Naar inhoud springen

Oosterzee: verschil tussen versies

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Interactief door geschiedenis bladeren
← Oudere bewerkingNieuwere bewerking →
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
VisueelWikitekst
Dagdeel (overleg | bijdragen)
11.222 bewerkingen
Dagdeel (overleg | bijdragen)
11.222 bewerkingen
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 7: Regel 7:
| provincie={{NL-vlag|Friesland}}
| provincie={{NL-vlag|Friesland}}
| gemeente={{NL-vlag|De Friese Meren}}
| gemeente={{NL-vlag|De Friese Meren}}
| inwoners = 945 (inclusief buitengebied)
| inwoners = 905
| datum inwoners = 2018
| datum inwoners = 2010<ref name=CBS>[http://statline.cbs.nl/StatWeb/publication/?VW=T&DM=SLNL&PA=70904NED&D1=9&D2=1240,1245&D3=l&HD=111107-1309&HDR=T&STB=G1,G2 CBS Statline]</ref>
| verkeersader = {{Pictogram weg Nederland A-weg|6}} {{Pictogram weg Nederland N-weg|924}}
| verkeersader = {{Pictogram weg Nederland A-weg|6}} {{Pictogram weg Nederland N-weg|924}}
| netnummer = 0514
| netnummer = 0514
Regel 20: Regel 20:
| web = [http://www.oosterzee.com www.oosterzee.com]
| web = [http://www.oosterzee.com www.oosterzee.com]
}}
}}
'''Oosterzee''' ([[Westerlauwers Fries|Fries]]: ''Eastersee'', [[Stellingwerfs]]: ''Oosterzee'') is een dorp in de Friese gemeente [[De Friese Meren]]. Oosterzee ligt in het zuiden van de [[provincie]] [[Friesland]] ([[Nederland]]) aan het grootste meer van Friesland het [[Tjeukemeer]]. Tot 1 januari 2014 behoorde Oosterzee tot de gemeente [[Lemsterland]].
'''Oosterzee''' ([[Westerlauwers Fries|Fries]]: ''Eastersee'', [[Stellingwerfs]]: ''Oosterzee'') is een dorp in de gemeente [[De Friese Meren]], in de [[Nederland]]se [[provincie]] [[Friesland]].


Het dorp bestaat uit twee kernen namelijk ''Oosterzee-Buren'' en ''Oosterzee-Gietersebrug'' (naar de [[Gietersen]] die hier kwamen wonen). De kernen en het buitengebied tellen gezamenlijk ruim 900 inwoners.<ref name=CBS/>
Het ligt ten noordoosten van [[Lemmer]] aan het grootste meer van Friesland, het [[Tjeukemeer]]. Het dorp bestaat uit twee kernen; ''Oosterzee-Buren'' en ''Oosterzee-Gietersebrug'' (naar de [[Gietersen]] die hier kwamen wonen).

De twee kernen van het dorp telde in 2018 gezamenlijk 905 inwoners. Onder het dorp valt ook de buurtschap [[Westend (Friesland)|Westend]]. Oosterzee wordt samen met Echten, [[Echtenerbrug]] en[[Delfstrahuizen]] ook wel ''Tjeukemeer-Zuid'' genoemd. Tot 1 januari 2014 behoorde Oosterzee tot de gemeente [[Lemsterland]].


== Oosterzee-Buren ==
== Oosterzee-Buren ==
[[File:Oosterzee Buren 163.JPG|{{largethumb}}|Oosterzee-Buren]]
⚫
''Oosterzee-Buren'' ([[Westerlauwers Fries|Fries]]: ''Eastersee-Buorren'') was ooit een zelfstandig dorp. Plaatselijk wordt het ook ''De Buorren'' ("het dorp") genoemd. Dit was vroeger de hoofdplaats van [[Lemsterland]] en de woonplaats van de [[grietman]]. Het voormalige rechthuis van de [[grietenij]], [[De Beverkooy]], staat op de hoek van de Buren en de Molenweg. In het dorp bevindt zich een monument voor de [[stins]] [[Roordastate]] die hier vanaf [[1651]] heeft gestaan. Het [[Neoclassicisme|neoclassicistische]] [[Hervormde kerk (Oosterzee)|kerkje]] uit 1860 heeft een [[kerkklok|klok]] uit [[1498]], gegoten door de klokkengieter [[Geert van Wou]].
'''Oosterzee-Buren''' (Fries: ''Eastersee-Buorren'') is de oorspronkelijke kern van het dorp. Plaatselijk wordt het ook ''De Buorren'' ("het dorp") genoemd.

