keten

1. uit losse, vaak metalen, schakels in een enkele rij aaneengeregen voorwerp

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  keten    (hulp, bestand)
• IPA: / ˈketə(n) / (2 lettergrepen)

Woordafbreking

• ke·ten

Woordherkomst en -opbouw

• [A] via Middelnederlands keteken van Latijn catena, in de betekenis van ‘ketting’ aangetroffen vanaf 1240
• [B] afgeleid van  keet zn  "herrie, drukte; plezier" met het achtervoegsel -en
• [C]  keet zn  "gebouwtje voor tijdelijk verblijf" met de uitgang -en

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	keten	ketens ketenen
verkleinwoord	ketentje	ketentjes

Zelfstandig naamwoord

[A] de keten v / m

1. uit losse, vaak metalen, schakels in een enkele rij aaneengeregen voorwerp

   ▸ En men stelde zich voor hoe de machtige Nicolaas, ieder jaar op zijn feestdag, de duivel in ketenen sloeg en geboeid met zich meevoerde.

2. (figuurlijk) iets waardoor men gebonden is, dat de vrijheid belemmert

   • Hij wist zijn ketenen te verbreken en zijn vrijheid te herwinnen. 

3. (figuurlijk) onderling in verband staande rij van gelijksoortige zaken

   • Het eiland wordt doorsneden door een keten van vulkanen. 

4. (figuurlijk) vergelijkbare bedrijven op verschillende plaatsen die samen naar hun klanten als een geheel functioneren

   • Hij bouwde het eethuisje van zijn ouders uit tot een keten van restaurants. 

5. (figuurlijk) in de tijd opeenvolgende reeks van gelijksoortige verschijnselen

   • Het conflict ontstond door een keten van misverstanden. 

Synoniemen

• ketting

Hyponiemen

   

DNA-keten ambtsketen (1) bedrijfsketen (4) bergketen (2) bewijsketen bioscoopketen boekhandelketen boekhandelsketen boekwinkelketen burgemeestersketen (1) detailhandelsketen discountketen doe-het-zelfketen drogisterijketen eilandenketen (2) eiwitketen elektronicaketen fastfoodketen franchiseketen galeiketen (1) halsketen (1) hamburgerketen hifiketen hotelketen (3) hypermarktketen identiteitsketen juweliersketen kledingketen koolstofketen (2) koudeketen modeketen ordeketen (1) polymeerketen productieketen productketen reisbureauketen restaurantketen speelgoedketen strafrechtketen strafrechtsketen supermarktketen themarestaurantketen uitzendketen veiligheidsketen videoketen voedselketen (4) waardeketen (4) warenhuisketen waterketen winkelketen (3) zorgketen (4)

Afgeleide begrippen

   

ketenaanpak ketenaansprakelijkheid ketenafspraak ketenbeheer ketenbeheersing ketenbepaling ketencertificaat ketencomplex ketencriminaliteit ketendicht ketenen ketengebergte keteninformatisering ketening ketenkaart ketenmanagement ketenmanager ketenmigratie ketenmobiliteit ketenomkering ketenpartner ketenproject ketensamenwerking ketenstudie ketenzorg

Vertalingen

    1. uit losse, vaak metalen, schakels in een enkele rij aaneengeregen voorwerp   

Duits: Kette (de) m Engels: chain (en) Inupiak: pituich (ik) Noors: kjede (no) m o

Nynorsk: kjede (nn) v Spaans: cadena (es) v Surinaams: keti Zweeds: kedja (sv) g

Werkwoord

vervoeging van
ketenen

[A] keten

1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van ketenen
   

   • Ik keten. 

2. gebiedende wijs van ketenen
   

   • Keten! 

3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van ketenen
   

   • Keten je? 

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd	voltooid deelwoord
keten	keette	gekeet
zwak -t	volledig

_{Niet in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Taalunie als onbepaalde wijs.}

Werkwoord

[B] keten

1. inergatief (informeel) lol trappen, op een rumoerige manier plezier hebben

   ▸ Het werkt niet als je zo’n wedstrijd ernstig en strak probeert te leiden: mijn doelstelling is gewoon lekker te keten en veel plezier te maken.

_{Niet in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Taalunie als onbepaalde wijs van een werkwoord.}

Verwante begrippen

• keet (lol)

Zelfstandig naamwoord

de [C] keten mv

1. meervoud van het zelfstandig naamwoord keet

Gangbaarheid

• Het woord keten staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "keten" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
98 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie de doorverwijspagina op Wikipedia voor meer informatie.