Botanisk illustrasjon

Pride of California, Lathyrus Splendens avMargaret Neilson Armstrong.

Botanisk illustrasjon er ei form for bildekunst som går ut på å framstilla kjenneteikna til ein særskild plante gjennom å få fram utforminga, fargane og andre detaljar, ofte gjennom ulike plantestadium. Dei blir brukt i plantebøker, blad og andre medium, ofte saman med ei botanisk skildring. Botaniske illustrasjonar blir ofte brukt som hjelp til å identifisera plantar. Dei kan også brukast til rein dekorasjon. Medan illustrasjonane tidlegare var eit særs viktig hjelpemiddel innan biologisk klassifikasjon, er dei kunstnariske bilda i mange tilfelle blitt erstatta av fotografi.

Ein botanisk illustratør kan bruka fotografi som hjelpemiddel, men arbeider gjerne helst ut frå verkelege plantedøme for å få rett farge, storleikstilhøve og framsyning av oppbygginga til planten.

I ein botanisk illustrasjon er det viktig å skildra dei ulike plantedelane, som blad, blome, knopp, frø, stilk og rotsystem, på ein tydeleg måte. Ein slik illustrasjon viser derfor gjerne ei idealisert form av ein plante. For å driva med botanisk illustrasjon treng ein grundig kunnskap om botanikk. I mange høve var botanikarar sjølv dyktige teiknarar.

Illustrasjon frå Codex vindobonensis.

Historie

Botaniske illustrasjonar har vore viktige i lang tid for å identifisera plantar, særleg for medisinsk og kulinarisk bruk. Det eldste overlevande botaniske verket med slike illustrasjonar er Codex vindobonensis, ein kopi av De Materia Medica av Dioscorides laga for den romerske keisardottera Juliana Anicia i 512.

Bruken av botaniske illustrasjonar skaut fart på 1400-talet då betre trykkjemetodar gjorde at ein kunne produsera plantebøker med meir nøyaktige illustrasjonar. Nye, eksotiske plantar gjorde også slike verk meir etterspurde. Rikfolk kunne tilsetja eigne botaniske illustratørar. Dei fekk også ei viktig stilling ved botaniske samlingar og i samband med plantesamling i fjerne strøk.

Nokre botaniske illustratørar

• Margaret Neilson Armstrong
• Edith Clements
• Jean-Théodore Descourtilz
• Dagny Tande Lid
• Maria Sibylla Merian
• Otto Wilhelm Thomé
• Pierre Jean François Turpin
• Elizabeth Twining

Bilde

• 
  Botanisk illustrasjon av lotus frå ein flora over etande plantar frå Ming-dynastiet.
• 
  Botanisk illustrasjon som del av takdekorasjon i Bamberg kloster St. Michaelsberg.
• 
  Botanisk illustrasjon som dekorasjon på porselenstallerken frå Bow Porcelain Works frå 1750-åra.
• 
  Svart-kvit illustrasjon av ein type kål (Chou vert glacé d'Amérique) frå Les plantes potagères (1904), eit oversyn over ulike kultivarar av matplantar.

Sjå òg

• Zoologisk illustrasjon

Kjelder

*«De botaniske illustrasjonene» Arkivert 2016-04-16 ved Wayback Machine. (DOC), aabk.ksys.no

• «Lærerveiledning» (PDF), akersmus.no

---

• Denne artikkelen bygger på «Botanical illustration» frå Wikipedia på engelsk, den 3. mai 2015.

Bakgrunnsstoff

• Dagny Tande Lids botaniske tegninger. Omtale og nettutstilling ved Naturhistorisk museum ved UiO.
  Denne biologiartikkelen er ei spire. Du kan hjelpe Nynorsk Wikipedia gjennom å utvide han.