1080-1089: verschil tussen versies
Uiterlijk
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k Robotgeholpen doorverwijzing: Bertrand II - Koppeling(en) gewijzigd naar Bertrand II van Provence |
|||
(11 tussenliggende versies door 6 gebruikers niet weergegeven) | |||
Regel 3: | Regel 3: | ||
== Belangrijke gebeurtenissen == |
== Belangrijke gebeurtenissen == |
||
=== Investituurstrijd === |
=== Investituurstrijd === |
||
*[[1080]] : [[Synode van Brixen]]. [[Keizer Hendrik IV|Hendrik IV]] stelt [[tegenpaus Clemens III]] aan. |
* [[1080]] : [[Synode van Brixen]]. [[Keizer Hendrik IV|Hendrik IV]] stelt [[tegenpaus Clemens III]] aan. |
||
*[[1081]] : [[Paus Gregorius VII]] benoemt een tegenkoning, [[Herman van Salm]]. |
* [[1081]] : [[Paus Gregorius VII]] benoemt een tegenkoning, [[Herman van Salm]]. |
||
*[[1084]] : Hendrik IV dringt Rome binnen en zet Gregorius VII af. Tegenpaus Clemens III kroont Hendrik tot keizer. De Noorman [[Robert Guiscard]] komt Gregorius ter hulp. |
* [[1084]] : Hendrik IV dringt Rome binnen en zet Gregorius VII af. Tegenpaus Clemens III kroont Hendrik tot keizer. De Noorman [[Robert Guiscard]] komt Gregorius ter hulp. |
||
*[[1085]] : Paus Gregorius VII sterft. De pausstoel blijft een jaar vacant. |
* [[1085]] : Paus Gregorius VII sterft. De pausstoel blijft een jaar vacant. |
||
*[[1088]] : Odo van Châtillon, leerling van de [[Orde van Cluny]] wordt de nieuwe [[ |
* [[1088]] : Odo van Châtillon, leerling van de [[Orde van Cluny]] wordt de nieuwe [[paus Urbanus II]]. Tegenpaus Clemens III is nog steeds in functie. |
||
*[[1089]] : [[Mathilde van Toscane]], groot tegenstander van de keizer, huwt met [[Welf V]], de toekomstige [[Lijst van heersers van Beieren|hertog van Beieren]]. Dit is het begin van de [[Welfen#Welfen_en_Ghibellijnen| strijd tussen Welfen en Ghibellijnen]]. |
* [[1089]] : [[Mathilde van Toscane]], groot tegenstander van de keizer, huwt met [[Welf V]], de toekomstige [[Lijst van heersers van Beieren|hertog van Beieren]]. Dit is het begin van de [[Welfen#Welfen_en_Ghibellijnen| strijd tussen Welfen en Ghibellijnen]]. |
||
=== Byzantijnse Rijk === |
=== Byzantijnse Rijk === |
||
*1081 : Keizer [[Nikephoros III Botaneiates]] |
* 1081 : Keizer [[Nikephoros III Botaneiates]] wordt afgezet door [[Alexios I Komnenos]]. De troonpretendent [[Constantijn Doukas Porphyrogennetos]], de zoon van ex-keizer [[Michaël VII Doukas]] wordt verplicht zijn verloving met de dochter van Robert Guiscard, de Normandische hertog van Apulië en Calabrië, af te breken. Guiscard valt prompt het [[Byzantijnse_Rijk#Komnenen_en_de_Kruisvaarders|Byzantijnse Rijk]] aan. |
||
*[[1082]] : [[Gouden Bul van 1082]]. De [[ |
* [[1082]] : [[Gouden Bul van 1082]]. De [[republiek Venetië]] komt de Byzantijnen te hulp maar vraagt een hoge prijs. De stadstaat verkrijgt verregaande handelsrechten. |
||
*[[1085]] : Robert Guiscard sterft. Het gevaar van de Noormannen ebt weg. |
* [[1085]] : Robert Guiscard sterft. Het gevaar van de Noormannen ebt weg maar de Venetianen blijven in Constantinopel. |
||
gezet door |
|||
=== Iberisch schiereiland === |
=== Iberisch schiereiland === |
||
* [[1083]] : [[Alfonso VI van Castilië]] verovert [[Madrid (stad)|Madrid]] op de [[Moren]]. |
|||
