Willem Drees: verschil tussen versies
Tekst correctie Labels: Visuele tekstverwerker Bewerking via mobiel Bewerking via mobiele website |
|||
(26 tussenliggende versies door 21 gebruikers niet weergegeven) | |||
Regel 1: | Regel 1: | ||
{{Zie artikel|Dit artikel gaat over Willem Drees sr. Voor zijn zoon, zie [[Willem Drees jr.]] (1922-1998).}} |
{{Zie artikel|Dit artikel gaat over Willem Drees sr. Voor zijn zoon, zie [[Willem Drees jr.]] (1922-1998).}} |
||
{{Infobox politicus |
{{Infobox politicus |
||
| naam = Willem Drees |
| naam = Willem Drees |
||
| volledige naam = Willem Drees |
| volledige naam = Willem Drees |
||
Regel 10: | Regel 10: | ||
| partij = [[Sociaal-Democratische Arbeiderspartij|SDAP]] (1904-1946)<br />[[Partij van de Arbeid (Nederland)|PvdA]] (1946-1971) |
| partij = [[Sociaal-Democratische Arbeiderspartij|SDAP]] (1904-1946)<br />[[Partij van de Arbeid (Nederland)|PvdA]] (1946-1971) |
||
| titulatuur = [[eredoctoraat|dr.h.c.]] |
| titulatuur = [[eredoctoraat|dr.h.c.]] |
||
| tijdvak1 = |
| tijdvak1 = 1913–1941 |
||
| functie1 = Lid [[gemeenteraad]] [[Den Haag]] |
| functie1 = Lid [[gemeenteraad]] [[Den Haag]] |
||
| tijdvak2 = |
| tijdvak2 = 1919–1941 |
||
| functie2 = Lid [[Provinciale Staten (Nederland)|Provinciale Staten]] [[Zuid-Holland]] |
| functie2 = Lid [[Provinciale Staten (Nederland)|Provinciale Staten]] [[Zuid-Holland]] |
||
| tijdvak3 = |
| tijdvak3 = 1919–1933 |
||
| functie3 = [[Wethouder]] [[Den Haag]] |
| functie3 = [[Wethouder]] [[Den Haag]] |
||
| tijdvak4 = |
| tijdvak4 = 1933–1945,<br />1946, 1948,<br />1952, 1956 |
||
| functie4 = Lid [[Tweede Kamer der Staten-Generaal|Tweede Kamer]] |
| functie4 = Lid [[Tweede Kamer der Staten-Generaal|Tweede Kamer]] |
||
| tijdvak5 = |
| tijdvak5 = 1939–1945 |
||
| functie5 = [[Fractievoorzitter]] [[Sociaal-Democratische Arbeiderspartij|SDAP]] |
| functie5 = [[Fractievoorzitter]] [[Sociaal-Democratische Arbeiderspartij|SDAP]] |
||
| tijdvak6 = |
| tijdvak6 = 1945–1948 |
||
| functie6 = [[Lijst van Nederlandse ministers van Sociale Zaken en Werkgelegenheid|Minister van Sociale Zaken]], [[Vicepremier (Nederland)|vicepremier]] |
| functie6 = [[Lijst van Nederlandse ministers van Sociale Zaken en Werkgelegenheid|Minister van Sociale Zaken]], [[Vicepremier (Nederland)|vicepremier]] |
||
| tijdvak7 = |
| tijdvak7 = 1946–1958 |
||
| functie7 = [[Lijst van partijleiders van de PvdA|Politiek leider PvdA]] |
| functie7 = [[Lijst van partijleiders van de PvdA|Politiek leider PvdA]] |
||
| tijdvak8 = |
| tijdvak8 = 1948–1958 |
||
| functie8 = [[Minister-president]] en [[Lijst van Nederlandse ministers van Algemene Zaken|minister van Algemene Zaken]] |
| functie8 = [[Minister-president]] en [[Lijst van Nederlandse ministers van Algemene Zaken|minister van Algemene Zaken]] |
||
| website = https://www.parlement.com/id/vg09ll01jztw/w_willem_drees |
|||
| handtekening = Signature Willem Drees.png |
| handtekening = Signature Willem Drees.png |
||
}} |
}} |
||
⚫ | '''Willem Drees''' ([[Amsterdam]], [[5 juli]] [[1886]] – [[Den Haag]], [[14 mei]] [[1988]]) was een [[Nederland]]s [[politicus]] van de [[Sociaal-Democratische Arbeiderspartij]] (SDAP) en de latere [[Partij van de Arbeid (Nederland)|Partij van de Arbeid]] (PvdA). Hij was [[minister-president van Nederland]] van 1948 tot 1958, en wordt door menigeen beschouwd als een van de belangrijkste naoorlogse Nederlandse [[politiek|politici]]. Onder zijn leiding vonden zowel de [[Dekolonisatie (staatkundig)|dekolonisatie]] van [[Nederlands-Indië]] als de [[wederopbouw]] van Nederland plaats. Drees was een overtuigd [[Sociaaldemocratie|sociaaldemocraat]], maar wel zeer pragmatisch ingesteld ('niet alles kan, en zeker niet alles tegelijk'). |
||
⚫ | Drees genoot een populariteit die de partijpolitieke grenzen overschreed en kreeg de bijnaam ''Vadertje Drees''. Hij was de initiator van diverse sociale wetten. Als minister van [[Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid|Sociale Zaken]] legde hij al in [[1947]] met de ''[[Noodwet Ouderdomsvoorziening]]'' de grondslag van sociale wetgevingen. Vandaar ook de uitdrukking: ''Hij trekt van Drees'' (waarmee wordt bedoeld dat iemand ouderdomspensioen ontvangt). Tien jaar later loodste minister [[Ko Suurhoff]] zijn [[Algemene Ouderdomswet]] door het parlement. Deze verschilde sterk van de Noodwet. Voor de uitkeringen volgens de Noodwet had niemand premies betaald. Het was in feite het door de Bond voor Staatspensionering bepleite staatspensioen, betaald uit de belastingen. |
||
⚫ | '''Willem Drees''' ([[Amsterdam]], [[5 juli]] [[1886]] – [[Den Haag]], [[14 mei]] [[1988]]) was een [[Nederland]]s [[politicus]] van de [[Sociaal-Democratische Arbeiderspartij]] (SDAP) en de latere [[Partij van de Arbeid (Nederland)|Partij van de Arbeid]] (PvdA). Hij was [[minister-president van Nederland]] van 1948 tot 1958, en wordt door menigeen beschouwd als een van de belangrijkste naoorlogse Nederlandse [[politiek|politici]]. Onder zijn leiding vonden zowel de [[Dekolonisatie (staatkundig)|dekolonisatie]] |
||
⚫ | In de jaren zeventig, toen zijn zoon [[Willem Drees jr.]] opgang maakte met zijn gematigd linkse partij [[Democratisch Socialisten '70|DS'70]], brak Drees met zijn partij, de [[Partij van de Arbeid (Nederland)|PvdA]], uit onvrede over de in zijn ogen steeds radicalere en onrealistische koers van de PvdA onder invloed van [[Nieuw Links (PvdA)|Nieuw Links]]. |
||
Drees was een overtuigd [[Sociaaldemocratie|sociaaldemocraat]], maar wel zeer pragmatisch ingesteld ('niet alles kan, en zeker niet alles tegelijk'). |
|||
