Naar inhoud springen

Graafschap Zeeland

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Dit is een oude versie van deze pagina, bewerkt door MondalorBot (overleg | bijdragen) op 5 dec 2011 om 14:12. (r2.7.2) (Robot: toegevoegd: es:Condado de Zelanda)
Deze versie kan sterk verschillen van de huidige versie van deze pagina.
Graafschap Zeeland
Gewest van de Habsburgse Nederlanden (1556-1648)
1323 – 1581 Departement van de Schelde en Maas →
(Details)
Kaart
Het Graafschap Zeeland rond 1350.
Het Graafschap Zeeland rond 1350.
Algemene gegevens
Hoofdstad Middelburg
Talen Oudnederlands, Diets (Middelnederlands), Nederlands
Religie(s) Rooms-Katholicisme, Protestantisme
Regering
Regeringsvorm Graafschap
Dynastie Zie Graven van Zeeland

Het Graafschap Zeeland was tot aan de Bourgondische tijd relatief zelfstandig. Met onder andere het Graafschap Holland en het Graafschap Henegouwen was het verbonden in een personele unie. In de Bourgondische Kreits was het één van de Zeventien Provinciën. Samen met Zeeuws-Vlaanderen vormt het nu de provincie Zeeland. Het was bestuurlijk en juridisch verdeeld in Zeeland bewesten Schelde en Zeeland beoosten Schelde.

Het gebied is steeds de speelbal geweest van de sterkere buren, het graafschap Holland, het graafschap Henegouwen en het graafschap Vlaanderen. Bij de Vrede van Parijs van 1323 tussen Vlaanderen en Henegouwen/Holland zag de graaf van Vlaanderen af van aanspraken op Zeeland en erkende de graaf van Henegouwen en Holland als graaf van Zeeland. Het werd een zelfstandig gewest, met als soeverein een graaf uit achtereenvolgens het Henegouwse, Beierse, Bourgondische en Habsburgse Huis.

Ontstaan van het graafschap Zeeland

Het graafschap ontstond, doordat Zeeland bewesten Schelde en Zeeland beoosten Schelde onder één bestuur kwamen.

Zeeland bewesten Schelde (Walcheren, Noord-Beveland, Zuid-Beveland en ook de eilanden: Wolphaartsdijk, Borssele, Baarland en Rilland); met, vanaf 1012, bestuurscentrum Middelburg (de stad ontstond door de aanleg van een ringwalburg in de eerste helft van de 9e eeuw. In 1103 wordt de nederzetting als haven- en handelsplaats genoemd), werd bestuurd door:

  • 18 Vlaamse graven van 1012 tot 1323 (Vrede van Parijs)
  • 8 Hollandse graven tussen 1167 en 1299 (Condominium Vlaamse graven en Hollandse graven van Verdrag van Brugge in 1167 tot het Verdrag van Brussel in 1256).
  • 2 Henegouwse graven tussen 1299 en 1323.

Zeeland beoosten Schelde (Schouwen, Duiveland, Tholen en Sint Filipsland); met belangrijkste plaats Zierikzee, werd tussen ca. 1100 en 1299 door de graven van het Hollandse Huis bestuurd en van 1299 tot 1323 door de Henegouwse graven Jan II van Avesnes (1299-1304) en Willem III (1304-1323). Zierikzee was een nederzetting in de 9e eeuw en Boudewijn V van Vlaanderen bouwde er, halverwege de 11e eeuw, een grafelijk kasteel.

Het huidige Zeeuws-Vlaanderen - vroeger Staats-Vlaanderen - met belangrijkste plaatsen Sluis en Hulst, behoorde tot begin 17e eeuw tot Vlaanderen en werd door de in 1599 opgerichte Raad van Vlaanderen, vanuit Middelburg bestuurd.

Graven van Zeeland

Van 1323 (Vrede van Parijs) tot 1581 (Acte van Verlatinghe). Het bestuurscentrum van het graafschap Zeeland was Middelburg (dat in 1566 als eerste stad, in de Nederlandse taal, hoofdstad werd genoemd). Zeeland vormde een personele unie met Henegouwen en Holland van 1323 tot 1433 (Henegouwse Huis en Beierse Huis) en van 1433 tot 1581 personele unie met Vlaanderen, Artesië, Henegouwen, Namen, Holland en Zutphen (Bourgondische Huis en Habsburgse Huis).

Het Hollandse Huis hield in 1299 op te bestaan. De Graven van Vlaanderen deden bij de Vrede van Parijs in 1323, afstand van Zeeland bewesten Schelde. De eerste graaf, van het graafschap Zeeland, was de Henegouwse graaf Willem III.

Henegouwse Huis

  • 01. Willem III (1323-1337).
  • 02. Willem IV (1337-1345).
  • 03. Margaretha (1345-1354). Troonstrijd met Willem V (1349-1354).

Beierse Huis

  • 04. Willem V (1354-1389). Aalbrecht regent 1358-1389
  • 05. Aalbrecht (1389-1404).
  • 06. Willem VI (1404-1417).
  • 07. Jacoba van Beieren (1417-1433). Troonstrijd met Jan van Beieren (1417-1425).

Bourgondische Huis

  • 08. Filips de Goede (1433-1467).
  • 09. Karel de Stoute (1467-1477).

Habsburgse Huis

  • 10. Maria van Bourgondië en Maximiliaan van Oostenrijk (1477-1482).
  • 11. Filips de Schone (1482-1506). Maximiliaan van Oostenrijk regent 1482-1494 .
  • 12. Keizer Karel V (1506-1555). Maximiliaan van Oostenrijk regent 1506-1515.
  • 13. Filips II (1555-1581).

Einde van het graafschap Zeeland in 1581 (Acte van Verlatinghe of Plakkaat van Verlatinghe).

Zie ook Strijd tussen Vlaanderen en Holland om Zeeland bewesten Schelde.

Vanaf 1473 was de Grote Raad van Mechelen het hoogste rechtscollege van het graafschap Zeeland. Na 1581 werd Zeeland één van de Verenigde Provinciën. Na de Noord-Nederlandse onafhankelijkheid deelde Zeeland bepaalde instellingen met Holland en West-Friesland, zoals de Hoge Raad van Holland, Zeeland en West-Friesland, het hoogste rechtscollege, nadat de noordelijke provinciën zich onttrokken hadden aan het koninklijke gezag en aan de rechtsbevoegdheid van de Grote Raad van Mechelen. Nadat de Staten-Generaal zich in 1583 in de Noordelijke Nederlanden hadden gevestigd, kwamen zij aanvankelijk in Middelburg bijeen. Vanaf 1585 werd Den Haag de vergaderplaats. Het Graafschap Zeeland heeft 258 jaar bestaan.

Steden in het graafschap Zeeland

Stemhebbende steden, in volgorde van belang:

Smalsteden (geen zitting in de Staten van Zeeland):

Bestuurders van Zeeland

Graven van Vlaanderen van 1012 - 1167
Condominium van de graven van Vlaanderen en Holland van 1167 - 1256
Graven van Vlaanderen en graven van Holland en Zeeland van 1256 - 1299
Graven van Henegouwen, Holland en Zeeland van 1299 - 1433
Graven van Vlaanderen, Artesië, Henegouwen, Holland, Zeeland en Namen van 1433 - 1581
Staten van Zeeland van 1581 - 1795

[bron?]

Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Graafschap_Zeeland&oldid=28395820"