In 1200 had het al een eigen kerk. Het dorp werd in die eeuw vermeld als ''Osterse'' en ''Oesterze''. In 1331 werd het vermeld als ''Oisterzee'', in 1395 als ''Oesterzee'' en in 1579 als ''Aestersee''. De plaatsnaam zou verwijzen naar het feit dat ten oosten van een meer is gelegen. Het element 'zee' stamt dan af het Germaanse woord voor een meer. [[Willem I van Holland]] had volgens de overlevering een slot in Oosterzee.

⚫
Het was vroeger de hoofdplaats van de grietenij Lemsterland en de woonplaats van de [[grietman]]. Het voormalige rechthuis van de [[grietenij]], [[De Beverkooy]], staat op de hoek van de Buren en de Molenweg. In het dorp bevindt zich een monument voor de [[stins]] [[Roordastate]] die hier vanaf [[1651]] heeft gestaan. Het [[Neoclassicisme|neoclassicistische]] [[Hervormde kerk (Oosterzee)|kerk]] uit 1860 heeft een [[kerkklok|klok]] uit [[1498]], gegoten door de klokkengieter [[Geert van Wou]].

In het zuidwestelijke verlengde Oosterzee-Buren ligt de buurtschap Westend, dat ook wel bij de veld ''Westend van Oosterzee'' wordt geduid.


== Oosterzee-Gietersebrug ==
== Oosterzee-Gietersebrug ==
[[File:Oosterzee Gietersebrug schoorsteen afgebroken zuivelfabriek.jpg|{{largethumb}}|Oosterzee-Gietersebrug]]
⚫
Vooral tussen 1750 en 1825 werd er op grote schaal turf gewonnen in de [[Laagveen|laagvenen]] ten zuiden van Oosterzee. Ondernemers en veenwerkers kwamen vaak uit de buurt van [[Giethoorn]] vandaar de naam Gietersevaart en Gietersebrug.
[[File:Jachthaven Oosterzee Gieter.jpg|{{largethumb}}|Haven]]
'''Oosterzee-Gietersebrug''' (Fries: ''Eastersee-Giterskebrêge'') ligt ten oosten van de oorspronkelijke kern van Oosterzee. Het wordt ook wel kortweg ''Gietersebrug'' (Fries: ''Giterskebrêge'') genoemd.

⚫
Het is ontstaan als een buurtschap van Oosterzee, bij de brug over de [[Gietersevaart]]. Uiteindelijk is het de twee kern van het dorp geworden en later is de grotere van de twee geworden. Het is als een kern ontstaan door het winnen van turf. Vooral tussen 1750 en 1825 werd er op grote schaal turf gewonnen in de [[Laagveen|laagvenen]] ten zuiden van Oosterzee. Ondernemers en veenwerkers kwamen vaak uit de buurt van [[Giethoorn]], dat in het verleden ook ''Gieteren'' werd genoemd en vandaar de namen Gietersevaart en Gietersebrug.


