Burcht van Boeda
De Burchtheuvel (Várhegy) is een heuvel in de Hongaarse hoofdstad Boedapest. Op deze heuvel bevindt zich het oude koningspaleis, de Burcht van Boeda, een stadje binnen de grootstad, op 70 meter boven de Donau gelegen.
De Burcht
De Burcht ligt op een plateau en het gehele complex bestaat uit tientallen historische en architectonische waardevolle gebouwen en vele nauwe straatjes en steegjes, waarvan de loop sinds 7 eeuwen niet is veranderd. Met de bouw van de Várhegy-Bástya en vesting werd na de invasie van de Mongolen in 1241 begonnen. In het jaar 1255 gaf koning Béla IV opdracht een burcht alsmede een stad voor de bewoners van het verwoeste Pest te bouwen. Kasteel en stad werden gescheiden van elkaar gebouwd en door enorme vestingwallen omringd. Onder koning Matthias Corvinus werd de Burcht Boeda een centrum van kunst en wetenschap, waarvan onder de Turkse heerschappij in de 16e eeuw een einde kwam. De Turkse heersers noemden Boeda de "Gouden Oogappel" van hun rijk, maar doemden haar toch tot verdwijnen. Alleen de vestingsmuren werden door hen vernieuwd en deze vormden tot op vandaag de dag de enige Turkse bouwbijdrage van betekenis. In het jaar 1686 werd de Burcht vernield bij de bevrijding van het Turkse juk en op de ruïnes werd een kleine barokstad gebouwd, als domicilie van de Habsburgse heersers. In plaats van de oude Burcht verrees een klein slot dat echter nooit door keizerin Maria-Theresia werd bewoond. Keizer Jozef II liet een theater bouwen. Het Franciscanerklooster werd zetel van de landdag, maar door de Habsburgers verloren de Hongaren hun Boeda zijn glans. Op 21 mei 1849 veroverden de Honvéd (burgerwacht) de Burcht echter na één enkele stormloop en daarna werd met man en macht gewerkt aan het herstel van de oude glorie.
Dit karakteristieke gebouw met een façade van meer dan 300 meter en de zeer opvallende hoge koepel, is van overal in Boedapest te zien. Vooral van de linker Donau-oever biedt het een imposante aanblik. De Burcht was in de 14e eeuw zetel van de koning. In de 18e en 19e eeuw vonden grote uitbreidingen plaats, gelijk met de Burchtstad Boeda. Tijdens de gevechten van december 1944 tot februari 1945 werd een groot deel van het Burchtpaleis verwoest. Nadat Pest van de Duitsers was bevrijd, hielden de Duitse troepen zich nog een paar weken staande tegen de verwoed aanvallende Russische legers. Na de Tweede Wereldoorlog lag de vesting weer in puin, elk huis was zwaar beschadigd, het koninklijk paleis afgebrand. Een geluk bij een ongeluk was dat de archeologen onder de puinhopen de middeleeuwse burcht van Boeda ontdekten, de mortel van de barok viel van de muren en gotische ramen en deuren kwamen bloot te liggen. Onder de resten van het neo-barok paleis vond men overblijfselen van een renaissance slot. Grote werkzaamheden, die tot 1970 voortduurden, zijn met haar tientallen nevengebouwen te herschapen in hét culturele centrum van de oude stad. Na meer dan 30 jaar noeste en deskundige arbeid is de Burcht nu voor het grootste gedeelte in zijn oude glorie hersteld. Het stadsbestuur besloot de gebouwen als museum in te richten.
Bezienswaardigheden
Vanaf het Disz tér komt men aan de toegangspoort. Op het terrein van de Burcht zien we het museum van de Hongaarse Arbeidersbeweging, in vleugel A. Hier is aanschouwelijk weergegeven de geschiedenis van de Hongaarse industrie, de nijverheid, de mijnbouw en de daarmee samenhangende problemen vanaf de eerste helft van de 19e eeuw. In de vleugels B, C en D is de Hongaarse Nationale Galerie ondergebracht. Deze enorme zalen vormen de hoofdvleugels van het vroegere slot. Hier ziet men beeldhouwwerk, fresco's, altaarbeelden uit de romaanse en gotische periode en uit de renaissance. Ook de laatrenaissance en barok zijn er ruim vertegenwoordigd. In dit zeer interessante museum, met een rijke kunstverzameling en prachtige zalen, worden nog steeds stukken aan de verzameling toegevoegd.
In het zuiden worden de hooggelegen Burchtwijk en het Burchtpaleis omsloten door gerestaureerde, rond lopende middeleeuwse verdedigingsmuren. Ze worden onderbroken door torens, schietgaten en kantelen. Ook de gietijzeren kanonnen getuigen van weleer.