passeren

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  passeren    (hulp, bestand)

Woordafbreking

• pas·se·ren

Woordherkomst en -opbouw

• Leenwoord uit het Frans, in de betekenis van ‘voorbijgaan’ voor het eerst aangetroffen in 1294
• Afkomstig van het Franse passer (met het achtervoegsel -eren)

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd	voltooid deelwoord
passeren	passeerde	gepasseerd
zwak -d	volledig

Werkwoord

passeren

1. inergatief langskomen, voorbijgaan

   • Er passeerden veel wandelaars. 

2. overgankelijk voorbijsteken, inhalen (in het verkeer e.d.)

   • Hij passeerde een aantal auto's en ging weer naar de rechterbaan. 

   ▸ `Onze gasten kunnen gerust slapen in de wetenschap dat hun vertrekken duchtig worden bewaakt; zei Montebello. `Om zich toegang te verschaffen tot de bovenverdiepingen dient men te passeren tussen de hybride verschijningsvorm van de angst en het verraderlijk spinnende poesje dat voor raadselen stelt, die respectievelijk staan voor het weinig realistische zelfbeeld van de man en het wezen van de vrouw, als u het mij toestaat u te amuseren met mijn dilettantisme op het gebied van de symboliek.

   ▸ Het was al donker toen ik een onverharde weg passeerde waar een aantal eenpersoonstenten in de berm stonden.

3. overgankelijk, (kookkunst) door een zeef laten gaan

   • De saus wordt daarna nog even gepasseerd. 

4. (juridisch) bekrachtigen van een akte door een notaris

   • Vandaag is de statutenwijziging de notaris gepasseerd. 

5. overslaan bij een benoeming
6. overslaan bij een besluitvorming

   ▸ Het kabinet trekt de vergunningverlening voor een asielzoekerscentrum in de Overijsselse plaats Albergen naar zich toe. Daarmee passeert het kabinet de gemeente Tubbergen, waar Albergen ligt.

Hyponiemen

• depasseren

Afgeleide begrippen

• passaat, passant, passeerbaar, passering

Uitdrukkingen en gezegden

• [1] langskomen, voorbijgaan
• De revue passeren

(oorspronkelijk militair jargon) beoordeeld worden; voorbijkomen; gesteld worden (van vragen)

•  Ze heette heel toepasselijk Jetfighter en alle standaardvragen passeerden de revue: ‘waar kom je vandaan’, ‘wanneer ben je begonnen?’ en ‘hoeveel liter neem je mee?’.  

• [2] voorbijsteken, inhalen
• Een gepasseerd station

Zie station#Uitdrukkingen en gezegden

• [6] overslaan bij een besluitvorming
• Zich gepasseerd voelen

Zich buiten spel gezet voelen, vinden dat er bij een beslissing door een ander geen rekening is gehouden met het belang dat men zelf bij de zaak had

Vertalingen

    1. voorbijgaan, voorbijsteken, inhalen   

Duits: passieren (de) Engels: pass (en) Frans: passer (fr)

Oudnoords: líða Spaans: pasar (es), adelantar (es)

Gangbaarheid

• Het woord passeren staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "passeren" herkend door:

98 %	van de Nederlanders;
98 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie de doorverwijspagina op Wikipedia voor meer informatie.