Naar inhoud springen

Zweedse kroon

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Dit is een oude versie van deze pagina, bewerkt door ViGi (overleg | bijdragen) op 17 feb 2014 om 23:28. (Nieuwe wisselkoers)
Deze versie kan sterk verschillen van de huidige versie van deze pagina.
Kroon
Land Zweden
Verdeling 100 öre
ISO 4217-code SEK
Afkorting of valutateken kr
Wisselkoers EUR 1 = 8,84149 SEK
(17 februari 2014)
Portaal  Portaalicoon   Economie
Koers SEK - EUR.

De Zweedse kroon (Zweeds: svensk krona, meervoud: kronor) is de munteenheid van Zweden. De ISO 4217-code van de kroon is SEK en de afkorting is "kr". Een kroon bestaat uit 100 öre.

Het muntgeld is beschikbaar in 1, 5 en 10 kronen. Het papiergeld is beschikbaar in 20, 50, 100, 500 en 1000 kronen. De Zweedse Rijksdag heeft besloten dat er een munt van 2 kronen en een biljet van 200 kronen ingevoerd zullen worden.

De Zweedse kroon is geïntroduceerd ter vervanging van de riksdaler. Dit was het resultaat van de Scandinavische Monetaire Unie die in 1873 is opgericht en tot de Eerste Wereldoorlog bestond (1 kroon was 0,403 gram goud, ofwel 0,666 Nederlandse gulden of 1,39 Belgische of Franse frank).

Na de opheffing van de eenheid besloten Zweden, Denemarken en Noorwegen alle drie om "kroon" als naam van hun munteenheid te behouden. De verschillende kronen werden wel allemaal andere munten.

De munten hebben een beeltenis van de huidige monarch aan de ene kant en het wapenschild van Zweden of een kroon aan de andere zijde. Het motto van de monarch is ook in de munt verwerkt. (Een uitzondering hierop is de munt van 5 SEK, onder Karel XVI Gustaaf, waarop alleen het logo van de koning te zien is. De munt van 50 öre toonde de drie kronen uit het nationaal wapenschild)

Op de bankbiljetten staan nationaal en internationaal bekende Zweden, zoals Selma Lagerlöf en haar creatie Nils Holgersson op het biljet van 20 kronen en Linnaeus op het 100 kronenbiljet.

In de periode van 2015-2016 zullen er nieuwe bankbiljetten en munten worden ingevoerd, waaronder een herinvoering van de munt van 2 kronen en het 200 kronenbiljet.

Huidige munten & biljetten

Munten

De Zweedse kroon kent momenteel nog maar drie verschillende munten van respectievelijk 1 kroon, 5 kronen en 10 kronen. Niet zo lang geleden bestond er ook nog een muntstukje van 50 öre, maar dat is sinds 30 september 2010 afgeschaft.[1][2] De huidige generatie muntstukken heeft volgende kenmerken:

Waarde Diameter Dikte Gewicht Rand Samenstelling Beschrijving voorkant Beschrijving achterkant
1 kroon 25 mm 1,88 mm 7 g Fijne kartel Cu 75% / Ni 25% Portret van de koning, slagjaar Een kroon, het motto van de koning (För Sverige i tiden) en de nominale waarde
5 kronen 28,50 mm 2 mm 9,5 g Glad Buiten (46,5%): Cu 75% / Ni 25%
Binnen (53,5%): Ni 100% 		Monogram van de koning onder een kroon, slagjaar De tekst '5 KRONOR'
10 kronen 20,5 mm 2,9 mm 6,6 g 8 afwisselende segmenten
4 glad
4 gekarteld 		Nordic gold Portret van de koning, slagjaar Drie kroontjes overlapt door het cijfer 10.

Bankbiljetten

De huidige generatie biljetten van 50, 100, 500 en 1000 kronen verschillen maar in één opzicht met de vorige generatie: deze biljetten hebben nu namelijk een zilverstrook. Hierdoor werden alle oude briefjes van 50, 100 en 500 kronen na 31 december 2005 ongeldig. Het briefje van 1000 zonder strook bleef wel geldig. Het 20 kronenbiljet heeft geen zilverstrook gekregen, maar het werd kleiner (van 130 × 72 mm naar 122 × 67 mm) en iets minder blauw. Deze kleine aanpassingen waren genoeg om ook de oudere variant van dit biljet af te schaffen op dezelfde eerdergenoemde datum.