* [[Alfonso VI van Castilië]] herovert in 1083 [[Madrid (stad)|Madrid]] op de [[Moren]], en in 1085 [[Toledo (Spanje)|Toledo]], waar hij zijn hoofdstad vestigt. In het volgende jaar echter verslaan de [[Almoraviden]] onder aanvoering van [[Yusuf ibn Tashfin]] in de [[Slag bij Zallaqa]] het leger van Alfonso. Zo ontstaat in de [[Reconquista (Spanje)|Reconquista]] een patstelling, die enkele decennia zal duren. |
|||
* [[1085]] : Alfonso VI verovert de [[Taifa Toledo]] en maakt [[Toledo (Spanje)|Toledo]] de hoofdstad van het [[koninkrijk Toledo]]. |
|||
* [[1086]] : [[Slag bij Zallaqa]]. De [[Almoraviden]] onder aanvoering van [[Yusuf ibn Tashfin]] verslaan het leger van Alfonso en verenigen Zuid-Spanje. Zo ontstaat in de [[Reconquista (Spanje)|Reconquista]] een patstelling, die enkele decennia zal duren. |
|||
=== Lage Landen === |
|||
;Azië |
|||
* De Franse koning Filips August bezet in 1087 de Vlaamse plaats [[Doornik]], die hij een [[Stadsrechten|charter]] geeft en tot [[bisdom]] verheft. Begonnen wordt met de bouw van een [[Belfort van Doornik|belfort]]. |
|||
* Het koninkrijk [[Srivijaya]] wordt door zijn oude rivaal [[Melayu (Sumatra)|Melayu]] onderworpen. |
|||
=== Engeland === |
|||
;Wetenschap |
|||
* [[1087]] : [[Willem de Veroveraar]] sterft, zijn oudste zoon [[Robert Curthose]], erft het [[hertogdom Normandië]], [[Willem II van Engeland|Willem Rufus]], erft het [[Geschiedenis_van_Engeland#Onder_de_Normandiërs|koninkrijk Engeland]] en [[Hendrik I van Engeland|Hendrik]] krijgt een geldbedrag van vijfduizend pond en de landerijen van zijn moeder. |
|||
* De Chinese ingenieur Shen Kua beschrijft de principes van [[erosie]], [[sedimentatie]] en [[tektoniek]]. |
|||
* Stichting van de [[Universiteit van Bologna]], de oudste universiteit van Europa. |
|||
=== Christendom === |
|||
;Cultuur |
|||
* |
* [[1084]] : Stichting van la [[Grande Chartreuse]], het moederhuis van de orde der [[kartuizers]]. |
||
* [[1088]] : De eerste steen van de nieuwe [[abdij van Cluny]], [[Cluny III]], wordt gelegd. |
|||
=== Wetenschap === |
|||
* De Chinese geleerde [[Shen Kuo]] beschrijft de principes van [[erosie]], [[sedimentatie]] en [[tektoniek]]. |
|||
* 1088 : Stichting van de [[Universiteit van Bologna]], de oudste universiteit van Europa. |
|||
=== Publicatie === |
|||
* 1086 : De eerste versie van het [[Domesday Book]] is klaar. |
|||
== Heersers == |
|||
=== Europa === |
|||
* Lage Landen |
|||
** [[landgraafschap Brabant|Brabant]] en [[graafschap Leuven|Leuven]]: [[Hendrik III van Leuven]] (1078/1085-1095) |
|||
** [[Midden-Friesland]]: [[Egbert II van Meißen]] (1068-1088), [[[[Koenraad van Zwaben (bisschop)|Koenraad van Zwaben]] (1088-1099) |
|||
** [[West-Frisia]]: [[Dirk V (graaf)|Dirk V]] (1061-1091) |
|||
** [[Wassenberg]]/[[graafschap Gelre|Gelre]]: [[Diederik I Flamens]] (1058-1082), [[Gerard I van Gelre|Gerard I]] (1082-1129) |
|||
** [[graafschap Henegouwen|Henegouwen]]: [[Boudewijn II van Henegouwen|Boudewijn II]] (1071-1098) |
|||
** [[hertogdom Limburg|Limburg]]: [[Hendrik I van Limburg|Hendrik I]] (1078-1118) |
|||
** [[graafschap Lohn|Lohn]]: [[Gerardus de Lohn]] (1085-1092) |
|||
** [[graafschap Loon|Loon]]: [[Arnold I van Loon|Arnold I]] (1078-1126) |
|||
