- Selkupar (tidlegare kalla ostjaksamojeder)
- Kamassarar (språket kamassisk, utdøydd i 1989)
- Motorar (språket mator, utdøydd på 1840-talet)
Nemninga samojedar (samojed i eintal) har ført til fleire konfliktar, fordi ordet på russisk (samojedy) tyder «dei som et maten rå» eller «dei som et seg sjølv», altså kannibalisme.
Sjå òg
[endre | endre wikiteksten]Kjelder
[endre | endre wikiteksten]- Denne artikkelen bygger på «Samojeder» frå Wikipedia på bokmål, den 2. april 2016.
Denne artikkelen treng referansar for verifikasjon. |
Bakgrunnsstoff
[endre | endre wikiteksten]- Om samojediske språk og russiske språkminoritetar (på engelsk) Arkivert 2007-04-05 ved Wayback Machine.
- Russiske folkegrupper (på engelsk)
- Sibirske urinnvånere (på engelsk)
- Urbefolkning nord i Europa og Russland (på engelsk) Arkivert 2005-10-26 ved Wayback Machine.
- Kort om samojedar i Nordisk Familjebok (1800-tals utgåvan)
- Om samojedane i engelsk leksikon fra 1911