⚫ | Drees genoot een populariteit die de partijpolitieke grenzen overschreed en kreeg de bijnaam ''Vadertje Drees''. Hij was de initiator van diverse sociale wetten. Als minister van [[Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid|Sociale Zaken]] legde hij al in [[1947]] met de ''[[Noodwet Ouderdomsvoorziening]]'' de grondslag van sociale wetgevingen. Vandaar ook de uitdrukking: ''Hij trekt van Drees'' (waarmee wordt bedoeld dat iemand ouderdomspensioen ontvangt). Tien jaar later loodste minister [[Ko Suurhoff]] zijn [[Algemene Ouderdomswet]] door het parlement. Deze verschilde sterk van de Noodwet. Voor de uitkeringen volgens de Noodwet had niemand premies betaald. Het was in feite het door de Bond voor Staatspensionering bepleite staatspensioen, betaald uit de belastingen. |
||
⚫ | In de jaren zeventig, toen zijn zoon [[Willem Drees jr.]] opgang maakte met zijn gematigd linkse partij [[Democratisch Socialisten '70|DS'70]], brak Drees met zijn partij, de [[Partij van de Arbeid (Nederland)|PvdA]], uit onvrede over de in zijn ogen steeds radicalere en onrealistische koers van de PvdA onder invloed van [[Nieuw Links (PvdA)|Nieuw Links]] |
||
• Jelle Gaemers, ‘De Rode Wethouder, Willem Drees 1886-1988, De jaren 1886-1940.Uitgeverij Balans,2006. |
|||
* Hans Daalder, ‘Vier jaar nachtmerrie, De Indonesische Kwestie’. Uitgeverij Balans,2004. |
|||
==Kabinetten== |
|||
Drees was minister-president van vier kabinetten, van 1948 tot 1958: |
|||
* [[Kabinet-Drees-Van Schaik]] |
|||
* [[Kabinet-Drees I]] |
|||
* [[Kabinet-Drees II]] |
|||
* [[Kabinet-Drees III]] |
|||
De kabinetten-Drees worden in verschillende bronnen op twee verschillende manieren genummerd. Volgens de alternatieve nummering is het kabinet-Drees-Van Schaik (1948-1951) het eerste kabinet-Drees. Wat hier Drees I genoemd wordt (1951-1952) is dan Drees II, en zo zijn er Drees III (1952-1956) en Drees IV (1956-1958). |
|||
==Levensloop== |
==Levensloop== |
||
Regel 58: | Regel 39: | ||
Willem Drees werd geboren als zoon van Johannes Michiel Drees en Anna Sophia van Dobbenburgh. Zijn vader was bankbediende bij de [[Twentsche Bank]] en overleed toen Drees vijf jaar oud was. Zijn ouders waren lid van de [[Nederlandse Hervormde Kerk]] en behoorden daarbinnen tot de [[orthodox-protestantisme|orthodoxe]] stroming. |
Willem Drees werd geboren als zoon van Johannes Michiel Drees en Anna Sophia van Dobbenburgh. Zijn vader was bankbediende bij de [[Twentsche Bank]] en overleed toen Drees vijf jaar oud was. Zijn ouders waren lid van de [[Nederlandse Hervormde Kerk]] en behoorden daarbinnen tot de [[orthodox-protestantisme|orthodoxe]] stroming. |
||
Als tiener volgde hij een aantal jaren [[catechisatie]] maar besloot uiteindelijk geen [[Geloofsbelijdenis|belijdenis]] van zijn geloof af te leggen omdat hij onoverkomelijke bezwaren had ten aanzien van de gedachte dat wie niet in het [[verlossing (christendom)| |
Als tiener volgde hij een aantal jaren [[catechisatie]] maar besloot uiteindelijk geen [[Geloofsbelijdenis|belijdenis]] van zijn geloof af te leggen omdat hij onoverkomelijke bezwaren had ten aanzien van de gedachte dat wie niet in het [[verlossing (christendom)|verlossingswerk]] van [[Jezus (traditioneel-christelijk)|Jezus Christus]] gelooft voor eeuwig verloren zou zijn. Hij ontwikkelde zich daarop in de loop der jaren tot een [[Agnosticisme|agnost]]. |
||
Drees werd een vurig aanhanger van de [[sociaaldemocratie]] nadat hij in december 1902 in Amsterdam de viering van de verkiezingsoverwinning van [[Pieter Jelles Troelstra|Troelstra]] in het district Amsterdam III had bijgewoond. Zijn hele verdere leven zou hij ondanks wat punten van kritiek Troelstra blijven bewonderen. |
Drees werd een vurig aanhanger van de [[sociaaldemocratie]] nadat hij in december 1902 in Amsterdam de viering van de verkiezingsoverwinning van [[Pieter Jelles Troelstra|Troelstra]] in het district Amsterdam III had bijgewoond. Zijn hele verdere leven zou hij ondanks wat punten van kritiek Troelstra blijven bewonderen. |
||
Regel 83: | Regel 64: | ||
Van 7 augustus 1948 tot 22 december 1958 was hij minister-president, minister van [[ministerie van Algemene Zaken|Algemene Zaken]], in vier achtereenvolgende kabinetten die zijn naam dragen. Op 22 december 1958 werd hij benoemd tot [[Minister van Staat (Nederland)|minister van staat]]. |
Van 7 augustus 1948 tot 22 december 1958 was hij minister-president, minister van [[ministerie van Algemene Zaken|Algemene Zaken]], in vier achtereenvolgende kabinetten die zijn naam dragen. Op 22 december 1958 werd hij benoemd tot [[Minister van Staat (Nederland)|minister van staat]]. |
||
Drees ontving [[eredoctoraat|eredoctoraten]] van de Nederlandse Economische Hogeschool te Rotterdam op 8 november 1948 en van de Universiteit van Maryland ([[Verenigde Staten|VS]]) in 1952. |
Drees ontving [[eredoctoraat|eredoctoraten]] van de Nederlandse Economische Hogeschool te Rotterdam op 8 november 1948 (erepromotor [[Carl Wilhelm de Vries|prof.dr. C.W. de Vries]]) en van de Universiteit van Maryland ([[Verenigde Staten|VS]]) in 1952. |
||
Op 24 mei 1971 zei Drees vanwege zijn onvrede met de in zijn ogen te [[links (politiek)|linkse]] koers van de [[Partij van de Arbeid (Nederland)|PvdA]] zijn lidmaatschap van deze partij op; vooral de opkomst en invloed van [[Nieuw Links (PvdA)|Nieuw Links]] was hier debet aan. Nieuw Links bestond onder anderen uit de toen prominente PvdA'ers: [[Jan Nagel]], [[Han Lammers]], [[André van der Louw]], [[Hans van den Doel (PvdA)|Hans van den Doel]], [[Max van den Berg]] en [[Marcel van Dam]]. Drees achtte de koers die Nieuw Links inzette te radicaal, niet realistisch en spilziek.<br /> |