** [[Neder-Lotharingen]]: [[Koenraad van Franken]] (1076-1087), [[Godfried van Bouillon]] (1088-1100) |
|||
** [[prinsbisdom Luik|Luik]]: [[Hendrik I van Verdun]] (1075-1091) |
|||
** [[graafschap Luxemburg|Luxemburg]]: [[Koenraad I van Luxemburg|Koenraad I]] (1059-1086), [[Hendrik III van Luxemburg|Hendrik III]] (1086-1096) |
|||
** [[graafschap Namen|Namen]]: [[Albrecht III van Namen|Albrecht III]] (1063-1102) |
|||
** [[Sticht Utrecht|Utrecht]]: [[Koenraad van Zwaben (bisschop)|Koenraad van Zwaben]] (1076-1099) |
|||
** [[graafschap Vlaanderen|Vlaanderen]]: [[Robrecht I]] (1071-1093) |
|||
** [[graafschap Zutphen|Zutphen]]: [[Otto II van Zutphen|Otto II]] (1064-1113) |
|||
* Duitsland ([[Heilige Roomse Rijk]]): [[keizer Hendrik IV|Hendrik IV]] (1056-1105) |
|||
** tegenkoning: [[Rudolf van Rheinfelden]] (1077-1080), [[Herman van Salm]] (1081-1086]] |
|||
** [[graafschap Bar|Bar]]: [[Sophia van Bar|Sophia]] (1033-1093) |
|||
** [[hertogdom Beieren (-1255)|Beieren]]: [[keizer Hendrik IV|koning Hendrik IV]] (1077-1095) |
|||
** [[hertogdom Bohemen|Bohemen]]: [[Vratislav II]] (1061-1092) |
|||
** [[vrijgraafschap Bourgondië|paltsgraafschap Bourgondië]]: [[Willem I van Bourgondië|Willem I]] (1057-1087), [[Reinoud II van Bourgondië|Reinoud II]] (1087-1097) |
|||
** [[graafschap Gulik|Gulik]]: [[Gerard II van de Gulikgouw|Gerard II]] (1029-1081), [[Gerard III van Gulik|Gerard III]] (1081-1114) |
|||
** [[markgraafschap Istrië|Istrië]]: [[Poppo II van Istrië|Poppo II]] (1070-1093) |
|||
** [[hertogdom Karinthië|Karinthië]] en [[markgraafschap Verona|Verona]]: [[Liutold van Eppenstein]] (1077-1090) |
|||
** [[graafschap Kleef|Kleef]]: [[Diederik II van Kleef|Diederik II]] (1076-1091) |
|||
** [[Opper-Lotharingen]]: [[Diederik II van Lotharingen|Diederik II]] (1070-1115) |
|||
** [[markgraafschap Meißen|Meißen]]: [[Egbert II van Meißen|Egbert II]] (1068-1088) |
|||
** [[Noordmark]]: [[Lothar Udo II]] (1057-1082), [[Hendrik I van Stade]] (1082-1087), [[Lothar Udo III]] (1087-1106) |
|||
** [[markgraafschap Oostenrijk|Oostenrijk]]: [[Leopold II van Oostenrijk|Leopold II]] (1075-1095) |
|||
** [[paltsgraafschap aan de Rijn|Rijnpalts]]: [[Hendrik van Laach]] (1085-1095) |
|||
** [[Hertogdom Saksen (-1180)|Saksen]]: [[Magnus van Saksen|Magnus]] (1072-1106) |
|||
** [[markgraafschap Stiermarken|Stiermarken]]: [[Adalbero van Stiermarken|Adalbero]] (1075-1082), [[Ottokar II van Stiermarken|Ottokar II]] (1082-1122) |
|||
** [[Weimar-Orlamünde]]: [[Ulrich II van Weimar|Ulrich II]] (1070-1112) |
|||
** [[hertogdom Zwaben|Zwaben]]: [[Berthold van Rheinfelden]] (1079-1090) |
|||
* [[Frankrijk]]: [[Filips I van Frankrijk|Filips I]] (1060-1108) |
|||
** [[graafschap Angoulême|Angoulême]]: [[Fulco van Angoulême|Fulco]] (1048-1089), [[Willem V van Angoulême|Willem V]] (1089-1118) |
|||
** [[graafschap Anjou|Anjou]]: [[Fulco IV]] (1068-1109) |
|||
** [[Aquitanië]] en [[hertogdom Gascogne|Gascogne]]: [[Willem VIII van Aquitanië|Willem VIII]] (1058-1086), [[Willem IX van Aquitanië|Willem IX]] (1086-1126) |
|||
** [[graafschap Armagnac|Armagnac]]: [[Gerold II]] (1063-1095) |
|||
** [[Bigorre]]: [[Raymond II van Bigorre|Raymond II]] (1077-1080), [[Beatrix I van Bigorre|Beatrix I]] (1080-1095) |
|||
