IJshaar: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud

In de regel

Versie van 3 feb 2016 11:50

IJshaar of haarijs is een zeldzaam natuurlijk verschijnsel waarbij een haarachtige, wollige ijsstructuur ontstaat op dood en nat kernhout, dus niet op de bast, van loofbomen.

IJshaar kan ontstaan als de luchttemperatuur even onder het vriespunt ligt. In het hout komen schimmels voor en bij de stofwisseling van deze schimmels komt onder andere water vrij dat door zeer kleine openingen in het hout (houtstralen) naar buiten wordt geperst. Het naar buiten geperste water bevriest tot een haarachtige structuur. Een hoge luchtvochtigheid is noodzakelijk voor de succesvolle vorming van ijshaar zodat het naar buiten geperste water niet kan verdampen en voor bevriezing beschikbaar blijft. Zolang de schimmels water blijven produceren en de klimatologische omstandigheden gunstig blijven, kan ijshaar aan blijven groeien. Als de luchttemperatuur te laag wordt, daalt de stofwisseling van de schimmels tot zo'n laag niveau dat er onvoldoende water geproduceerd wordt. De schimmel die voorkwam in het hout van alle proeven was de Exidiopsis effusa.^[1]^[2]

IJshaar is zeer teer en smelt na aanraking direct weg. Als ijshaar aan zonlicht wordt blootgesteld, zal het snel sublimeren en verdwijnen. IJshaar is daarom 's morgens vroeg of alleen op schaduwrijke plaatsen te vinden.

In 1918 publiceerde Alfred Wegener in het tijdschrift Die Naturwissenschaften zijn artikel "Haareis auf morschem Holz" over het fenomeen ijshaar.

Trivia

Haarijs staat ook wel bekend als 'de baard van Koning Winter'.
IJshaar kan op naaldhout voorkomen^[bron?], maar dat is zeldzaam.

Zie ook

Naaldijs

Externe links

Vroege vogels
Uitleg met betrekking tot paddenstoelen

Bronnen, noten en/of referenties

↑ (2015). Evidence for biological shaping of hair ice.. Biogeosciences 12: 4261–4273. DOI: 10.5194/bg-12-4261-2015.
↑ European Geosciences Union, "Press Release: Fungus shapes hair ice – Researchers identify fungus responsible for peculiar ice filaments that grow on dead wood", 22 July 2015. Geraadpleegd op 28 juli 2015.

Mediabestanden die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden op de pagina Hair ice op Wikimedia Commons.

[hofmann2015-1] (2015). Evidence for biological shaping of hair ice.. Biogeosciences 12: 4261–4273. DOI: 10.5194/bg-12-4261-2015.

[press2015-2] European Geosciences Union, "Press Release: Fungus shapes hair ice – Researchers identify fungus responsible for peculiar ice filaments that grow on dead wood", 22 July 2015. Geraadpleegd op 28 juli 2015.

[1]

[2]