Waarde Afmetingen Kleur Micro opschrift Beschrijving voorkant Beschrijving achterkant
20 kronen 122 × 67 mm Blauwachtig paars Fragment uit de Gösta Berlings Saga (debuutroman van Selma Lagerlöf): beschrijving van het landschap van Skåne Selma Lagerlöf Nils Holgersson boven Skåne
50 kronen 120 × 72 mm Geel Citaat van de componist Arnold Schönberg Jenny Lind Nyckelharpa met tessituur
100 kronen 140 × 72 mm Groenachtig blauw Motto van Linnaeus: OMNIA MIRARI ETIAM TRITISSIMA Carolus Linnaeus Bestuiving van een bloem door een bij.
500 kronen 150 × 82 mm Rood met grijs Motto van de Zweedse Rijksbank: HINC ROBUR ET SECURITAS Karel XI van Zweden Christoffel Polhem
1000 kronen 160 × 82 mm Geel met grijs Citaat van Gustaaf Wasa: SCRIPTURAM IN PROPRIA HABEANT LINGUA Gustaaf Wasa Afbeelding uit 1555 door Olaus Magnus

Het jaar waarin een bepaald biljet gedrukt is valt makkelijk af te leiden uit het serienummer. Het eerste cijfer uit deze tiencijferige code komt namelijk overeen met het jaartal. Voorbeeld: 6111659575 is dus gedrukt in 1996 of 2006 al naargelang om welk type biljet het gaat.

Muntmeesters

In Zweden staat op elke muntstuk geslagen door de Zweedse Rijksbank een muntmeesterteken. Hieronder een lijst van alle muntmeesters, hun teken en hun periode vanaf 1633 (vanaf koningin Christina I van Zweden). Het huidige symbool is SI, dit staat voor Stefen Ingves, directeur-generaal van de Zweedse Rijksbank.

Naam Muntmeesterteken Periode
M. Kock MK 1633-1639
A. Grooth AG 1641-1646
D. M. Kock DK 1646-1650
M. Hack 1652-1658
G. Wagner GW 1658-1664
J. F. Herman FI 1663
I. Kock IK 1664-1665
A. Kock AK 1644-1668
C. Conradi 1669-1672
D. Faxell DF 1672-1683
A. Strömmer AS 1684-1699
H. Zedritz HZ 1700-1706
L. Careelberg LC 1706-1722
G. Zedritz GZ 1722-1738
H. Malmberg HM 1738-1762
A. Lindberg AL 1762-1773
O. Lidjin OL 1773-1819
L. Bergencreutz LB 1819-1821
C. Borg CB 1821-1837
A. Grandinson AG;G 1838-1855
S. Tham ST;T 1855-1876
E. Brusewitz EB 1876-1908
K.-A. Wallroth W 1908-1927
A. Grabe G 1927-1945
T. Swensson TS 1945-1961
U. Ulvfot U 1961-1986
B. Dennis D 1986-1994
U. Bäckström B 1944-2002
L. Heikensten H 2002-2005
S. Ingves SI 2006-

Bron: Myntboken 2011 Archie & Henrik Tonkin

Nieuwe munten & biljetten

In april 2011 maakte de Zweedse nationale bank (Riksbanken) bekend dat er een nieuwe generatie bankbiljetten en munten geproduceerd zal worden. De belangrijkste reden is het blijven voldoen aan de veiligheidsvoorwaarden. Door steeds nieuwere technieken en het misdaadmilieu dat steeds vaker met hoogkwalitatieve vervalsingen op de proppen komt is deze serie bankbiljetten behoorlijk verouderd. De nieuwe bankbiljetten zullen dan ook de allernieuwste snufjes op het gebied van bankbiljetbeveiliging bevatten. Er is gekozen om geleidelijk over te stappen op het vernieuwde betaalmiddel. Vanaf 31 december 2013 zullen de biljetten van 50 en 1000 kronen zonder folieband niet meer gebruikt kunnen worden. In oktober 2015 wordt dan het eerste deel van de nieuwe biljetten geïntroduceerd, het gaat dan over de biljetten van 20, 50, 200 en 1000 kronen. Tussen oktober 2015 en 30 juni 2016 zullen de twee soorten biljetten dan naast elkaar gebruikt kunnen worden, waarna de oude versies van 20, 50 en 1000 kronen (met zilverstrook) ongeldig zullen worden. Tenslotte volgt in oktober 2016 de introductie van de nieuwe muntstukken, het 100 kronenbiljet en het 500 kronenbiljet. Na 30 juni 2017 verdwijnt dan al het oude geld definitief.

Munten

De munten van 1 kroon en 5 kronen worden grondig vernieuwd en vooral verkleind. Het 10 kronenstuk blijft echter zoals het vandaag de dag is. Bij de nieuwe muntstukken wordt voor het eerst sinds 1971 het 2 kronen muntstuk opnieuw in gebruik genomen, hier is een goede reden voor:

"Today there is a gap between the 1-krona coin and the 5-krona coin. The 2-krona coin will reduce the need for the 1-krona coin, and the number of coins in people's wallets and in the retail trade is thus also expected to be reduced."

Vrij vertaald: er zullen minder stukken van 1 kroon nodig zijn omdat het gat tussen 1 en 5 kronen nu makkelijker en met minder stukken overbrugd zal kunnen worden. De portefeuille van de burger zal hierdoor lichter zijn.

