protoplasma
- Geluid: protoplasma (hulp, bestand)
- IPA: / ˌprotoˈplɑsma / (4 lettergrepen)
- pro·to·plas·ma
- van Duits Protoplasme zn , in 1840 gevormd door de 19e-eeuwse Tsjechische geneeskundige J.E. Purkiňje uit Oudgrieks πρῶτος (prootos) "eerste" en πλάσμα "iets wat in een vorm gekneed of gegoten is", dus letterlijk ‘eerst gevormd’, op te vatten als afgeleid van plasma met het voorvoegsel proto-; in de betekenis van ‘mengsel van stoffen waaruit de cellen zijn opgebouwd’ aangetroffen vanaf 1912 [1] [2] [3]
enkelvoud | meervoud | |
---|---|---|
naamwoord | protoplasma | protoplasma's |
verkleinwoord |
het protoplasma o
- (biologie) (verouderd) de inhoud van een levende cel bestaande uit cytoplasma en karyoplasma
- Een amoebe daarentegen is niet meer dan een eenzame naakte cel, een zakje stromend protoplasma dat zich als een aangeschoten regendruppel voortbeweegt. Ontbreekt het iets aan stevigheid en architectuur, zo lijkt het, dan is het wel een amoebe. [4]
- slijmerige vloeistof
- Werknemers in rubberlaarzen klotsen door centimeters water terwijl anderen rondrijden op gemotoriseerde karretjes met piepschuimen dozen vol met alle levende have die je maar uit zee kunt opvissen. Van zilverkleurige, dolkvormige sardines en spinachtige krabben tot mysterieuze diepzeevissen die eruit zien als klodders protoplasma. [5]
- Het woord protoplasma staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.
- In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "protoplasma" herkend door:
87 % | van de Nederlanders; |
84 % | van de Vlamingen.[6] |
- Zie Wikipedia voor meer informatie.
- ↑ Woordenboek der Nederlandsche taal (1864-2001).
- ↑ protoplasma op website: Etymologiebank.nl
- ↑ "protoplasma" in: Sijs, Nicoline van der, Chronologisch woordenboek. De ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen, 2e druk, Amsterdam / Antwerpen: Veen, 2002; op website dbnl.org; ISBN 90 204 2045 3
- ↑ NRC Felix Eijgenraam 2 juni 1994
- ↑ Volkskrant MARTIN FACKLER 21 september 2013
- ↑ Door archive.org gearchiveerde versie van 21 oktober 2019 “Word Prevalence Values” op ugent.be
Categorieën:
- Woorden in het Nederlands
- Woorden in het Nederlands van lengte 11
- Woorden in het Nederlands met audioweergave
- Woorden met 4 lettergrepen in het Nederlands
- Woorden in het Nederlands met IPA-weergave
- Voorvoegsel proto- in het Nederlands
- Zelfstandig naamwoord in het Nederlands
- Biologie in het Nederlands
- Verouderd in het Nederlands
- Woordenlijst Nederlandse Taal
- Prevalentie Nederland 87 %
- Prevalentie Vlaanderen 84 %