** [[graafschap Blois|Blois]], [[graafschap Dunois|Dunois]] en [[graafschap Meaux|Meaux]]: [[Theobald III van Blois|Theobald III]] (1037-1089), [[Stefanus II van Blois|Stefanus II]] (1089-1102) |
|||
** [[graafschap Boulogne|Boulogne]]: [[Eustaas II]] (1049-1088), [[Eustaas III]] (1088-1125) |
|||
** [[hertogdom Bourgondië]]: [[Odo I van Bourgondië|Odo I]] (1079-1102) |
|||
** [[graafschap Chiny|Chiny]]: [[Arnold I van Chiny|Arnold I]] (ca. 1066-1106) |
|||
** [[graafschap Dammartin|Dammartin]]: [[Hugo I van Dammartin|Hugo I]] (1061-1103) |
|||
** [[graafschap Eu|Eu]]: [[Robert I van Eu|Robert I]] (?-ca. 1092) |
|||
** [[graafschap Foix|Foix]]: [[Rogier II van Foix|Rogier II]] (1064-1124) |
|||
** [[Maine (provincie)|Maine]]: [[Hugo V van Este]] (1069-1093) |
|||
** [[Marche (provincie)|La Marche]]: [[Adelbert II van La Marche|Adelbert II]] (1047-1088), [[Boso III van La Marche|Boso III]] (1088-1091) |
|||
** [[graafschap Nevers|Nevers]] en [[graafschap Auxerre|Auxerre]]: [[Willem I van Nevers|Willem I]] (1040-1098) |
|||
** [[hertogdom Normandië|Normandië]]: [[Willem de Veroveraar]] (1035-1087), [[Robert Curthose]] (1087-1105) |
|||
** [[Perche]]: [[Rotrud II]] (1044-1080), [[Godfried II van Perche|Godfried II]] (1080-1100) |
|||
** [[Ponthieu]]: [[Gwijde I van Ponthieu|Gwijde I]] (1053-1100) |
|||
** [[graafschap Provence|Provence]]: [[Bertrand II van Provence|Bertrand II]] (1062-1093) |
|||
** [[graafschap Saint-Pol|Saint-Pol]]: [[Gwijde I van Saint-Pol|Gwijde I]] (1070-1083), [[Hugo II van Saint-Pol|Hugo II]] (1083-1118) |
|||
** [[graafschap Soissons|Soissons]]: [[Adelheid van Soissons|Adelheid]] (1057-1105) |
|||
** [[graafschap Toulouse|Toulouse]]: [[Willem IV van Toulouse|Willem IV]] (1061-1094) |
|||
** [[graafschap Troyes|Troyes]]: [[Theobald III van Blois]] (1066-1089), [[Odo III van Troyes|Odo III]] (1089-1093) |
|||
** [[graafschap Vendôme|Vendôme]]: [[Burchard III van Vendôme|Burchard III]] (1066-1085), [[Godfried II van Vendôme|Godfried II]] (1085-1102) |
|||
** [[Vermandois]] en [[graafschap Valois|Valois]]: [[Herbert IV]] (1045/1077-1080), [[Hugo I van Vermandois|Hugo I]] (1080-1102) |
|||
* Iberisch schiereiland: |
|||
** [[koninkrijk Aragon|Aragon]]: [[Sancho I van Aragon|Sancho I]] (1063-1094) |
|||
** [[graafschap Barcelona|Barcelona]]: [[Raymond Berengarius II]] (1076-1082), [[Berengarius Raymond II]] (1076-1097), [[Raymond Berengarius III van Barcelona|Raymond Berengarius III]] (1082-1131) |
|||
** [[koninkrijk Castilië|Castilië]]: [[Alfons VI van Leon]] (1072-1109) |
|||
** [[koninkrijk Galicië|Galicië]]: [[Alfons VI van Leon]] (1072-1109) |
|||
** [[koninkrijk Leon|Leon]]: [[Alfons VI van Leon|Alfons VI]] (1065-1109) |
|||
** [[koninkrijk Navarra|Navarra]]: [[Sancho I van Aragon]] (1076-1094) |
|||
** [[taifa Valencia|Valencia]]: [[Abu Bakr ibn Abd al-Aziz]] (1075-1085), [[Uthman ibn Abu Bakr]] (1085), [[Yahya ibn Ismail ibn Yahya al-Qadir]] (1085-1092) |
|||
* Britse eilanden |
|||
** [[koninkrijk Engeland|Engeland]]: [[Willem de Veroveraar]] (1066-1087), [[Willem Rufus]] (1087-1100) |
|||
** [[Deheubarth]]: [[Rhys ap Tewdwr]] (1078-1093) |
|||
** [[koninkrijk Gwynedd|Gwynedd]]: [[Trahaearn ap Caradog]] (1075-1081), [[Gruffydd ap Cynan]] (1081-1137) |
|||
** [[koninkrijk Powys|Powys]]: [[Iorwerth ap Bleddyn]] (1075-1103), [[Cadwgan ap Bleddyn]] (1075-1111) |
|||