Op 24 mei 1971 zei Drees vanwege zijn onvrede met de in zijn ogen te [[links (politiek)|linkse]] koers van de [[Partij van de Arbeid (Nederland)|PvdA]] zijn lidmaatschap van deze partij op; vooral de opkomst en invloed van [[Nieuw Links (PvdA)|Nieuw Links]] was hier debet aan. Nieuw Links bestond onder anderen uit de toen prominente PvdA'ers: [[Jan Nagel]], [[Han Lammers]], [[André van der Louw]], [[Hans van den Doel (PvdA)|Hans van den Doel]], [[Max van den Berg]] en [[Marcel van Dam]]. Drees achtte de koers die Nieuw Links inzette te radicaal, niet realistisch en spilziek.<br /> |
||
Regel 91: | Regel 72: | ||
Drees is van grote betekenis geweest voor [[Nederland]] en voor de Nederlandse [[sociaaldemocratie]]. In de [[Tweede Wereldoorlog]] heeft hij een belangrijke plaats ingenomen in het [[Nederlands verzet in de Tweede Wereldoorlog|verzet]] tegen de Duitse bezetters. |
Drees is van grote betekenis geweest voor [[Nederland]] en voor de Nederlandse [[sociaaldemocratie]]. In de [[Tweede Wereldoorlog]] heeft hij een belangrijke plaats ingenomen in het [[Nederlands verzet in de Tweede Wereldoorlog|verzet]] tegen de Duitse bezetters. |
||
Voor Nederland schuilt |
Voor Nederland schuilt zijn grootste verdienste in het feit dat hij verantwoordelijk was voor de opbouw van de [[verzorgingsstaat]]. Hij stond aan de basis van veel [[sociale wetgeving]] en zette zich meer in het bijzonder in voor werklozen, ouderen en de laagstbetaalden. In de eerste historische [[Canon van Nederland]], uit 2006, werd Drees om die reden opgenomen in het thema over de [[verzorgingsstaat]]. In de herziene versie van 2020 nam de Canon-commissie het besluit om Drees en het venster van de verzorgingsstaat te vervangen door [[Marga Klompé]] in een thema over de eerste vrouwelijke [[minister]] van Nederland.<ref>{{Citeer web |url=https://vakbondshistorie.nl/dossiers/kanttekeningen-bij-de-nieuwe-canon-van-nederland/ |titel=Kanttekeningen bij de nieuwe Canon van Nederland |bezochtdatum=2023-10-11 |werk=Stichting VHV |taal=nl}}</ref><ref>{{Citeer web |url=https://www.historischnieuwsblad.nl/nieuwe-canon-oogt-evenwichtig-maar-soms-geforceerd/ |titel=Nieuwe Canon oogt evenwichtig, maar soms geforceerd |datum=2020-06-22 |bezochtdatum=2023-10-11 |werk=Historisch Nieuwsblad |taal=nl}}</ref> |
||
Drees zal ook in de herinnering blijven voortleven als de [[Minister-president|premier]] van de [[wederopbouw]]. Hij was daarmee de juiste man op de juiste plaats in de juiste tijd, waarin aan alles tekort was. Hij kon echter ook weinig plooibaar ten opzichte van andersdenkenden zijn, met name in de kwestie [[Nederlands-Indië]]. Zelf sprak hij van "vier jaar nachtmerrie" over de jaren 1945-1949. |
|||
Als minister-president kreeg hij te maken met het volgende: |
Als minister-president kreeg hij te maken met het volgende: |
||
Regel 108: | Regel 91: | ||
Voor de [[monarchie]] is Drees van betekenis geweest door de wijze waarop uiteindelijk de [[Greet Hofmans]]-affaire werd aangepakt. Na het onderzoek door de [[Commissie-Beel]] werden de banden tussen Greet Hofmans en [[Soestdijk]] verbroken, waarmee de dreiging van een constitutionele crisis werd bezworen. |
Voor de [[monarchie]] is Drees van betekenis geweest door de wijze waarop uiteindelijk de [[Greet Hofmans]]-affaire werd aangepakt. Na het onderzoek door de [[Commissie-Beel]] werden de banden tussen Greet Hofmans en [[Soestdijk]] verbroken, waarmee de dreiging van een constitutionele crisis werd bezworen. |
||
De |
De betekenis van Drees voor de [[sociaaldemocratie]] is dat hij heeft laten zien dat deze richting kan bijdragen aan een solide landsbestuur. Sinds de '[[vergissing van Troelstra]]' in 1918 zaten de socialisten in een verdachte hoek en namen ze, behoudens in het [[kabinet-De Geer II]], niet deel aan de regering. Door Drees werd deze uitsluiting van de sociaaldemocraten doorbroken. |
||
⚫ | |||
⚫ | In januari 2006 werd Willem Drees door de luisteraars van het radioprogramma ''[[OVT]]'' (Onvoltooid Verleden Tijd) van de [[VPRO]] verkozen tot de beste Nederlandse [[Minister-president van Nederland|premier]] van na de [[Tweede Wereldoorlog]].<ref>[https://web.archive.org/web/20150711233051/http://www.npogeschiedenis.nl/ovt/afleveringen/2006/Ovt-15-01-2006/Uitslag-verkiezing-Kies-d-premier-na-WO-II.html Uitslag verkiezing 'Kies dé premier na WO II'], NPO Geschiedenis, in het [[Internet Archive]]</ref> |
||
[[Bestand:Willem Drees Monument Eric Claus.JPG|thumb|Monument ter nagedachtenis aan Willem Drees, gemaakt door [[Eric Claus]] in [[1988]]. Het staat vlak voor de zuidelijke ingang van het [[Binnenhof (Den Haag)|Binnenhof]].]] |
[[Bestand:Willem Drees Monument Eric Claus.JPG|thumb|Monument ter nagedachtenis aan Willem Drees, gemaakt door [[Eric Claus]] in [[1988]]. Het staat vlak voor de zuidelijke ingang van het [[Binnenhof (Den Haag)|Binnenhof]].]] |
||
Regel 125: | Regel 112: | ||
Drees ontving het [[Orde van de Nederlandse Leeuw|Grootkruis Orde van de Nederlandse Leeuw]] op 22 december 1958, uitgereikt door [[Juliana der Nederlanden|koningin Juliana]] persoonlijk. Hij ontving ook de erepenning van 's-Gravenhage. Voor zijn verzetswerkzaamheden ontving hij van de Amerikaanse regering de [[Medal of Freedom]] with bronze palm te [[Den Haag]] op [[8 april]] [[1953]]. |
Drees ontving het [[Orde van de Nederlandse Leeuw|Grootkruis Orde van de Nederlandse Leeuw]] op 22 december 1958, uitgereikt door [[Juliana der Nederlanden|koningin Juliana]] persoonlijk. Hij ontving ook de erepenning van 's-Gravenhage. Voor zijn verzetswerkzaamheden ontving hij van de Amerikaanse regering de [[Medal of Freedom]] with bronze palm te [[Den Haag]] op [[8 april]] [[1953]]. |