In 1891 werd in Gietersebrug de [[Zuivelfabriek (Oosterzee)|Particuliere Stoomzuivelfabriek Lemsterland]] gebouwd en deze fabriek zorgde tot in de jaren zestig van de 20e eeuw voor veel werkgelegenheid. In 1946 vestigden de gebroeders De Haan een onderneming in Oosterzee-Gietersebrug die landbouwvoertuigen maakte. Deze firma groeide uit tot een bedrijf met bijna 55 arbeidsplaatsen in 1975. In 1976 kwam er een laboratorium van het Limnologisch Instituut. Door deze bedrijvigheid was er relatief veel werkgelegenheid en woonden de meeste inwoners in dit deel van Oosterzee. Daarom werd in het begin van de jaren zestig een kleine nieuwbouwwoonwijk aan het dorp toegevoegd. Tussen 1958 en 1999 daalde het totale aantal inwoners van Oosterzee echter van ongeveer 1000 naar 800. Het landbouwvoertuigenbedrijf werd een klein metaalbedrijf, de zuivelfabriek en het limnologisch instituut verdwenen begin jaren 1990 uit het dorp. In het laboratorium werd na 1992 het "watersportcentrum Tjeukemeer" gevestigd.<ref name="WGO"/>
In 1891 werd in Gietersebrug de [[Zuivelfabriek (Oosterzee)|Particuliere Stoomzuivelfabriek Lemsterland]] gebouwd en deze fabriek zorgde tot in de jaren zestig van de 20e eeuw voor veel werkgelegenheid. In 1946 vestigden de gebroeders De Haan een onderneming in Oosterzee-Gietersebrug die landbouwvoertuigen maakte. Deze firma groeide uit tot een bedrijf met bijna 55 arbeidsplaatsen in 1975. In 1976 kwam er een laboratorium van het Limnologisch Instituut. Door deze bedrijvigheid was er relatief veel werkgelegenheid en woonden de meeste inwoners in dit deel van Oosterzee. Daarom werd in het begin van de jaren zestig een kleine nieuwbouwwoonwijk aan het dorp toegevoegd. Tussen 1958 en 1999 daalde het totale aantal inwoners van Oosterzee echter van ongeveer 1000 naar 800. Het landbouwvoertuigenbedrijf werd een klein metaalbedrijf, de zuivelfabriek en het limnologisch instituut verdwenen begin jaren 1990 uit het dorp. In het laboratorium werd na 1992 het "watersportcentrum Tjeukemeer" gevestigd.<ref name="WGO"/>
Regel 35: Regel 48:


=== Tjeukemeervestiging van het [[Limnologie|Limnologisch]] Instituut ([[Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen|KNAW]]) ===
=== Tjeukemeervestiging van het [[Limnologie|Limnologisch]] Instituut ([[Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen|KNAW]]) ===
In 1966 werd in het Tjeukemeer onderzoek gedaan in het kader van een internationaal onderzoeksproject, het ''International Biological Program''. De onderzoekers vonden eerst onderdak in een woonark in het haventje van Oosterzee en in een leegstaand schoolgebouw even buiten Gietersebrug. In 1976 betrokken zij een nieuw gebouw aan de rand van het meer. In 1991 werd de vestiging opgeheven en verhuisden de onderzoekers naar de hoofdvestiging in [[Nieuwersluis]] (de Vijverhof), die in 1992 fuseerde met andere biologische instituten van de KNAW tot [[Nederlands Instituut voor Ecologie]]. Het onderzoek leverde honderden wetenschappelijke publicaties op over [[biochemie|biochemisch]] en [[ecologie|ecologisch]] onderzoek in het Tjeukemeer en andere Friese meren.<ref name="WGO">Werkgroep geschiedenisboek Oosterzee, 2000. Skiednis fan Eastersee/Geschiedenis van Oosterzee. ISBN 90 9013932-x</ref>
In 1966 werd in het Tjeukemeer onderzoek gedaan in het kader van een internationaal onderzoeksproject, het ''International Biological Program''. De onderzoekers vonden eerst onderdak in een woonark in het haventje van Oosterzee en in een leegstaand schoolgebouw even buiten Gietersebrug. In 1976 betrokken zij een nieuw gebouw aan de rand van het meer.
[[File:Eastersee, Buorren 19.jpg|{{largethumb}}|Rijksmonument in Oosterzee-Buren]]
[[File:Eastersee, Martinustsjerke.jpg|{{largethumb}}|[[Hervormde kerk (Oosterzee)|Hervormde kerk]]]]
In 1991 werd de vestiging opgeheven en verhuisden de onderzoekers naar de hoofdvestiging in [[Nieuwersluis]] (de Vijverhof), die in 1992 fuseerde met andere biologische instituten van de KNAW tot [[Nederlands Instituut voor Ecologie]]. Het onderzoek leverde honderden wetenschappelijke publicaties op over [[biochemie|biochemisch]] en [[ecologie|ecologisch]] onderzoek in het Tjeukemeer en andere Friese meren.<ref name="WGO">Werkgroep geschiedenisboek Oosterzee, 2000. Skiednis fan Eastersee/Geschiedenis van Oosterzee. ISBN 90 9013932-x</ref>