** [[koninkrijk Schotland|Schotland]]: [[Malcolm III]] (1058-1093) |
|||
* Italië |
|||
** [[hertogdom Apulië en Calabrië|Apulië]] - [[Robert Guiscard]] (1059-1085), [[Rogier I van Apulië|Rogier I]] (1085-1111) |
|||
** [[markgraafschap Monferrato|Monferrato]]: [[Otto II van Monferrato|Otto II]] (1044-1084), [[Willem IV van Monferrato|Willem IV]] (1084-1100) |
|||
** [[hertogdom Napels|Napels]]: [[Sergius V]] (1050-1082), [[Sergius VI]] (1082-1097) |
|||
** [[graafschap Savoye|Savoye]]: [[Amadeus II van Savoye|Amadeus II]] (1078-1080), [[Humbert II van Savoye|Humbert II]] (1082-1103) |
|||
** [[graafschap Sicilië|Sicilië]]: [[Rogier I van Sicilië|Rogier I]] (1071-1101) |
|||
** [[markgraafschap Toscane|Toscane]]: [[Mathilde van Toscane|Mathilde]] (1076-1115) |
|||
** [[republiek Venetië|Venetië]] (doge): [[Domenico Selvo]] (1071-1084), [[Vitale Falier]] (1084-1096) |
|||
* Scandinavië |
|||
** [[Denemarken]]: [[Harald III van Denemarken|Harald III]] (1076-1080), [[Knoet IV]] (1080-1086), [[Olaf I van Denemarken|Olaf I]] (1086-1095) |
|||
** [[Noorwegen]]: [[Olaf III van Noorwegen|Olaf III]] (1067-1093) |
|||
** [[Zweden]]: [[Inge I van Zweden|Inge I]] (1080-1084, 1088-1105), [[Sven I]] (1084-1087), [[Erik Årsäll]] (1087-1088) |
|||
* Balkan |
|||
** [[Byzantijnse Rijk]]: [[Nikephoros III]] (1078-1081), [[Alexios I Komnenos]] (1081-1118) |
|||
** [[Dioclitië]]: [[Mihailo Vojislavljević]] (1052-1081), [[Konstantin Bodin]] (1081-1101) |
|||
** [[koninkrijk Kroatië (Middeleeuwen)|Kroatië]]: [[Demetrius Zvonimir]] (1075-1089), [[Stjepan II van Kroatië|Stjepan II]] (1089-1091) |
|||
** [[Raška (staat)|Raška]]: [[Vukan van Raška|Vukan]] (1080-1114) |
|||
* Rusland |
|||
** [[Vorstendom Kiev|Kiev]]: [[Vsevolod I]] (1078-1093) |
|||
** [[Vorstendom Tsjernigov|Tsjernigov]]: [[Vladimir Monomach]] (1078-1094) |
|||
* [[hertogdom Bretagne|Bretagne]]: [[Hoël II]] (1072-1084), [[Alan IV]] (1084-1121) |
|||
** [[Penthièvre]]: [[Godfried I van Penthièvre|Godfried I]] (1079-1093) |
|||
* [[Hongarije]]: [[Ladislaus I van Hongarije|Ladislaus I]] (1077-1095) |
|||
* [[Polen]]: [[Boleslaw II van Polen|Boleslaw II]] (1058-1079), [[Wladislaus I Herman]] (1079-1102) |
|||
=== Azië === |
|||
* [[Cilicisch-Armenië]]: [[Ruben I]] (1080-1095) |
|||
* [[Chinees Keizerrijk|China]] ([[Song-dynastie|Song]]): [[Song Shenzong|Shenzong]] (1067-1085), [[Zhezong]] (1085-1100) |
|||
** [[Liao-dynastie|Liao]]: [[Daozong]] (1055-1101) |
|||
** [[Westelijke Xia]]: [[Xia Huizong|Huizong]] (1068-1086), [[Chongzong]] (1086-1139) |
|||
* [[Georgië]]: [[George II van Georgië|George II]] (1072-1089), [[David IV]] (1089-1125) |
|||
* [[Ghaznaviden]] (Perzië): [[Ibrahim van Ghazni|Ibrahim]] (1059-1099) |
|||
* India |
|||
** [[Chola]]: [[Kulothunga I]] (1070-1122) |
|||
* [[Japan]]: [[Shirakawa (keizer)|Shirakawa]] (1073-1087), [[Horikawa]] (1087-1107) |
|||
** [[insei]]-keizer: [[Shirakawa (keizer)|Shirakawa]] (1087-1129) |
|||
* [[Khmer-rijk]] (Cambodja): [[Harshavarman III]] (1066-1080) |
|||
* Korea ([[Goryeo]]): [[Munjong van Goryeo|Munjong]] (1046-1083), [[Seonjong]] (1083-1094) |
|||
* [[Seltsjoeken]]: [[Malik Sjah I]] (1072-1092) |
|||
** [[Sultanaat van Rûm]]: [[Suleiman ibn Qutulmish]] (1075/1077-1086) |
|||
