Gebruiker:Happytravels/Kladblok

In de vakliteratuur is er consensus dat het gebruik van het woord salon voor die bijeenkomsten in de zeventiende eeuw een anachronisme is, dit naar aanleiding van de opmerking van Ecritures van 11 juli 2019 15:08, waarin zij schrijft: "En de godganselijke vakwereld heeft het in de wetenschappelijke wereld over salons en salonnières (vanaf de 17e eeuw), maar hier op de NLse Wikipedia zijn we zo slim dat wij willen gaan bediscussiëren of het misschien wel een anachronisme is en of we dan wel die term kunnen gebruiken." (hier). Het wordt zelfs een anachronisme genoemd in het boek Salons, History, and the Creation of Seventeenth-Century France van Faith E. Beasley uit 2017, dat Ecritures mij nota bene aanraadt om mij in te lezen. Er staat op p. 16: ˈSalon is actually an anachronistic term given that it was not coined until the nineteenth century to refer to these gatherings.ˈ Dat lijkt mij duidelijk. Beasley noemt de eerdere bijeenkomsten ruelles. Dat blijkt bijvoorbeeld uit de eerste pagina van de introductie, waar staatː ˈThe women of the Old Regime, queens of the salons, and earlier, of ruelles,…ˈ. En hoofdstuk 2 van dit boek heet veelzeggendː ˈDefining a Literature Culture The Ruelles and Literary Innovationˈ (cursief in de titel conform het boek). Toch wordt in Beasleys boek ook de term salon gebruikt. Als reden daarvoor geeft zijː ˈbut as it is much more common today than ruelle, for the sake of simplicity and clarity I will use both.ˈ Het komt veelvuldig voor dat de term salon om die reden voor al die bijeenkomsten gebruikt wordt. In de zeventiende eeuw waren er twee manieren om een bijeenkomst, die dus later de naam salon kreeg, te benoemen. Een van de twee was een architectonische term, een die aangaf waar de bijeenkomsten gehouden werden. Bij madame de Rambouillet gebeurde dat in hoofdzaak in de ruimte tussen haar dagbed en de muur, die de naam ruelle had. Maar bij andere van dergelijke bijeenkomsten werd bijvoorbeeld de term chambre, cabinet of alkoof gebruikt, ook architectonische benamingen. De andere soortnaam was afgeleid van de dag in de week dat de bijeenkomsten plaatsvonden. Die van madame de Scudéry heetten bijvoorbeeld samedis, dus opnieuw geen salons.

Voor degenen die nog steeds twijfelen of het woord salon nu wel of niet in de zeventiende eeuw gebruikt werd voor de bijeenkomsten van De Rambouillet en anderen, verwijs ik naar twee publicaties. Naar die van Erica Harth uit 1992, Cartesian Women. Versions and Subversions of Rational Discourse in the Old Regime, een uitgave van de Cornell University Press uit 1992. Zie bij p. 15-16 een uitleg over het begrip salon in Frankrijk. Daaruit blijkt dat in de 17de eeuw er geen ruimtes waren die salon heetten én waar sociale bijeenkomsten werden gehouden, zoals die van madame de Rambouillet en madame de Scudéry. Harth schrijft: "In France, modern rational discourse was elaborated in three main social sites: the salon, the academy, and the conference. It is significant that of these three institutions only the salon, hosted by women, was given no name by the seventeenth century. Altough I will follow customary practice in using the words salon and the deritative salonniėre (salon woman), which is in current use in early modern studies, these terms are anachronisms. Salon was not applied to social gatherings until the nineteenth century. In the seventeenth century, the salon was not the interior meeting place of the gatherings which it later became to designate." Onderaan p. 18 en bovenin p. 19 geeft Harth aan dat de bijeenkomsten van De Rambouillet ruelles heetten. Op die twee pagina's schrijft zij: "The bed (which Madame de Rambouillet probably elected to use because of her delicate health) came to define as a ruelle both the space for visitors between the bed and the wall, and, synecdochally, the social gatherings that we call salons" (hier). Er staat dus dat de bijeenkomsten die wij nu salons noemen, indertijd ruelles heetten. Desgevraagd kan ik tal van extra bronnen voor die benaming geven. Je leest bij Harth ook over hoe de bijeenkomsten in de zeventiende wél genoemd werden, dezelfde die ik hierboven noem.

De tweede publicatie is die van Dena Goodman, Enlightenment Salons: The Convergence of Female and Philosophic Ambitions, een wetenschappelijk artikel in het blad Eighteenth-Century Studies, jaargang 22, nr. 3, Special Issue: The French Revolution in Culture (Spring, 1989), p. 329-350, een uitgave van The Johns Hopkins University Press. Dit artikel is voor mij extra interessant omdat ze bij het schrijven ondersteund werd door het Institute for Research in the Humanities van de universiteit van Wisconsin. Het is dus niet zomaar een artikel, lijkt mij tenminste. Lees a.u.b. op p. 330 bij noot 1 de uitleg over salon. Daar staat: "The term "salon" was not used to refer to anything but a room in a house or apartment until the nineteenth century. The Goncourts clearly used the term to refer to a social gathering in La Femme au XVIIIe siėcle (1862), but there is no eighteenth-century precedent for their usage." Het artikel is via internet gratis in te zien (hier).