Daddel

Daddelpalme
Daddelpalmar i Marokko
Status
Status i Noreg: Framandart som ikkje er risikovurdert
Systematikk
Rike:	Planteriket Plantae
Underrekkje:	Frøplantar Spermatophytes
Orden:	Palmeordenen Arecales
Familie:	Palmefamilien Arecaceae
Underfamilie:	Coryphoideae
Stamme:	Phoeniceae
Slekt:	Daddelpalmeslekta Phoenix
Art:	Daddelpalme P. dactylifera
Vitskapleg namn
Phoenix dactylifera L., 1753

Daddel er frukta frå daddelpalmen (Phoenix dactylifera) i daddelpalmeslekta i palmefamilien. Ein dyrkar dadlar i tørre delar av Asia og Nord-Afrika, særleg i oasar. Daddeldyrking er særleg viktig i Midtausten.

Skildring

Daddelpalmen er eit mellomstort tre, 15-25 meter høgt, som kan ha fleire stammar frå same rotsystemet eller ein enkel stamme. Blada er 3-5 meter lange.

Dadlar på treet.

Dadlar

Daddelfrukta er eigenleg eit bær som inneheld eitt frø. Ein har brukt dadlar til mat i Midtausten i tusenvis av år. Dei har vore dyrka frå Mesopotamia til Egypt, kanskje så tidleg som 4000 f.Kr Arkeologiske funn tyder på at dadlar kan ha vore kultiverte aust i Arabia i 6000 f.Kr

Aveny av daddelpalmar i Anaheim i California.

Dyrking

Daddelpalmar blir dyrka for frukta, for å gje ly og som prydplante.

Verdas eldste spirande frø

Eit 2000 år gammalt daddelfrø frå Masada nær Daudehavet vart i 2008 det eldste frøet i verda ein har fått til å spira. Førebels undersøkingar har vist at planta deler omtrent halvparten av DNA-et med tre moderne variantar av daddelpalmen, frå Egypt, Irak og Marokko.

Daddel i kulturen

Daddelpalmen har lenge vore ein viktig kulturplante i området ho veks i. Han er nemnd fleire gonger i Bibelen og Koranen, og blir mellom anna nytta til å byggja lauvhytter under den jødiske sukkothøgtida. Palmegreinene er mellom anna eit symbol for siger, og kan brukast til å markera palmesundag. Innan islam er det vanleg å bryta fasta under ramadan med dadlar og vatn. Ifølgje tradisjonen likna Muhammed ein god truande med daddelpalmen.

Daddelpalmen er eit nasjonalsymbol for Saudi-Arabia, som nytter han i riksvåpenet. Han er også avbilda på pengar og frimerke frå Algerie, Libya og Tunisia.

Daddelpalme i Noreg

I Noreg er daddelpalme ein framandart som er innført som matvare, og det er funne frøplanter som har spira på deponi for matavfall kring Oslofjorden og i Trøndelag frå 1950.

Kjelder

---

• Denne artikkelen bygger på «Daddelpalme» frå Wikipedia på bokmål, den 6. november 2010.
• Martha Modzelevich, Phoenix dactylifera, Date Palm, Tamr תמר מצוי , تمر, Flowers in Israel
• Najma Mohamed, Plants of the Qur'an: The Date Palm, islamonline.net, 2011-01-20

Bakgrunnsstoff

Wikimedia Commons har multimedia som gjeld: Daddel

Wikispecies

Wikispecies har taksonomisk informasjon om Phoenix dactylifera

• Date Palm Cultivation. FAO PLANT PRODUCTION AND PROTECTION PAPER 156, Rev. 1.

---

• (no) daddelpalme hos Artsdatabanken
• (en) daddelpalme i Encyclopedia of Life
• (en) daddelpalme i Global Biodiversity Information Facility
• (sv) daddelpalme hos Dyntaxa
• (en) daddelpalme hos ITIS
• (en) daddelpalme hos NCBI
• (en) daddelpalme hos The International Plant Names Index
• (en) daddelpalme hos Tropicos
• (en) Kategori:Phoenix dactylifera – bilete, video eller lyd på Wikimedia Commons
• (en) Phoenix dactylifera – galleri av bilete, video eller lyd på Wikimedia Commons
• Phoenix dactylifera – detaljert informasjon på Wikispecies
  Denne biologiartikkelen som har med landbruk å gjere, er ei spire. Du kan hjelpe Nynorsk Wikipedia gjennom å utvide han.