* [[Vietnam]]: [[Ly Nhan Tong]] (1072-1127) |
|||
=== Afrika === |
|||
* [[Almoraviden]] (Marokko): [[Yusuf ibn Tashfin]] (1071-1106) |
|||
* [[Fatimiden]] (Egypte): [[Abu Tamil Ma'ad al-Mustansir]] (1036-1094) |
|||
* [[Ziriden]] (Tunesië): [[Tamim ibn al-Mu'izz]] (1062-1108) |
|||
=== Religie === |
|||
* [[paus]]: [[Gregorius VII]] (1073-1085), [[Victor III]] (1086-1087), [[Urbanus II]] (1088-1099) |
|||
** tegenpaus: [[tegenpaus Clemens III|Clemens III]] (1080-1100) |
|||
* [[patriarch van Alexandrië]] (Grieks): [[Johannes VI van Alexandrië|Johannes VI]] (1062-ca.1100) |
|||
* patriarch van Alexandrië (koptisch): [[Christodolus]] (1047-1077), [[Cyrillus II]] (1078-1092) |
|||
* [[patriarch van Antiochië]] (Grieks): [[Theodosius II van Antiochië|Theodosius II]] (1075-1084), [[Niceforus]] (1084-1090) |
|||
* patriarch van Antiochië (Syrisch): [[Iwanis III]] (1080-1082), [[Dionysius VI]] (1088-1090) |
|||
* [[patriarch van Constantinopel]]: [[Cosmas I van Constantinopel|Cosmas I]] (1075-1081), [[Eustathius Garidas]] (1081-1084), [[Nicolaas III van Constantinopel|Nicolaas III]] (1084-1111) |
|||
* [[katholikos-patriarch]] (Georgië): [[Gabriel III Safareli]] (1065-1080), [[Dimitri]] (1080-1090) |
|||
* [[kalifaat van Bagdad]] ([[Abbasiden]]): [[Al-Muqtadi]] (1075-1094) |
|||
* [[aartsbisdom Bremen-Hamburg]]: [[Liemar]] (1072-1101) |
|||
* [[aartsbisdom Canterbury]]: [[Lanfranc]] (1070-1089) |
|||
* [[aartsbisdom Keulen]]: [[Sigwin van Are]] (1079-1089), [[Herman III van Hochstaden]] (1089-1099) |
|||
* [[aartsbisdom Maagdenburg]]: [[Hartwig van Spanheim]] (1079-1102) |
|||
* [[aartsbisdom Reims]]: [[Manasses I]] (1069-1080), [[Renaud du Bellay]] (1083-1096) |
|||
* [[aartsbisdom Trier]]: [[Engelbert van Rothenburg]] (1079-1101) |
|||
{{Commonscat|1080s}} |
{{Commonscat|1080s}} |
||
Regel 32: | Regel 193: | ||
{{Navigatie decennia|11}} |
{{Navigatie decennia|11}} |
||
[[Categorie: |
[[Categorie:1080-1089| *]] |
Huidige versie van 23 sep 2024 om 11:01
De jaren 1080-1089 (van de christelijke jaartelling) zijn een decennium in de 11e eeuw.
Belangrijke gebeurtenissen
[bewerken | brontekst bewerken]Investituurstrijd
[bewerken | brontekst bewerken]- 1080 : Synode van Brixen. Hendrik IV stelt tegenpaus Clemens III aan.
- 1081 : Paus Gregorius VII benoemt een tegenkoning, Herman van Salm.
- 1084 : Hendrik IV dringt Rome binnen en zet Gregorius VII af. Tegenpaus Clemens III kroont Hendrik tot keizer. De Noorman Robert Guiscard komt Gregorius ter hulp.
- 1085 : Paus Gregorius VII sterft. De pausstoel blijft een jaar vacant.
- 1088 : Odo van Châtillon, leerling van de Orde van Cluny wordt de nieuwe paus Urbanus II. Tegenpaus Clemens III is nog steeds in functie.
- 1089 : Mathilde van Toscane, groot tegenstander van de keizer, huwt met Welf V, de toekomstige hertog van Beieren. Dit is het begin van de strijd tussen Welfen en Ghibellijnen.
Byzantijnse Rijk
[bewerken | brontekst bewerken]- 1081 : Keizer Nikephoros III Botaneiates wordt afgezet door Alexios I Komnenos. De troonpretendent Constantijn Doukas Porphyrogennetos, de zoon van ex-keizer Michaël VII Doukas wordt verplicht zijn verloving met de dochter van Robert Guiscard, de Normandische hertog van Apulië en Calabrië, af te breken. Guiscard valt prompt het Byzantijnse Rijk aan.