@@ Regel 1: / Regel 1: @@
 [[Bestand:IJshaar, in Austerlitz, Utrecht (Netherlands).jpg|thumb|250px|IJshaar op een dode tak.]][[Bestand:FrostBeardDetail.jpg|thumb|250px|IJshaar (Canada).]]
-'''IJshaar''' of '''haarijs''' is een zeldzaam natuurlijk verschijnsel waarbij een haarachtige, wollige [[IJs (water)|ijs]]structuur ontstaat op dood en nat [[kernhout]], dus niet op de [[bast]], van [[loofboom|loofbomen]].<ref name="hofmann2015">{{cite journal | authors = Hofmann D, Preuss G, Mätzler C | year = 2015 | title = Evidence for biological shaping of hair ice. | journal = Biogeosciences | volume = 12 | pages = 4261–4273 | doi = 10.5194/bg-12-4261-2015 | url = http://www.biogeosciences.net/12/4261/2015/bg-12-4261-2015.pdf}}</ref><ref name="press2015">{{cite news | date = 22 July 2015 | title = Press Release: Fungus shapes hair ice – Researchers identify fungus responsible for peculiar ice filaments that grow on dead wood | author = European Geosciences Union | accessdate = 28 Juli 2015 | url = http://www.egu.eu/news/180/fungus-shapes-hair-ice-researchers-identify-fungus-responsible-for-peculiar-ice-filaments-that-grow-on-dead-wood/}}</ref> De schimmel die voorkwam in het hout van alle proeven was de ''Exidiopsis effusa''.
+'''IJshaar''' of '''haarijs''' is een zeldzaam natuurlijk verschijnsel waarbij een haarachtige, wollige [[IJs (water)|ijs]]structuur ontstaat op dood en nat [[kernhout]], dus niet op de [[bast]], van [[loofboom|loofbomen]].
-IJshaar kan ontstaan als de luchttemperatuur even onder het [[vriespunt]] ligt. In het hout komen [[schimmels]] voor en bij de [[stofwisseling]] van deze schimmels komt onder andere water vrij dat door zeer kleine openingen in het hout ([[houtstraal|houtstralen]]) naar buiten wordt geperst. Het naar buiten geperste water bevriest tot een haarachtige structuur. Een hoge luchtvochtigheid is noodzakelijk voor de succesvolle vorming van ijshaar zodat het naar buiten geperste water niet kan verdampen en voor bevriezing beschikbaar blijft. Zolang de schimmels water blijven produceren en de klimatologische omstandigheden gunstig blijven, kan ijshaar aan blijven groeien. Als de luchttemperatuur te laag wordt, daalt de stofwisseling van de schimmels tot zo'n laag niveau dat er onvoldoende water geproduceerd wordt.
+IJshaar kan ontstaan als de luchttemperatuur even onder het [[vriespunt]] ligt. In het hout komen [[schimmels]] voor en bij de [[stofwisseling]] van deze schimmels komt onder andere water vrij dat door zeer kleine openingen in het hout ([[houtstraal|houtstralen]]) naar buiten wordt geperst. Het naar buiten geperste water bevriest tot een haarachtige structuur. Een hoge luchtvochtigheid is noodzakelijk voor de succesvolle vorming van ijshaar zodat het naar buiten geperste water niet kan verdampen en voor bevriezing beschikbaar blijft. Zolang de schimmels water blijven produceren en de klimatologische omstandigheden gunstig blijven, kan ijshaar aan blijven groeien. Als de luchttemperatuur te laag wordt, daalt de stofwisseling van de schimmels tot zo'n laag niveau dat er onvoldoende water geproduceerd wordt. De schimmel die voorkwam in het hout van alle proeven was de ''Exidiopsis effusa''.<ref name="hofmann2015">{{cite journal | authors = Hofmann D, Preuss G, Mätzler C | year = 2015 | title = Evidence for biological shaping of hair ice. | journal = Biogeosciences | volume = 12 | pages = 4261–4273 | doi = 10.5194/bg-12-4261-2015 | url = http://www.biogeosciences.net/12/4261/2015/bg-12-4261-2015.pdf}}</ref><ref name="press2015">{{cite news | date = 22 July 2015 | title = Press Release: Fungus shapes hair ice – Researchers identify fungus responsible for peculiar ice filaments that grow on dead wood | author = European Geosciences Union | accessdate = 28 Juli 2015 | url = http://www.egu.eu/news/180/fungus-shapes-hair-ice-researchers-identify-fungus-responsible-for-peculiar-ice-filaments-that-grow-on-dead-wood/}}</ref>
 IJshaar is zeer teer en smelt na aanraking direct weg. Als ijshaar aan zonlicht wordt blootgesteld, zal het snel [[sublimatie|sublimeren]] en verdwijnen. IJshaar is daarom 's morgens vroeg of alleen op schaduwrijke plaatsen te vinden.