Uitvaart

Gustaaf Sorel, Het armenkarretje

Een uitvaart of lijkbezorging is het geheel van de handelingen en plechtigheden na het overlijden van een persoon. De uitvaart wordt besloten met een teraardebestelling of een crematie. Het begrip begrafenis omvat zowel de uitvaart als de teraardebestelling.

Wetgeving in Nederland

De Wet op de lijkbezorging bevat regels omtrent lijkbezorging.

De uitvaart moet in Nederland minimaal 36 uur en maximaal zes werkdagen na het overlijden plaatsvinden. De dag van overlijden telt hierbij niet mee. Deze periode kan worden verkort door de officier van justitie, of verlengd door de burgemeester, bijvoorbeeld in het geval er familie uit het buitenland moet komen.

Een uitvaart wordt altijd verzorgd in opdracht van een natuurlijk persoon of een rechtspersoon. Vaak is de opdrachtgever een van de nabestaanden, soms is het een persoon die de overledene heeft benoemd of aangewezen bij testament, codicil of scenarium. Het komt ook voor dat de overledene geen bekende nabestaanden had en dat hij zelf niets heeft geregeld. In dat geval bepaalt de Wet op de lijkbezorging dat de gemeente waarin het overlijden heeft plaatsgevonden verantwoordelijk is voor de uitvaart. Bij het verzorgen van een uitvaart dienen de wensen of vermoedelijke wensen van de overledene, voorzover bekend, zoveel mogelijk te worden gevolgd (art. 18, eerste lid). Wensen rond de uitvaart, ter beschikking stellen aan de wetenschap en asbestemming kunnen worden vastgehouden bij notariële akte of bij codicil, ook door personen die niet bekwaam zijn een uiterste wil te maken (art. 19, eerste lid). Maar ook op een andere manier vastgelegde wensen dienen te worden gerespecteerd, voorzover voor alle betrokkenen duidelijk is dat dit de wens van de overledene was.

Modernisering

Andere nog niet toegestane technieken in Nederland zijn resomeren waarbij een lichaam wordt opgelost in een chemisch bad tot poeder, composteren waarbij een lichaam in een ecologisch laken wordt gewikkeld en op een bedje van stro of houtsnippers gelegd. Daaroverheen wordt een stofje gestrooid dat het versneld laat composteren. Bij cryomeren wordt het lichaam eerst bevroren. Vervolgens wordt het ondergedompeld in een vloeibare oplossing, die het lichaam een broze structuur geeft. Daarna wordt het aan trillingen blootgesteld, waardoor het in kleine delen uiteen valt. Er blijft zo'n 25 tot 30 kilo droog poeder over.

Uitvaart in het buitenland

Om een overledene in het buitenland te mogen begraven of cremeren moet toestemming worden gevraagd om het stoffelijk overschot te exporteren. Per land kunnen afzonderlijke eisen worden gesteld. Voor vervoer naar sommige landen bestaat een balsemplicht voorafgaand aan het vervoer en voor sommige landen is het verplicht de lijkkist te verzegelen. Bij transport moet vaak de kist voorzien worden van een zinken binnenkist.

Online volgen van een uitvaartplechtigheid

Voor nabestaanden die de uitvaart niet fysiek kunnen bijwonen wordt het vaak mogelijk gemaakt de uitvaartplechtigheid online te volgen via een livestream. Soms is de plechtigheid ook achteraf nog online te bekijken/beluisteren, of een opname (bijvoorbeeld op dvd) te ontvangen.

Kosten van een uitvaart

De kosten van een uitvaart kunnen al snel oplopen tot enkele duizenden euro's. Echter is het vooraf lastig te zeggen hoeveel een uitvaart exact zal kosten. Dit hangt af van onder meer de keuze voor een begrafenis of crematie. Daarnaast spelen andere specifieke wensen mee, zoals de keuze voor een familiegraf, grafsteen en/of afscheidsviering. Gemiddeld kost een uitvaart in Nederland €8.000 (2017). Een goedkopere uitvaart begint doorgaans op €5.000. Een crematie kan goedkoper zijn, de kosten beginnen bij €1.250. De kosten van de uitvaart horen tot de schulden van een nalatenschap.

Zie ook

• Keurmerk Uitvaartzorg
• Rouwstoet
• Uitvaart-Platform.nl

Bronnen, noten en/of referenties

Mediabestanden

Zie de categorie Uitvaarten van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.