In april 2011 werd beslist om de traditie om het hoofd van de regerende monarch op de voorkant van de munten te behouden. Voor de achterkant werd gekozen voor het ontwerp van kunstenaar Ernst Nordin. Zijn thema 'zon, wind en water' geeft een gestileerde impressie van deze drie elementen.

Er zullen slechts 2 soorten materiaal gebruikt worden. Voor het 1 kroon- en 2 kronenstukje wordt gebruikt gemaakt van een kern van staal met daarrond een koperlaagje, net hetzelfde als de muntstukken van 1,2 en 5 eurocent. Het 5 kronenstuk wordt zal net zoals dat bij het 10 kronenstuk nu al het geval is gemaakt worden van Nordic gold, wat in de eurozone overeen komt met de stukken van 10,20 en 50 eurocent. Een gedetailleerde beschrijving tenslotte volgt in onderstaande tabel:

Waarde Diameter Dikte Gewicht Rand Samenstelling Beschrijving voorkant Beschrijving achterkant
1 kroon 19,50 mm 1,79 mm 3,60 g Onbekend Staal met een koperlaagje Portret van de koning, slagjaar Drie kroontjes en de tekst '1 KRONA' omgeven door een gestileerde corona
2 kronen 22,50 mm 1,79 mm 4,80 g Onbekend Staal met een koperlaagje Portret van de koning, slagjaar Drie kroontjes en de tekst '2 KRONOR'. Hiertussen een gestileerde wervelwind.
5 kronen 23,75 mm 1,95 mm 6,10 g Onbekend Nordic gold Portret van de koning, slagjaar Drie kroontjes en de tekst '5 KRONOR'. Naast de tekst telkens een golfpatroon dat water verbeeldt.
10 kronen 20,50 mm 2,90 mm 6,60 g 8 afwisselende segmenten
4 glad
4 gekarteld 		Nordic gold Portret van de koning, slagjaar Drie kroontjes overlapt door het cijfer 10.

Bankbiljetten

Voor de biljetten zullen er twee thema's gebruikt worden, op de voorkant zullen bekende Zweden uit de 20ste en 21ste eeuw komen te staan en op de achterkant een schets van de natuur uit bepaalde Zweedse landschappen die verbonden zijn met de persoon op de voorkant van het biljet. Ook hier wordt voor het eerst een nieuwe coupure aan het assortiment toegevoegd: het biljet van 200 kronen. Voor het ontwerp van de biljetten werd een wedstrijd uitgeschreven onder kunstenaars en speciale ontwerpbureau's. Het winnende ontwerp is van de Zweedse kunstenaar Göran Österlund.

Waarde Afmetingen Kleur Bekende Zweed Landschap
20 kronen 120 × 66 mm Paars Astrid Lindgren Småland
50 kronen 126 × 66 mm Oranjegeel Evert Taube Bohuslän
100 kronen 133 × 66 mm Blauw Greta Garbo Stockholm
200 kronen 140 × 66 mm Groen Ingmar Bergman Gotland
500 kronen 147 × 66 mm Rood Birgit Nilsson Skåne
1000 kronen 154 × 66 mm Grijs en bruin Dag Hammarskjöld Lapland

De euro

In 2003 werd in Zweden een referendum gehouden over het invoeren van de euro. Een meerderheid van de Zweden (55,9 %) koos in dit referendum tegen invoering. Zweden heeft zich echter bij de toetreding tot de Europese Unie in 1995 verplicht om toe te treden tot de euro. Zweden denkt deze verplichting te kunnen tegenhouden door niet te voldoen aan een van de formele vereisten om toegelaten te worden tot de eurozone, het tenminste twee jaar lid zijn van ERM II. Zweden heeft tot nu toe geweigerd zich hierbij aan te sluiten. In Haparanda is de euro wel wettig betaalmiddel; dat in verband met de handel met Finland.

Trivia

  • De Zweedse kroon was een van de mogelijk te winnen valuta in het programma 1 Miljoen Wat?. Op de Singaporese dollar en de euro na was het de hoogste die er te winnen viel.
  • Zweden is het land waar het minst aantal transacties cash betaald worden. Slechts 2,7% van de betalingen gebeuren nog met baar geld, het gemiddelde in de EU ligt op 9,8%. Er wordt zelfs gestreefd naar een cashloze maatschappij. Sommige bekende Zweden, zoals Björn Ulvaeus van ABBA zijn al ingezet geweest om het concept te verdedigen.

Zie ook

Referenties

  1. ↑ (sv) Informatie op de site van de Zweedse Bank
  2. ↑ (sv) Promotie voor de afschaffing van de 50 öremunt
Zie de categorie Money of Sweden van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Zweedse_kroon&oldid=40516772"