- 1082 : Gouden Bul van 1082. De republiek Venetië komt de Byzantijnen te hulp maar vraagt een hoge prijs. De stadstaat verkrijgt verregaande handelsrechten.
- 1085 : Robert Guiscard sterft. Het gevaar van de Noormannen ebt weg maar de Venetianen blijven in Constantinopel.
gezet door
Iberisch schiereiland
[bewerken | brontekst bewerken]- 1083 : Alfonso VI van Castilië verovert Madrid op de Moren.
- 1085 : Alfonso VI verovert de Taifa Toledo en maakt Toledo de hoofdstad van het koninkrijk Toledo.
- 1086 : Slag bij Zallaqa. De Almoraviden onder aanvoering van Yusuf ibn Tashfin verslaan het leger van Alfonso en verenigen Zuid-Spanje. Zo ontstaat in de Reconquista een patstelling, die enkele decennia zal duren.
Lage Landen
[bewerken | brontekst bewerken]- De Franse koning Filips August bezet in 1087 de Vlaamse plaats Doornik, die hij een charter geeft en tot bisdom verheft. Begonnen wordt met de bouw van een belfort.
Engeland
[bewerken | brontekst bewerken]- 1087 : Willem de Veroveraar sterft, zijn oudste zoon Robert Curthose, erft het hertogdom Normandië, Willem Rufus, erft het koninkrijk Engeland en Hendrik krijgt een geldbedrag van vijfduizend pond en de landerijen van zijn moeder.
Christendom
[bewerken | brontekst bewerken]- 1084 : Stichting van la Grande Chartreuse, het moederhuis van de orde der kartuizers.
- 1088 : De eerste steen van de nieuwe abdij van Cluny, Cluny III, wordt gelegd.
Wetenschap
[bewerken | brontekst bewerken]- De Chinese geleerde Shen Kuo beschrijft de principes van erosie, sedimentatie en tektoniek.
- 1088 : Stichting van de Universiteit van Bologna, de oudste universiteit van Europa.
Publicatie
[bewerken | brontekst bewerken]- 1086 : De eerste versie van het Domesday Book is klaar.
Heersers
[bewerken | brontekst bewerken]Europa
[bewerken | brontekst bewerken]- Lage Landen
- Brabant en Leuven: Hendrik III van Leuven (1078/1085-1095)
- Midden-Friesland: Egbert II van Meißen (1068-1088), [[Koenraad van Zwaben (1088-1099)
- West-Frisia: Dirk V (1061-1091)
- Wassenberg/Gelre: Diederik I Flamens (1058-1082), Gerard I (1082-1129)
- Henegouwen: Boudewijn II (1071-1098)
- Limburg: Hendrik I (1078-1118)
- Lohn: Gerardus de Lohn (1085-1092)
- Loon: Arnold I (1078-1126)
- Neder-Lotharingen: Koenraad van Franken (1076-1087), Godfried van Bouillon (1088-1100)
- Luik: Hendrik I van Verdun (1075-1091)
- Luxemburg: Koenraad I (1059-1086), Hendrik III (1086-1096)
- Namen: Albrecht III (1063-1102)
- Utrecht: Koenraad van Zwaben (1076-1099)
- Vlaanderen: Robrecht I (1071-1093)
- Zutphen: Otto II (1064-1113)
- Duitsland (Heilige Roomse Rijk): Hendrik IV (1056-1105)
- tegenkoning: Rudolf van Rheinfelden (1077-1080), Herman van Salm (1081-1086]]
- Bar: Sophia (1033-1093)
- Beieren: koning Hendrik IV (1077-1095)
- Bohemen: Vratislav II (1061-1092)
- paltsgraafschap Bourgondië: Willem I (1057-1087), Reinoud II (1087-1097)
- Gulik: Gerard II (1029-1081), Gerard III (1081-1114)
- Istrië: Poppo II (1070-1093)
- Karinthië en Verona: Liutold van Eppenstein (1077-1090)
- Kleef: Diederik II (1076-1091)
- Opper-Lotharingen: Diederik II (1070-1115)
- Meißen: Egbert II (1068-1088)
- Noordmark: Lothar Udo II (1057-1082), Hendrik I van Stade (1082-1087), Lothar Udo III (1087-1106)
- Oostenrijk: Leopold II (1075-1095)
- Rijnpalts: Hendrik van Laach (1085-1095)
- Saksen: Magnus (1072-1106)
- Stiermarken: Adalbero (1075-1082), Ottokar II (1082-1122)