||
Drees was lid van de [[Stenografie|Stenografenvereniging]] "Steeds Sneller", van de Nederlandse Vereniging tot Afschaffing van Alcoholhoudende Dranken (vanaf 1903), van de [[korfbal]]verenigingen D.O.S. en D.E.O.S. te Amsterdam (beide verenigingen waren door Drees zelf opgericht; hij was lid van 1905 tot 1910), later heeft hij bij korfbalvereniging ALO in Den Haag gespeeld. |
Drees was lid van de [[Stenografie|Stenografenvereniging]] "Steeds Sneller", van de [[Nederlandse Vereniging tot Afschaffing van Alcoholhoudende Dranken]] (vanaf 1903), van de [[korfbal]]verenigingen D.O.S. en D.E.O.S. te Amsterdam (beide verenigingen waren door Drees zelf opgericht; hij was lid van 1905 tot 1910), later heeft hij bij korfbalvereniging ALO in Den Haag gespeeld. |
||
Erefuncties van Drees waren |
Erefuncties van Drees waren |
||
Regel 132: | Regel 119: | ||
*erevoorzitter Federatie voor Stenografie Groote, 1940 |
*erevoorzitter Federatie voor Stenografie Groote, 1940 |
||
⚫ | Drees werd in 1918 ingewijd in de [[vrijmetselarij]] in [[Loge Silentium]] te [[Delft]], waar hij relatief snel de verschillende graden doorliep; hij was gevraagd als stenograaf en moest als benoemd notulist-[[Stenografie|stenograaf]] van het [[Grootoosten der Nederlanden]] de rangen in de lokale logestructuur doorlopen hebben.<ref name=VK20020713> |
||
==Woonplaatsen en adressen== |
|||
⚫ | [https://www.volkskrant.nl/archief/drees~a635660/ Drees], ''de Volkskrant'', 13 juli 2002</ref><ref name=VK20020706>[https://www.volkskrant.nl/archief/in-de-loge-is-het-politiek-debat-zelfs-uit-den-boze~a622356/ In de loge is het politiek debat zelfs uit den boze], ''de Volkskrant'', 6 juli 2002</ref> In 1933 trok Drees zich uit de actieve vrijmetselarij terug op advies van kringen uit de SDAP.<ref name=VK20020713/><ref>https://web.archive.org/web/20090612210358/http://www.vrijmetselarij.net/, 2006</ref> Zie voor details Jelle Gaemers, ''De rode wethouder: De jaren 1886-1940'', p. 131-132; daar wordt een brief geciteerd waarin hij zich 'practisch buitenstaander' noemt. |
||
* [[Amsterdam (hoofdbetekenis)|Amsterdam]], Haarlemmerplein 23 (geboortehuis) |
|||
* Amsterdam, Marnixstraat (nrs. 6 en 107) |
|||
* Amsterdam, Da Costakade 21 (tot oktober 1907) |
|||
* [[Den Haag|'s-Gravenhage]], Van der Vennestraat 59 (van 8 oktober 1907 tot 4 augustus 1910) |
|||
* 's-Gravenhage, 2e Schuytstraat 288 (van 5 augustus 1910 tot 10 mei 1918) |
|||
* 's-Gravenhage, Van Bleiswijkstraat 58 (vanaf 11 mei 1918; in ieder geval nog in 1939) |
|||
* [[Voorburg (Zuid-Holland)|Voorburg]], Hoge Weidelaan 6 (inwonend, omdat zijn eigen huis ontruimd was voor de bouw van de [[Atlantikwall]]) |
|||
* Amsterdam, Gerard Terborgstraat 36hs (vanaf 1943; ondergedoken) |
|||
* Amsterdam, Tweede Kostverlorenkade 1a (tot december 1944; ondergedoken. Drees keerde terug naar Voorburg nadat hij [[dysenterie]] had opgelopen na in het water te zijn gevallen.) |
|||
* 's-Gravenhage, Beeklaan 502 (van 1945 tot 1988) |
|||
* Drees is begraven op begraafplaats [[Oud Eik en Duinen]] in 's-Gravenhage. |
|||
==Hoge leeftijd== |
==Hoge leeftijd== |
||
[[Bestand:Willem Drees sr (1981).jpg|thumb|Willem Drees (1981)]] |
[[Bestand:Willem Drees sr (1981).jpg|thumb|Willem Drees (1981)]] |
||
Drees overleed op 101-jarige leeftijd. Hij was [[Geheelonthouding|geheelonthouder]] en |
Drees overleed op 101-jarige leeftijd. Hij was [[Geheelonthouding|geheelonthouder]] en leidde een sober leven. Ter gelegenheid van zijn honderdste verjaardag gaf de [[PTT (Nederland)|PTT]] een [[postzegel]] uit. Ook werd aan de Leidse universiteit een symposium georganiseerd en werd een borstbeeld van de staatsman in het [[Torentje]] geplaatst, de werkkamer van de Nederlandse minister-president.<ref>[https://www.rd.nl/ik-had-de-behoefte-koningin-juliana-te-verdedigen-1.1346011 "Ik had de behoefte koningin Juliana te verdedigen"], ''Reformatorisch Dagblad'', 27 maart 2009. Het beeld, van de hand van [[Sybille Krosch]], zou later door premier Balkenende weer weggehaald worden.</ref> Op 4 juli 1986 vond de onthulling plaats van een gedenksteen in zijn geboortehuis aan het [[Haarlemmerplein 23]] in Amsterdam. Na zijn overlijden werd op 25 mei 1988 in de Tweede Kamer een speciale herdenking aan hem gewijd, waarbij de ministers van staat, oud-bewindslieden uit de kabinetten-Drees en de oud-ministers-presidenten [[Piet de Jong (politicus)|De Jong]] en [[Barend Biesheuvel|Biesheuvel]] aanwezig waren. In Den Haag werd op [[5 juli]] [[1988]] een monument te zijner nagedachtenis door zijn drie kinderen onthuld. Dit monument, vervaardigd door de kunstenaar [[Eric Claus]] stond aanvankelijk nabij het stadhuis aan de Groenmarkt, maar verhuisde later naar een plek vlak bij het gebouw van de Tweede Kamer. |
||
==Publicaties van Drees== |
==Publicaties van Drees== |
||
Regel 169: | Regel 146: | ||
* "Herinneringen en Opvattingen" (1983) |
* "Herinneringen en Opvattingen" (1983) |
||
[[Bestand:Willem Drees Zaal.jpg|miniatuur|Vergaderruimte vernoemd naar Drees in het [[Bezuidenhoutseweg 67|tijdelijke onderkomen van de Tweede Kamer]]]] |
|||
==Trivia== |
|||
⚫ | |||
==Literatuur== |
|||
⚫ | [https://www.volkskrant.nl/archief/drees~a635660/ Drees], ''de Volkskrant'', 13 juli 2002</ref><ref name=VK20020706>[https://www.volkskrant.nl/archief/in-de-loge-is-het-politiek-debat-zelfs-uit-den-boze~a622356/ In de loge is het politiek debat zelfs uit den boze], ''de Volkskrant'', 6 juli 2002</ref> In 1933 trok Drees zich uit de actieve vrijmetselarij terug op advies van kringen uit de SDAP.<ref name=VK20020713/><ref>https://web.archive.org/web/20090612210358/http://www.vrijmetselarij.net/, 2006</ref> Zie voor details Jelle Gaemers, ''De rode wethouder: De jaren 1886-1940'', p. 131-132; daar wordt een brief geciteerd waarin hij zich 'practisch buitenstaander' noemt. |
