Naar inhoud springen

Aktaion

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
(Doorverwezen vanaf Actaeon)
Aktaion
Ἀκταίων, Actaeon
Aktaion
Oorsprong Griekse mythologie
Cultuscentrum Thebe, oude Griekenland
Gedaante metamorfose
Dierlijke verschijning hert
Associatie held en jager
Literaire bronnen Metamorphosen, Bibliotheca, Bakchai
Verwantschap
Ouders Aristaios en Autonoë
Sculptuur Aktaion en hond, Neues Palais, Potsdam
Sculptuur Aktaion en hond, Neues Palais, Potsdam
Portaal  Portaalicoon   Religie
Beeldengroep van de betrapte godin Artemis. Beeldengroep in de tuin van het Paleis van Caserta.
Beeldengroep Aktaion die door zijn eigen jachthonden verslonden wordt. Beeldengroep in de tuin van het Paleis van Caserta.

Aktaion (Oudgrieks: Ἀκταίων) of Actaeon (Latijn) is een figuur uit de Griekse mythologie. Hij was de zoon van Aristaios en Autonoë en was afkomstig uit Boeotië.

Aktaion was een uitmuntend jager. Op een zekere dag was hij op jacht samen met zijn vijftig honden in het dal Gargaphië bij de stad Orchomenos. Hij was dorstig en wilde drinken uit het stroompje dat door het dal stroomde. Plots zag hij daar de godin van de jacht Artemis. Samen met een paar nimfen was zij naakt aan het baden in de bron waaruit het riviertje ontsproot. Aktaion stond stil en staarde naar de schoonheid van de maagdelijke godin. Vertoornd over het feit dat hij haar bespiedde veranderde Artemis hem in een hert. Terwijl de arme jager zich realiseerde wat er met hem was gebeurd merkten zijn jachthonden hem op. Ze herkenden hun meester niet en gingen hem achterna. Aktaion sloeg op de vlucht maar werd snel ingehaald en verscheurd (Ovidius, Metamorphosen, III 138-152). (Pseudo-)Apollodoros voegt hier in boek III van zijn Bibliotheek aan toe dat de honden hierna een klagelijk gehuil aanhieven omdat ze hun baasje misten. Op zoek naar hem belandden ze uiteindelijk in het hol van de goede centaur Cheiron, die Aktaion de kunst van het jagen bijgebracht had. Deze bezat een zelfgemaakte beeltenis van Aktaion die de honden troost schonk.

Afbeelding uit het Nordisk familjebok, een encyclopedie

Van Euripides is een andere versie bekend. Volgens hem pochte Aktaion tegen Artemis dat hij een beter jager was dan zij. Als straf voor deze onbeschaamdheid veranderde zij hem in een hert en werd hij door zijn honden verscheurd. (Euripides, Bakchai 337-341)

Artemis werd in het oude Griekenland geëerd door priesteressen met hondenmaskers te laten jagen op als hert verklede mannen.

Ovidius noemt de namen van 36 van de 50 honden: Melampus (Zwartvoet), Ichnobates (Spoorzoeker), Pamphagos (Alleseter), Dorceus (Spieder), Oribasos (Bergloper), Nebrophonos (Hertendoder) Theron (Jager), Laelaps (Stormwind), Pterelas (Vleugelsnel), Agre (Jageres), Hylaeus (Boshond), Nape (Ravijn), Poemenis (Herderin), Harpyia (Grijpster) met twee jongen, Ladon (Grijp), Dromas (Loopster), Canache (Klepper), Sticte (Vlek), Tigris (Tijger), Alce (Kracht), Leucon (Witte), Asbolus (Roet), Lacon (Spartaan), Aëllo (Storm), Thoos (Snel), Lycisce (Wolfje), Cyprius (de Cyprioot), Harpalos (Rover), Melaneus (Zwarte), Lachne (Krulhaar), Labros (Wildebras), Argiodus (Wittand), Hylactor (Blaffer), Melanchaetes (Zwarthaar), Therodamas (Wildvanger) en Oresitrophos (Zoon van de Bergen) en meer.

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Nilus
 
Lybia
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Poseidon
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Alcyone
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Agenor
 
Telephassa
 
 
 
Belus
 
Ares
 
Aphrodite
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Hyrieus
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Thasos
 
Phoinix
 
Cilix
 
Europa
 
Kadmos
 
Harmonia
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Zeus
 
Semele
 
Athamas
 
Ino
 
Aristaeus
 
Autonoë
 
Echion
 
Agave
 
Polydorus
 
Nycteis
 
Illyrius
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Dionysus
 
 
 
Learches
 
Melicertes
 
Actaeon
 
Macris
 
Pentheus
 
Epirus
 
 
 
Labdacus


Zie de categorie Actaeon van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.