==Sport==
==Sport==
In 1966 werd de voetbalvereniging '' vv Eastersé'' opgericht. 10 jaar later is deze gefuseerd met de de club uit [[Bantega]] en zo ontstond [[VV EBC]].
* [[VV EBC]], voetbalvereniging

==Onderwijs==
Het dorp heeft een eigen basisschool, ''C.B.S. Eben Haëzer''.


==Openbaar vervoer==
==Openbaar vervoer==
Regel 50: Regel 70:
* [[Lijst van rijksmonumenten in Oosterzee]]
* [[Lijst van rijksmonumenten in Oosterzee]]
* [[Lijst van gemeentelijke monumenten in Oosterzee]]
* [[Lijst van gemeentelijke monumenten in Oosterzee]]

{{Appendix}}
{{Appendix|2=
* G. van Berkel & K. Samplonius (2018), Nederlandse plaatsnamen verklaard
* Friese plaatsnamen: alle steden, dorpen en gehuchten
* NoordBoek
{{References}}
}}

{{Navigatie gemeente De Friese Meren}}
{{Navigatie gemeente De Friese Meren}}
{{Commonscat|Oosterzee}}
{{Commonscat|Oosterzee}}

Versie van 18 nov 2018 11:45

Oosterzee
Plaats in Nederland Vlag van Nederland
Oosterzee (Friesland)
Oosterzee
Situering
Provincie Vlag Friesland Friesland
Gemeente Vlag De Friese Meren De Friese Meren
Coördinaten 52° 52′ NB, 5° 46′ OL
Algemeen
Inwoners
(2018) 		905
Overig
Postcode 8536
Netnummer 0514
Belangrijke verkeersaders A6 N924
Website www.oosterzee.com
Detailkaart
Kaart van Oosterzee
Locatie in de voormalige gemeente Lemsterland
Portaal  Portaalicoon   Nederland
Friesland

Oosterzee (Fries: Eastersee, Stellingwerfs: Oosterzee) is een dorp in de gemeente De Friese Meren, in de Nederlandse provincie Friesland.

Het ligt ten noordoosten van Lemmer aan het grootste meer van Friesland, het Tjeukemeer. Het dorp bestaat uit twee kernen; Oosterzee-Buren en Oosterzee-Gietersebrug (naar de Gietersen die hier kwamen wonen).

De twee kernen van het dorp telde in 2018 gezamenlijk 905 inwoners. Onder het dorp valt ook de buurtschap Westend. Oosterzee wordt samen met Echten, Echtenerbrug enDelfstrahuizen ook wel Tjeukemeer-Zuid genoemd. Tot 1 januari 2014 behoorde Oosterzee tot de gemeente Lemsterland.

Oosterzee-Buren

Oosterzee-Buren

Oosterzee-Buren (Fries: Eastersee-Buorren) is de oorspronkelijke kern van het dorp. Plaatselijk wordt het ook De Buorren ("het dorp") genoemd.

In 1200 had het al een eigen kerk. Het dorp werd in die eeuw vermeld als Osterse en Oesterze. In 1331 werd het vermeld als Oisterzee, in 1395 als Oesterzee en in 1579 als Aestersee. De plaatsnaam zou verwijzen naar het feit dat ten oosten van een meer is gelegen. Het element 'zee' stamt dan af het Germaanse woord voor een meer. Willem I van Holland had volgens de overlevering een slot in Oosterzee.

Het was vroeger de hoofdplaats van de grietenij Lemsterland en de woonplaats van de grietman. Het voormalige rechthuis van de grietenij, De Beverkooy, staat op de hoek van de Buren en de Molenweg. In het dorp bevindt zich een monument voor de stins Roordastate die hier vanaf 1651 heeft gestaan. Het neoclassicistische kerk uit 1860 heeft een klok uit 1498, gegoten door de klokkengieter Geert van Wou.