||
*[[Nederland's Patriciaat]] 1975, p. 46 |
|||
⚫ | |||
⚫ | |||
==Externe links== |
==Externe links== |
||
* [http://www.biografischportaal.nl/persoon/02008437 Levensbeschrijvingen en archieven van Willem Drees via het Biografisch Portaal van Nederland] |
* [http://www.biografischportaal.nl/persoon/02008437 Levensbeschrijvingen en archieven van Willem Drees via het Biografisch Portaal van Nederland] |
||
* [http://www.iisg.nl/bwsa/bios/drees.html Biografie van Willem Drees in het Biografisch Woordenboek van het Socialisme en de Arbeidersbeweging in Nederland] |
* [http://www.iisg.nl/bwsa/bios/drees.html Biografie van Willem Drees in het Biografisch Woordenboek van het Socialisme en de Arbeidersbeweging in Nederland] |
||
* [https://web.archive.org/web/20110526184822/http://www.nd.nl/artikelen/2006/juni/06/de-radicale-keuzes-van-w.-drees Nederlands Dagblad 6 juni 2006 - De radicale keuzes van W. Drees] |
|||
* [https://www.rijksmuseum.nl/nl/zoeken?p=1&ps=12&who=willem%20drees&ii=1 Objecten uit het persoonlijk eigendom van Drees] in het Rijksmuseum |
* [https://www.rijksmuseum.nl/nl/zoeken?p=1&ps=12&who=willem%20drees&ii=1 Objecten uit het persoonlijk eigendom van Drees] in het Rijksmuseum |
||
Regel 239: | Regel 214: | ||
[[Categorie:Nederlands minister van Sociale Zaken]] |
[[Categorie:Nederlands minister van Sociale Zaken]] |
||
[[Categorie:Nederlands minister van Financiën]] |
[[Categorie:Nederlands minister van Financiën]] |
||
[[Categorie:Nederlands minister van |
[[Categorie:Nederlands minister van staat]] |
||
[[Categorie:Tweede Kamerlid]] |
[[Categorie:Tweede Kamerlid]] |
||
⚫ | |||
[[Categorie:Gemeenteraadslid van Den Haag]] |
[[Categorie:Gemeenteraadslid van Den Haag]] |
||
[[Categorie:Wethouder van Den Haag]] |
[[Categorie:Wethouder van Den Haag]] |
||
Regel 247: | Regel 221: | ||
[[Categorie:PvdA-politicus (Nederland)]] |
[[Categorie:PvdA-politicus (Nederland)]] |
||
[[Categorie:Nederlands honderdplusser]] |
[[Categorie:Nederlands honderdplusser]] |
||
[[Categorie:Lid van de Provinciale Staten van Zuid-Holland]] |
|||
⚫ |
Huidige versie van 7 dec 2024 om 14:48
Willem Drees | ||||
---|---|---|---|---|
Algemeen | ||||
Volledige naam | Willem Drees | |||
Geboren | 5 juli 1886 | |||
Geboorteplaats | Amsterdam | |||
Overleden | 14 mei 1988 | |||
Overlijdensplaats | Den Haag | |||
Partij | SDAP (1904-1946) PvdA (1946-1971) | |||
Titulatuur | dr.h.c. | |||
Handtekening | ||||
Functies | ||||
1913–1941 | Lid gemeenteraad Den Haag | |||
1919–1941 | Lid Provinciale Staten Zuid-Holland | |||
1919–1933 | Wethouder Den Haag | |||
1933–1945, 1946, 1948, 1952, 1956 |
Lid Tweede Kamer | |||
1939–1945 | Fractievoorzitter SDAP | |||
1945–1948 | Minister van Sociale Zaken, vicepremier | |||
1946–1958 | Politiek leider PvdA | |||
1948–1958 | Minister-president en minister van Algemene Zaken | |||
|
Willem Drees (Amsterdam, 5 juli 1886 – Den Haag, 14 mei 1988) was een Nederlands politicus van de Sociaal-Democratische Arbeiderspartij (SDAP) en de latere Partij van de Arbeid (PvdA). Hij was minister-president van Nederland van 1948 tot 1958, en wordt door menigeen beschouwd als een van de belangrijkste naoorlogse Nederlandse politici. Onder zijn leiding vonden zowel de dekolonisatie van Nederlands-Indië als de wederopbouw van Nederland plaats. Drees was een overtuigd sociaaldemocraat, maar wel zeer pragmatisch ingesteld ('niet alles kan, en zeker niet alles tegelijk').
Drees genoot een populariteit die de partijpolitieke grenzen overschreed en kreeg de bijnaam Vadertje Drees. Hij was de initiator van diverse sociale wetten. Als minister van Sociale Zaken legde hij al in 1947 met de Noodwet Ouderdomsvoorziening de grondslag van sociale wetgevingen. Vandaar ook de uitdrukking: Hij trekt van Drees (waarmee wordt bedoeld dat iemand ouderdomspensioen ontvangt). Tien jaar later loodste minister Ko Suurhoff zijn Algemene Ouderdomswet door het parlement. Deze verschilde sterk van de Noodwet. Voor de uitkeringen volgens de Noodwet had niemand premies betaald. Het was in feite het door de Bond voor Staatspensionering bepleite staatspensioen, betaald uit de belastingen.
In de jaren zeventig, toen zijn zoon Willem Drees jr. opgang maakte met zijn gematigd linkse partij DS'70, brak Drees met zijn partij, de PvdA, uit onvrede over de in zijn ogen steeds radicalere en onrealistische koers van de PvdA onder invloed van Nieuw Links.
Levensloop
[bewerken | brontekst bewerken]Privé
[bewerken | brontekst bewerken]Willem Drees werd geboren als zoon van Johannes Michiel Drees en Anna Sophia van Dobbenburgh. Zijn vader was bankbediende bij de Twentsche Bank en overleed toen Drees vijf jaar oud was. Zijn ouders waren lid van de Nederlandse Hervormde Kerk en behoorden daarbinnen tot de orthodoxe stroming. Als tiener volgde hij een aantal jaren catechisatie maar besloot uiteindelijk geen belijdenis van zijn geloof af te leggen omdat hij onoverkomelijke bezwaren had ten aanzien van de gedachte dat wie niet in het verlossingswerk van Jezus Christus gelooft voor eeuwig verloren zou zijn. Hij ontwikkelde zich daarop in de loop der jaren tot een agnost.
Drees werd een vurig aanhanger van de sociaaldemocratie nadat hij in december 1902 in Amsterdam de viering van de verkiezingsoverwinning van Troelstra in het district Amsterdam III had bijgewoond. Zijn hele verdere leven zou hij ondanks wat punten van kritiek Troelstra blijven bewonderen.