- Weimar-Orlamünde: Ulrich II (1070-1112)
- Zwaben: Berthold van Rheinfelden (1079-1090)
- Frankrijk: Filips I (1060-1108)
- Angoulême: Fulco (1048-1089), Willem V (1089-1118)
- Anjou: Fulco IV (1068-1109)
- Aquitanië en Gascogne: Willem VIII (1058-1086), Willem IX (1086-1126)
- Armagnac: Gerold II (1063-1095)
- Bigorre: Raymond II (1077-1080), Beatrix I (1080-1095)
- Blois, Dunois en Meaux: Theobald III (1037-1089), Stefanus II (1089-1102)
- Boulogne: Eustaas II (1049-1088), Eustaas III (1088-1125)
- hertogdom Bourgondië: Odo I (1079-1102)
- Chiny: Arnold I (ca. 1066-1106)
- Dammartin: Hugo I (1061-1103)
- Eu: Robert I (?-ca. 1092)
- Foix: Rogier II (1064-1124)
- Maine: Hugo V van Este (1069-1093)
- La Marche: Adelbert II (1047-1088), Boso III (1088-1091)
- Nevers en Auxerre: Willem I (1040-1098)
- Normandië: Willem de Veroveraar (1035-1087), Robert Curthose (1087-1105)
- Perche: Rotrud II (1044-1080), Godfried II (1080-1100)
- Ponthieu: Gwijde I (1053-1100)
- Provence: Bertrand II (1062-1093)
- Saint-Pol: Gwijde I (1070-1083), Hugo II (1083-1118)
- Soissons: Adelheid (1057-1105)
- Toulouse: Willem IV (1061-1094)
- Troyes: Theobald III van Blois (1066-1089), Odo III (1089-1093)
- Vendôme: Burchard III (1066-1085), Godfried II (1085-1102)
- Vermandois en Valois: Herbert IV (1045/1077-1080), Hugo I (1080-1102)
- Iberisch schiereiland:
- Aragon: Sancho I (1063-1094)
- Barcelona: Raymond Berengarius II (1076-1082), Berengarius Raymond II (1076-1097), Raymond Berengarius III (1082-1131)
- Castilië: Alfons VI van Leon (1072-1109)
- Galicië: Alfons VI van Leon (1072-1109)
- Leon: Alfons VI (1065-1109)
- Navarra: Sancho I van Aragon (1076-1094)
- Valencia: Abu Bakr ibn Abd al-Aziz (1075-1085), Uthman ibn Abu Bakr (1085), Yahya ibn Ismail ibn Yahya al-Qadir (1085-1092)
- Britse eilanden
- Engeland: Willem de Veroveraar (1066-1087), Willem Rufus (1087-1100)
- Deheubarth: Rhys ap Tewdwr (1078-1093)
- Gwynedd: Trahaearn ap Caradog (1075-1081), Gruffydd ap Cynan (1081-1137)
- Powys: Iorwerth ap Bleddyn (1075-1103), Cadwgan ap Bleddyn (1075-1111)
- Schotland: Malcolm III (1058-1093)
- Italië
- Apulië - Robert Guiscard (1059-1085), Rogier I (1085-1111)
- Monferrato: Otto II (1044-1084), Willem IV (1084-1100)
- Napels: Sergius V (1050-1082), Sergius VI (1082-1097)
- Savoye: Amadeus II (1078-1080), Humbert II (1082-1103)
- Sicilië: Rogier I (1071-1101)
- Toscane: Mathilde (1076-1115)
- Venetië (doge): Domenico Selvo (1071-1084), Vitale Falier (1084-1096)
- Scandinavië
- Denemarken: Harald III (1076-1080), Knoet IV (1080-1086), Olaf I (1086-1095)
- Noorwegen: Olaf III (1067-1093)
- Zweden: Inge I (1080-1084, 1088-1105), Sven I (1084-1087), Erik Årsäll (1087-1088)
- Balkan
- Byzantijnse Rijk: Nikephoros III (1078-1081), Alexios I Komnenos (1081-1118)
- Dioclitië: Mihailo Vojislavljević (1052-1081), Konstantin Bodin (1081-1101)
- Kroatië: Demetrius Zvonimir (1075-1089), Stjepan II (1089-1091)
- Raška: Vukan (1080-1114)
- Rusland
- Kiev: Vsevolod I (1078-1093)
- Tsjernigov: Vladimir Monomach (1078-1094)
- Bretagne: Hoël II (1072-1084), Alan IV (1084-1121)
- Penthièvre: Godfried I (1079-1093)
- Hongarije: Ladislaus I (1077-1095)
- Polen: Boleslaw II (1058-1079), Wladislaus I Herman (1079-1102)
Azië
[bewerken | brontekst bewerken]- Cilicisch-Armenië: Ruben I (1080-1095)
- China (Song): Shenzong (1067-1085), Zhezong (1085-1100)
- Liao: Daozong (1055-1101)
- