Frank Scholten
Frank Scholten | ||
---|---|---|
Frank Scholten, ca. 1924
| ||
Algemene informatie | ||
Volledige naam | Frank Scholten | |
Geboren | 30 augustus 1881 Amsterdam | |
Overleden | 29 augustus 1942 Leiden | |
Nationaliteit | Nederlands | |
Beroep | amateurfotograaf, auteur | |
Bekend van | La Palestine illustrée |
Frank Scholten (1881-1942) was een Nederlands fotograaf en auteur.
Levensloop
Frank Scholten groeide op in Amsterdam en Portsmouth. Hij was het tweede kind van Petrus Wilhelmus Scholten (1835-1913), effectenhandelaar bij Wed. Tjeenk & Co. te Amsterdam, en jonkvrouw Elisabeth Maria Anna Henrietta van Bevervoorden tot Oldemeule (1876-1889). Na het overlijden van zijn moeder hertrouwde zijn vader met jonkvrouw Maria Anna Ploos van Amstel; uit dit huwelijk werden nog twee kinderen geboren.[1]
Op zestienjarige leeftijd ging Scholten naar het “Instituut Noordwijk”, een kostschool in Noordwijk voor jongens van goeden huize[2]. Vanaf 1908 studeerde hij in Berlijn literatuurgeschiedenis, kunst en muziek. Vanwege het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog keerde hij in 1914 terug naar Amsterdam. Hij was bevriend met Jacob Israël de Haan, die hij later in Palestina opnieuw ontmoette[3] en was actief in het Amsterdamse homocircuit.[4] In 1920 werd hij veroordeeld voor ontucht met jongens.[5]
Scholten ondernam een lange reis via Keulen, Rome (waar hij enkele maanden verbleef), Brindisi en Athene naar Palestina. Hier verbleef hij van 1921 tot 1923. Tijdens deze drie jaar reisde hij rond en fotografeerde veel mensen en bijbelse plaatsen. Begin 1923 keerde hij terug naar Europa. In februari 1924 toonde hij een selectie van 2200 van zijn foto’s uit Palestina op de tentoonstelling “Palestine in Transition” in de Brook Art Gallery in Londen. Veel positieve recensies van de tentoonstelling verschenen in Engelse en buitenlandse kranten.[1]
In 1929 begon hij met de publicatie van een serie fotoboeken over Palestina, getiteld La Palestine Illustrée. De eerste twee volumes bevatten foto’s gemaakt in Jaffa, gecombineerd met korte teksten uit de Bijbel, de Talmoed en de Koran. Bij de beurskrach van 1929 verloor hij veel geld, maar hij zette de publicatie van zijn twee volumes in Duitse, Engelse en Nederlandse edities door. Hij werkte ook aan de voorbereiding van verdere volumes, die echter nooit verschenen zijn.
Na het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog vestigde Scholten zich in Leiden, waar hij goede banden onderhield met Franz Böhl, één van de twee directeuren van het Nederlands Instituut voor het Nabije Oosten. In de bibliotheek van het instituut kon hij werken aan zijn geplande publicaties.
Scholten overleed in 1942. Hij legateerde zijn fotoarchief en documentatie aan het NINO, en zijn vermogen aan de gemeente Leiden, die hiermee het Frank Scholtenfonds oprichtte. Dit fonds financierde o.a. de publicatie van een aantal wetenschappelijke boeken in een naar Scholten vernoemde serie door het NINO, in de jaren 1950-1980, en verstrekte leningen voor de huisvesting van het instituut.[6]
Begin jaren ’2000 werd het fotoarchief van Scholten herontdekt bij het NINO. In 2019-2020 startte een project bij de Universiteit Leiden dat de catalogisering en digitalisering van het hele fotoarchief beoogt.
Enkele foto's van Scholten
-
Palestina (jaren 20)
-
Rechter in Jaffa (jaren 20)
-
Immigranten in Jaffa
-
Melkiet in Jaffa
-
Jongens in Palestina
Bibliografie
- La Palestine Illustrée. Tableau complet de la terre Sainte par la photographie, Évoquant les souvenirs de la bible, du talmud et du coran, et se rapportant au passé comme au présent. Vol. I: La Porte d’entrée Jaffa; Vol. II: Jaffa la Belle. Parijs: Budry, 1929.
- Palästina. Bible, Talmud, Kora. Eine vollständige Darstellung aller Textstellen in eigenen künstlerischen Aufnahmen aus der Gegenwart und Vergangenheid des Heiligen Landes. Vol. I: Die Eingangspforte Jaffa; Vol. II: Jaffa, die Schöne. Stuttgart: Julius Hoffmann, 1930.
- Palestine Illustrated. Including references to passages illustrated in the Bible, the Talmud and the Koran. Vol. I: The Gate of Entrance; Vol. II: Jaffa the Beauty. Londen: Longmans, 1931.
- Palestina. Bijbel, Talmud, Koran. Een volledige illustratie van alle teksten door middel van eigen artistieke foto’s uit het heden en verleden van het Heilig Land. Vol. I: Jaffa de toegangspoort. Leiden: Sijthoff, 1935.
- ↑ a b Teresa Lidia Kwiecień, “Frank Scholten” in: Fotolexicon, 25e jaargang, nr. 40.
- ↑ Toen onder directeurschap van P. van Slooten, zie bv. “Instituut Noordwijk van Van Slooten”, blogpost op Noordwijkse huizen d.d. 23 oktober 2013.
- ↑ L. Giebels, “Een Nederlandse Lawrence of Arabia? Jacob Israël de Haan en zijn Arabische vrienden” in De Parelduiker, jrg. 18/2 (2013), 2-15.
- ↑ J. Fontijn, Onrust: het leven van Jacob Israël de Haan. Amsterdam: De Bezige Bij, 2015; 113, 488, 671.
- ↑ Th. van Os, “Weinig windt zo op tot lust en veroordeling. Homo-erotiek en -pornografie in Nederland van nul tot nu” in: B. Sliggers, Jos van Watersloot (red.), Onder de toonbank. Pornografie en erotica in de Nederlanden. Amsterdam: Van Oorschot, 2018; 173.
- ↑ C.H. van Zoest, S.R.L. Berntsen, “75 jaar NINO: Geschiedenis van het Instituut in hoofdlijnen”, in: O.E. Kaper, J.G. Dercksen (red.), Waar de geschiedenis begon: Nederlandse onderzoekers in de ban van spijkerschrift, hiërogliefen en aardewerk. Uitgave naar aanleiding van het 75-jarig bestaan van het Nederlands Instituut voor het Nabije Oosten, 1939-2014. Leiden: NINO, 2014; 3-29.
- Frank Scholten-collectie op de website van het Nederlands Instituut voor het Nabije Oosten
- Frank Scholten op de website van het CrossRoads Project, Universiteit Leiden