Hij bezocht de Tweede driejarige HBS voor Jongens aan de Marnixstraat te Amsterdam van 1898 tot 1901. Daarna volgde hij handelsonderwijs aan de Eerste Openbare Handelsschool aan het Raamplein 1 te Amsterdam, van 1901 tot 1903, toen hij eindexamen deed. Hier wekte de diamantbewerkerszoon Eli d'Oliveira zijn belangstelling voor het socialisme.[1]
In 1904 behaalde hij het praktijkdiploma boekhouden en in 1909 kreeg hij een diploma M.O.-staathuishoudkunde en statistiek.
Op 28 juli 1910 trouwde Drees te Amsterdam met Catharina Hent. Ze kregen twee zoons en twee dochters, waarvan één dochter jong stierf. Zoon Willem Drees jr. werd ook politiek actief. Hij was minister, Tweede Kamerlid en lid van de Algemene Rekenkamer.
Loopbaan
[bewerken | brontekst bewerken]Drees was tot 1906 werkzaam bij de Twentsche Bank te Amsterdam, net als zijn vader. Hij werd daarna stenograaf bij de gemeenteraad van Amsterdam en vanaf 1907 tot 1919 bij de Staten-Generaal.
In 1904 werd hij lid van de Sociaal-Democratische Arbeiderspartij, die in 1946 op zou gaan in de Partij van de Arbeid. Van 1910 tot 1931 was hij voorzitter van de SDAP, afdeling Den Haag. Van 1913 tot 1941 was Drees lid van de gemeenteraad van Den Haag. In die periode was hij van 1919 tot 1931 wethouder van Sociale Zaken en tot 1933 wethouder van Financiën en Openbare Werken.
Van 1919 tot 1941 was hij ook lid van Provinciale Staten van Zuid-Holland en van 1927 tot 1946 lid van het partijbestuur van de SDAP. Van 1933 tot mei 1940 was hij lid van de Tweede Kamer der Staten-Generaal voor de SDAP. Vanaf 1939, toen de sociaaldemocraten voor het eerst in de regering kwamen, was Drees fractievoorzitter. Tijdens de crisis van de jaren dertig werkte Drees mee aan het zogenoemde Plan van de Arbeid, een hoofdzakelijk door Hein Vos en Jan Tinbergen opgesteld plan om door overheidsstimulering en vraagvergroting de stagnerende economie weer vlot te trekken.
Drees was tijdens de Tweede Wereldoorlog gijzelaar in Buchenwald van 1940 tot 1941. Van 1944 tot 1945 was hij lid van het College van Vertrouwensmannen, dat het formele gezag in bevrijd Nederland zou uitoefenen tot de terugkeer van de regering.
Van 24 juni 1945 tot 7 augustus 1948 was Drees minister van Sociale Zaken in het kabinet-Schermerhorn-Drees en in het eerste kabinet-Beel.
Van 7 augustus 1948 tot 22 december 1958 was hij minister-president, minister van Algemene Zaken, in vier achtereenvolgende kabinetten die zijn naam dragen. Op 22 december 1958 werd hij benoemd tot minister van staat.
Drees ontving eredoctoraten van de Nederlandse Economische Hogeschool te Rotterdam op 8 november 1948 (erepromotor prof.dr. C.W. de Vries) en van de Universiteit van Maryland (VS) in 1952.
Op 24 mei 1971 zei Drees vanwege zijn onvrede met de in zijn ogen te linkse koers van de PvdA zijn lidmaatschap van deze partij op; vooral de opkomst en invloed van Nieuw Links was hier debet aan. Nieuw Links bestond onder anderen uit de toen prominente PvdA'ers: Jan Nagel, Han Lammers, André van der Louw, Hans van den Doel, Max van den Berg en Marcel van Dam. Drees achtte de koers die Nieuw Links inzette te radicaal, niet realistisch en spilziek.
Drees bleef tot aan zijn dood in 1988 partijloos. Hij trad niet toe tot de van de PvdA afgescheiden meer behoudende sociaaldemocratische partij DS'70, waarvan zijn zoon Willem Drees jr. herhaaldelijk lijsttrekker was.
Betekenis
[bewerken | brontekst bewerken]Drees is van grote betekenis geweest voor Nederland en voor de Nederlandse sociaaldemocratie. In de Tweede Wereldoorlog heeft hij een belangrijke plaats ingenomen in het verzet tegen de Duitse bezetters.
Voor Nederland schuilt zijn grootste verdienste in het feit dat hij verantwoordelijk was voor de opbouw van de verzorgingsstaat. Hij stond aan de basis van veel sociale wetgeving en zette zich meer in het bijzonder in voor werklozen, ouderen en de laagstbetaalden. In de eerste historische Canon van Nederland, uit 2006, werd Drees om die reden opgenomen in het thema over de verzorgingsstaat. In de herziene versie van 2020 nam de Canon-commissie het besluit om Drees en het venster van de verzorgingsstaat te vervangen door Marga Klompé in een thema over de eerste vrouwelijke minister van Nederland.[2][3]
Drees zal ook in de herinnering blijven voortleven als de premier van de wederopbouw. Hij was daarmee de juiste man op de juiste plaats in de juiste tijd, waarin aan alles tekort was. Hij kon echter ook weinig plooibaar ten opzichte van andersdenkenden zijn, met name in de kwestie Nederlands-Indië. Zelf sprak hij van "vier jaar nachtmerrie" over de jaren 1945-1949.
Als minister-president kreeg hij te maken met het volgende:
- Hij kreeg als minister-president vanaf 1948 de leiding over kabinetten die te maken hadden met de naweeën van de desastreuze gevolgen van de bezetting. Het beleid richtte zich daarbij op reïndustrialisatie, oplossen van de woningnood, bevordering van export, modernisering en ordening van de landbouw en het economische leven (publiekrechtelijke bedrijfsorganisatie), herstel van de betalingsbalans, gezondmaking van de overheidsfinanciën en het stimuleren van emigratie.
- Belangrijk aspect van het kabinetsbeleid was de opbouw van de sociale-welvaartsstaat onder andere via sociale wetgeving, zoals de Werkloosheidswet, de Algemene Ouderdomswet en de Algemene Weduwen- en Wezenwet. Het economische beleid werd gekenmerkt door de relatieve rust op het sociale front (dat wil zeggen er waren weinig stakingen), die werd bewerkstelligd door enerzijds de geleide economie en anderzijds nieuwe overlegvormen, zoals de Stichting van de Arbeid en de SER. Via de Publiekrechtelijke bedrijfsorganisatie kregen organisaties in de landbouwsector en op sociaal-economisch gebied belangrijke regelgevende bevoegdheden. Zijn kabinetten, met daarin de ministers Jan van den Brink en Jelle Zijlstra, voerden een krachtig industrialisatiebeleid. Het financiële beleid werd gekenmerkt door soberheid (met name onder Piet Lieftinck). In 1957, toen oververhitting van de economie dreigde, werd besloten tot bestedingsbeperking.
