Naar inhoud springen

Zweden (volk)

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
(Doorverwezen vanaf Zweed)
Zweden
Verschillende bekende Zweden. Van links naar rechts: Gustaaf I, Carl Linnaeus, Jöns Jacob Berzelius, Alfred Nobel, Selma Lagerlöf, Ann-Margret, Björn Ulvaeus en Markus Näslund
Verspreiding Vlag van Zweden Zweden (9 miljoen)
Vlag van Verenigde Staten Verenigde Staten (4 miljoen)
Vlag van Canada Canada (300.000)
Vlag van Finland Finland (300 000)
Vlag van Argentinië Argentinië (175.000)
Vlag van Brazilië Brazilië (32.975)
Taal Zweeds
Verwante groepen Noord-Germaanse volken
Portaal  Portaalicoon   Landen & Volken

De Zweden (Zweeds: svenskar) zijn een etnische groep die onderdeel is van de Noord-Germaanse volken. Autochtone inwoners van Zweden zijn niet per se Zweden. Er leven in Zweden bijvoorbeeld vele autochtone Zweden die Finse voorouders hebben. De termen autochtoon en allochtoon zijn vooral politiek van aard.

Definitie

[bewerken | brontekst bewerken]

Er is geen eenduidige definitie van de Zweedse etniciteit en daarom wordt bij Zweedse volkstellingen geen poging gedaan om deze etnische groep te tellen.[1]

Over het algemeen rekent men tot de Zweden de personen die deel uitmaken van de Zweedse meerderheidscultuur, of die op een andere manier bij een typisch Zweedse groep horen, die Zweeds als moedertaal spreken, of die door Zweden die deel uitmaken van de meerderheid, als Zweden beschouwd worden. Ook zijn er groepen binnen het land die zichzelf niet als etnische Zweden beschouwen. Een voorbeeld hiervan zijn de Sami.

Behalve de personen die onder deze definitie vallen en die in Zweden wonen, rikssvenskar ("Rijkszweden") genoemd, worden ook inwoners van Finland en Estland die Zweeds als moedertaal hebben tot deze groep gerekend. Deze groepen worden finlandssvenskar en estlandssvenskar genoemd. Ook in het in de 18e eeuw door Zweden gestichte dorp Zmijevka in Oekraïne is er een minderheid die nog steeds een archaïsch Zweeds dialect praat. Deze buiten de huidige Zweedse staat wonende Zweden worden soms östsvenskar (Oost-Zweden) genoemd, in tegenstelling tot de Rijkszweden die dan västsvenskar (West-Zweden) worden genoemd.

Oorsprong

[bewerken | brontekst bewerken]

De Zweden als etnische groep behoren tot de Noord-Germanen, evenals de Noren, Denen en IJslanders. Hun directe voorouders waren bekend als de Noormannen of Vikingen, die rond de jaren 800 tot 1000 de kusten van Europa als plunderaars onveilig maakten, maar ook ijverig handel dreven tot in Byzantium en het Oost-Europese Laagland. Zweedse Vikingen trokken via de rivieren die dit gebied doorsnijden naar de Zwarte Zee en de Kaspische Zee en stichtten mede het Kievse Rijk, een voorloper van het latere Rusland.

Verspreiding

[bewerken | brontekst bewerken]

Zweden wonen vooral in Zweden (9 miljoen) en in de Verenigde Staten (4,4 miljoen mensen van Zweedse origine). Ook zijn er kleine gemeenschappen in Canada (330.000) en Finland (300.000). Tussen 1820 en 1930 emigreerden ongeveer 1,3 miljoen Zweden, toentertijd een derde van de bevolking, naar Noord-Amerika. Met name Minnesota staat bekend als een staat met veel inwoners van Zweedse, of algemener: van Scandinavische, herkomst. Finland is lange tijd van Zweden geweest, waardoor Finland een aanzienlijke Zweedse minderheid had (Zweedstalige Finnen). Na de onafhankelijkheid van Finland zijn veel Zweden geremigreerd naar Zweden.

Taal

[bewerken | brontekst bewerken]

De inheemse taal van de Zweden is het Zweeds, dat behoort tot de Noord-Germaanse talen. Deze gestandaardiseerde taal (Rijkszweeds) is gevormd uit Centraal-Zweedse dialecten.

Zweedschap en integratie van Zweedse migranten

[bewerken | brontekst bewerken]

Recente golven van immigratie hebben in Zweden voor een integratiedebat in Zweden gezorgd. Ook is de vraag gerezen over wat Zweedschap inhoudt.[2] In een Zweeds overheidsrapport wordt verteld hoe men Zweedschap kan hebben: geboorteland, nationaliteit, verwantschap, cultuur/taal en uiterlijk.[3]

Dit is een gevoelig onderwerp in Zweden en het praten over etniciteit kan vooral in de politiek controversieel zijn. Toen minister-president Fredrik Reinfeldt in 2012 het woord "etnische Zweden" in de mond nam, werd hij hevig bekritiseerd.[4][5][6]

Het Zweedse Bureau voor de Statistiek (SCB) noteert de etniciteit van haar Zweedse burgers niet, maar naar schatting heeft 20% van de bevolking buitenlandse wortels.[7]

Het toenemende aandeel immigranten binnen de Zweedse bevolking zorgt voor spanningen. Er zijn politici die immigratie willen tegenhouden. De Zweden Democraten vinden migranten een demografische bedreiging en vooral de opkomst van de islam in Zweden baart hen grote zorgen. In recente polls is de meerderheid van de Zweden echter positief over immigranten.[8]

Bekende Zweden

[bewerken | brontekst bewerken]

Zie ook

[bewerken | brontekst bewerken]
Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Zweden_(volk)&oldid=64643044"