In het zuidwestelijke verlengde Oosterzee-Buren ligt de buurtschap Westend, dat ook wel bij de veld Westend van Oosterzee wordt geduid.

Oosterzee-Gietersebrug

Oosterzee-Gietersebrug
Haven

Oosterzee-Gietersebrug (Fries: Eastersee-Giterskebrêge) ligt ten oosten van de oorspronkelijke kern van Oosterzee. Het wordt ook wel kortweg Gietersebrug (Fries: Giterskebrêge) genoemd.

Het is ontstaan als een buurtschap van Oosterzee, bij de brug over de Gietersevaart. Uiteindelijk is het de twee kern van het dorp geworden en later is de grotere van de twee geworden. Het is als een kern ontstaan door het winnen van turf. Vooral tussen 1750 en 1825 werd er op grote schaal turf gewonnen in de laagvenen ten zuiden van Oosterzee. Ondernemers en veenwerkers kwamen vaak uit de buurt van Giethoorn, dat in het verleden ook Gieteren werd genoemd en vandaar de namen Gietersevaart en Gietersebrug.

In 1891 werd in Gietersebrug de Particuliere Stoomzuivelfabriek Lemsterland gebouwd en deze fabriek zorgde tot in de jaren zestig van de 20e eeuw voor veel werkgelegenheid. In 1946 vestigden de gebroeders De Haan een onderneming in Oosterzee-Gietersebrug die landbouwvoertuigen maakte. Deze firma groeide uit tot een bedrijf met bijna 55 arbeidsplaatsen in 1975. In 1976 kwam er een laboratorium van het Limnologisch Instituut. Door deze bedrijvigheid was er relatief veel werkgelegenheid en woonden de meeste inwoners in dit deel van Oosterzee. Daarom werd in het begin van de jaren zestig een kleine nieuwbouwwoonwijk aan het dorp toegevoegd. Tussen 1958 en 1999 daalde het totale aantal inwoners van Oosterzee echter van ongeveer 1000 naar 800. Het landbouwvoertuigenbedrijf werd een klein metaalbedrijf, de zuivelfabriek en het limnologisch instituut verdwenen begin jaren 1990 uit het dorp. In het laboratorium werd na 1992 het "watersportcentrum Tjeukemeer" gevestigd.[1]

Eind 2006 werden de eerste woonhuizen van een kleine nieuwbouwwijk op het terrein van de voormalige zuivelfabriek in Oosterzee-Gietersebrug opgeleverd, hierdoor steeg het aantal inwoners weer tot 900. In 2008 werd een supermarkt geopend. Aan het einde van de Zuivelweg (voormalig zuivelterrein) werd een nieuwe haven aangelegd. Vanuit Oosterzee kan nu watersport beoefend worden. Het dorp beschikt verder over een watersportcentrum en een camping direct aan het Tjeukemeer.

Tjeukemeervestiging van het Limnologisch Instituut (KNAW)

In 1966 werd in het Tjeukemeer onderzoek gedaan in het kader van een internationaal onderzoeksproject, het International Biological Program. De onderzoekers vonden eerst onderdak in een woonark in het haventje van Oosterzee en in een leegstaand schoolgebouw even buiten Gietersebrug. In 1976 betrokken zij een nieuw gebouw aan de rand van het meer.

Rijksmonument in Oosterzee-Buren
Hervormde kerk

In 1991 werd de vestiging opgeheven en verhuisden de onderzoekers naar de hoofdvestiging in Nieuwersluis (de Vijverhof), die in 1992 fuseerde met andere biologische instituten van de KNAW tot Nederlands Instituut voor Ecologie. Het onderzoek leverde honderden wetenschappelijke publicaties op over biochemisch en ecologisch onderzoek in het Tjeukemeer en andere Friese meren.[1]

Sport

In 1966 werd de voetbalvereniging vv Eastersé opgericht. 10 jaar later is deze gefuseerd met de de club uit Bantega en zo ontstond VV EBC.

Onderwijs

Het dorp heeft een eigen basisschool, C.B.S. Eben Haëzer.

Openbaar vervoer

Geboren in Oosterzee

Zie ook

Zie de categorie Oosterzee van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Oosterzee&oldid=52642529"