- Tijdens zijn premierschap vond de Tweede 'Politionele Actie' (18-31 december 1948) plaats, die eindigde met een Veiligheidsraadsresolutie en de instelling van een V.N.-commissie (U.N.C.I). die moest aansturen op soevereiniteitsoverdracht vóór 1950. Drees en de overige PvdA-ministers gingen ondanks tegenstand (onder leiding van Van der Goes Van Naters) binnen de partij akkoord met de Tweede Politionele Actie en legden zich neer bij het besluit van de meerderheid van het kabinet. Historicus en officiële Dreesbiograaf Hans Daalder noemt in zijn boek Vier jaar Nachtmerrie: De Indonesische Kwestie uit 2004 het besluit tot de Tweede Politionele Actie een omstreden beslissing. Het besluit werd gezien als een grote politieke fout van Drees.
- Drees bracht in januari 1949, na afloop van de Tweede Politionele Actie, een bezoek aan Nederlands-Indië voor overleg met onder meer Beel, Spoor, Sjahrir en sultan Hamid II. Dit bezoek leverde geen resultaten op. Drees was tijdens het bezoek enige tijd door ziekte uitgeschakeld.
- Na een onder zijn voorzitterschap tussen 23 augustus en 2 november 1949 in Den Haag gehouden rondetafelconferentie tussen een delegatie van de Nederlandse regering en vertegenwoordigers van de Republiek Indonesië werd op 27 december 1949 in Amsterdam en Batavia de soevereiniteit over Nederlands-Indië overgedragen aan de Verenigde Staten van Indonesië.
- Ook tussen 1949 en 1961 bleef de Indonesische kwestie, met name door de positie van Nieuw-Guinea en de houding van minister Luns, een belangrijke rol spelen. Luns wilde Nieuw-Guinea niet opgeven en overwoog nieuw militair ingrijpen. De Verenigde Staten onder president Kennedy grepen in. Luns plannen mislukten en in 1962 werd Nieuw Guinea deel van Indonesië.
- De buitenlandse politiek van de kabinetten waarin hij leiding gaf, werd gekenmerkt door trouw aan het Atlantisch Bondgenootschap, loyale steun aan de Verenigde Staten (o.a. in de Korea-oorlog) en het streven naar Europese samenwerking, uitmondend in het Verdrag van Rome (1957). Met name het Russische ingrijpen in Tsjecho-Slowakije in 1948 werden diverse maatregelen genomen ter vergroting van de binnenlandse veiligheid, dat wil zeggen het bestrijden van communistische invloed. Tevens werd de opbouw van de civiele verdediging (instelling B.B.) ter hand genomen.
- Drees verving verschillende malen tijdelijk collegae; onder andere die van Buitenlandse Zaken, Financiën, Oorlog en Sociale Zaken. Verdedigde in 1950 als minister van Buitenlandse Zaken a.i. in de Tweede Kamer het wetsvoorstel tot goedkeuring van een samenwerkingsverdrag met de VS op defensiegebied.
Voor de monarchie is Drees van betekenis geweest door de wijze waarop uiteindelijk de Greet Hofmans-affaire werd aangepakt. Na het onderzoek door de Commissie-Beel werden de banden tussen Greet Hofmans en Soestdijk verbroken, waarmee de dreiging van een constitutionele crisis werd bezworen.
De betekenis van Drees voor de sociaaldemocratie is dat hij heeft laten zien dat deze richting kan bijdragen aan een solide landsbestuur. Sinds de 'vergissing van Troelstra' in 1918 zaten de socialisten in een verdachte hoek en namen ze, behoudens in het kabinet-De Geer II, niet deel aan de regering. Door Drees werd deze uitsluiting van de sociaaldemocraten doorbroken.
In 2004 tijdens de verkiezing van De grootste Nederlander eindigde Drees op de derde plaats.
In januari 2006 werd Willem Drees door de luisteraars van het radioprogramma OVT (Onvoltooid Verleden Tijd) van de VPRO verkozen tot de beste Nederlandse premier van na de Tweede Wereldoorlog.[4]
Anekdotes
[bewerken | brontekst bewerken]Over Drees doen allerlei anekdotes de ronde over zijn spreekwoordelijke zuinigheid, zoals die dat hij tijdens een bezoek van Amerikaanse inspecteurs voor de Marshall-hulp zijn gasten op thee met mariakaakjes zou hebben getrakteerd (wat voor de gasten reden zou zijn geweest om overtuigd te zijn van een zuinig financieel beleid in Nederland). Hoewel deze anekdote waarschijnlijk niet op waarheid berustte, klopt het beeld van zuinigheid wel. De anekdote gaat waarschijnlijk terug op een later bezoek van William Averell Harriman aan Nederland voor de viering van één jaar Marshallhulp, waarbij hij informeel ontvangen werd bij Drees thuis, op 3 april 1949 na de lunch.[5] Aan zijn eenvoudige levensstijl, ook volgehouden toen hij minister-president was, had de voormalige wethouder van 's-Gravenhage de bijnaam Wethouder van Nederland te danken.
Als geheelonthouder kreeg Drees tijdens diners geen wijn geserveerd, maar toostte hij met op wijn gelijkend druivensap.
Drees zou ook, nadat tijdens een receptie de dochter van de Italiaanse premier Alcide De Gasperi tegen hem had gezegd dat het zo fijn was dat er nu zes katholieke ministers van Buitenlandse Zaken kwamen in de E.E.G., geconcludeerd hebben dat het maar beter was als Nederland (in 1952) geen katholieke minister van Buitenlandse Zaken kreeg. Overigens overwoog hij toen de katholieke Joseph Luns als buitenlandminister in zijn nieuwe kabinet.
Volgens Willem Vliegen was de lijst van functies die Drees op den duur uitoefende "een van de langste die een mensch op zich kan nemen." Een van die functies was het voorzitterschap van een SDAP-commissie die het vraagstuk van de cumulatie van functies onderzocht.
Onderscheidingen en lidmaatschappen
[bewerken | brontekst bewerken]Drees ontving het Grootkruis Orde van de Nederlandse Leeuw op 22 december 1958, uitgereikt door koningin Juliana persoonlijk. Hij ontving ook de erepenning van 's-Gravenhage. Voor zijn verzetswerkzaamheden ontving hij van de Amerikaanse regering de Medal of Freedom with bronze palm te Den Haag op 8 april 1953.
Drees was lid van de Stenografenvereniging "Steeds Sneller", van de Nederlandse Vereniging tot Afschaffing van Alcoholhoudende Dranken (vanaf 1903), van de korfbalverenigingen D.O.S. en D.E.O.S. te Amsterdam (beide verenigingen waren door Drees zelf opgericht; hij was lid van 1905 tot 1910), later heeft hij bij korfbalvereniging ALO in Den Haag gespeeld.
Erefuncties van Drees waren
- honora membro (erelid) Esperanto Organisatie Universala Esperanto-Asocio
- erevoorzitter The International Committee for the Prevention of Alcoholism
- erevoorzitter Federatie voor Stenografie Groote, 1940
Drees werd in 1918 ingewijd in de vrijmetselarij in Loge Silentium te Delft, waar hij relatief snel de verschillende graden doorliep; hij was gevraagd als stenograaf en moest als benoemd notulist-stenograaf van het Grootoosten der Nederlanden de rangen in de lokale logestructuur doorlopen hebben.[6][7] In 1933 trok Drees zich uit de actieve vrijmetselarij terug op advies van kringen uit de SDAP.[6][8] Zie voor details Jelle Gaemers, De rode wethouder: De jaren 1886-1940, p. 131-132; daar wordt een brief geciteerd waarin hij zich 'practisch buitenstaander' noemt.
Hoge leeftijd
[bewerken | brontekst bewerken]Drees overleed op 101-jarige leeftijd. Hij was geheelonthouder en leidde een sober leven. Ter gelegenheid van zijn honderdste verjaardag gaf de PTT een postzegel uit. Ook werd aan de Leidse universiteit een symposium georganiseerd en werd een borstbeeld van de staatsman in het Torentje geplaatst, de werkkamer van de Nederlandse minister-president.[9] Op 4 juli 1986 vond de onthulling plaats van een gedenksteen in zijn geboortehuis aan het Haarlemmerplein 23 in Amsterdam. Na zijn overlijden werd op 25 mei 1988 in de Tweede Kamer een speciale herdenking aan hem gewijd, waarbij de ministers van staat, oud-bewindslieden uit de kabinetten-Drees en de oud-ministers-presidenten De Jong en Biesheuvel aanwezig waren. In Den Haag werd op 5 juli 1988 een monument te zijner nagedachtenis door zijn drie kinderen onthuld. Dit monument, vervaardigd door de kunstenaar Eric Claus stond aanvankelijk nabij het stadhuis aan de Groenmarkt, maar verhuisde later naar een plek vlak bij het gebouw van de Tweede Kamer.
Publicaties van Drees
[bewerken | brontekst bewerken]- "Werklozensteun", in "Gemeentebestuur" (1924)
- "Het Amsterdamsche werkloosheidsrapport", in: "Gemeentebestuur" (1928)
- "Het Internationale stedencongres", in: "Gemeentebestuur" (1929)
- "Haagsche Werkloosheidsrapporten", in: "Gemeentebestuur" (1930)
- "Werklozenzorg en de verhouding tussen Rijk en Gemeenten", in: "Gemeentebestuur" (1931)
- "Luchtbescherming en luchtverdediging", in: "Gemeentebestuur"
- "Op de kentering" (1945)
- "Drees aan het woord" (1952) (redevoeringen en artikelen, red. K. Voskuil)
- "Van mei tot mei. Persoonlijke herinneringen aan bezetting en verzet" (1958)
- "Een jaar Buchenwald" (1961)
- "Zestig Jaar Levenservaring" (1962)
- "De vorming van het regeringsbeleid" (1965)
- "Lasalle en Marx" (1967)
- "De burgemeester in de branding" (1968)
- "Monarchie, Democratie en Republiek" (1969)
- "Het Nederlandse Parlement vroeger en nu" (1975)
- "Marx en het democratisch-socialisme" (1979)
- "Herinneringen en Opvattingen" (1983)
Literatuur
[bewerken | brontekst bewerken]- Nederland's Patriciaat 1975, p. 46
Externe links
[bewerken | brontekst bewerken]- Levensbeschrijvingen en archieven van Willem Drees via het Biografisch Portaal van Nederland
- Biografie van Willem Drees in het Biografisch Woordenboek van het Socialisme en de Arbeidersbeweging in Nederland
- Objecten uit het persoonlijk eigendom van Drees in het Rijksmuseum
- www.minaz.nl - Onder voorwaarde dat de bron wordt vermeld, mogen onderdelen van de inhoud van deze website worden overgenomen. (gearchiveerd op archive.org)
- Op deze pagina, of een eerdere versie daarvan, is gebruik gemaakt van tekst afkomstig van www.parlement.com (15 oktober 2004).
Vierdelige biografische studie Willem Drees 1886-1988:
- De rode wethouder: De jaren 1886-1940, door Jelle Gaemers. Uitgeverij Balans, 2006.
- Gedreven en behoedzaam: De jaren 1940-1948, door Hans Daalder. Uitgeverij Balans, 2003.
- Vier jaar nachtmerrie: De Indonesische kwestie 1945-1949, door Hans Daalder. Uitgeverij Balans, 2004.
- Premier en elder statesman: De jaren 1948-1988, door Hans Daalder en Jelle Gaemers. Uitgeverij Balans, 2014.
- ↑ Het Parool 23 jan. 2012
- ↑ Kanttekeningen bij de nieuwe Canon van Nederland. Stichting VHV. Geraadpleegd op 11 oktober 2023.
- ↑ Nieuwe Canon oogt evenwichtig, maar soms geforceerd. Historisch Nieuwsblad (22 juni 2020). Geraadpleegd op 11 oktober 2023.
- ↑ Uitslag verkiezing 'Kies dé premier na WO II', NPO Geschiedenis, in het Internet Archive
- ↑ Een en ander werd ontdekt door Jelle Gaemers en gepubliceerd in het vierde en laatste deel van de biografie Premier en elder statesman: De jaren 1948-1988, p. 298.
- ↑ Omhoog naar: a b Drees, de Volkskrant, 13 juli 2002
- ↑ In de loge is het politiek debat zelfs uit den boze, de Volkskrant, 6 juli 2002
- ↑ https://web.archive.org/web/20090612210358/http://www.vrijmetselarij.net/, 2006
- ↑ "Ik had de behoefte koningin Juliana te verdedigen", Reformatorisch Dagblad, 27 maart 2009. Het beeld, van de hand van Sybille Krosch, zou later door premier Balkenende weer weggehaald worden.
Voorganger: F.C.M. Wijffels |
Minister van Sociale Zaken 1945-1948 |
Opvolger: A.M. Joekes |
Voorganger: - |
Vicepremier 1945-1948 |
Opvolger: J.R.H. van Schaik |
Partijleider PvdA 1946-1958 |
Opvolger: J.A.W. Burger | |
Voorganger: L.J.M. Beel |
Minister-president 1948-1958 |
Opvolger: L.J.M. Beel |
Voorganger: L.J.M. Beel |
Minister van Algemene Zaken 1948-1958 |
Opvolger: L.J.M. Beel |
Voorganger: J.H. van Maarseveen |
Minister van Uniezaken en Overzeese Rijksdelen a.i. 1951 |
Opvolger: L.A.H. Peters |
Voorganger: P. Lieftinck |
Minister van Financiën a.i. 1952 |
Opvolger: J. van de Kieft |
- Minister-president van Nederland
- Nederlands minister van Sociale Zaken
- Nederlands minister van Financiën
- Nederlands minister van staat
- Tweede Kamerlid
- Gemeenteraadslid van Den Haag
- Wethouder van Den Haag
- SDAP-politicus
- PvdA-politicus (Nederland)
- Nederlands honderdplusser
- Lid van de Provinciale Staten van Zuid-Holland
- Nederlands vrijmetselaar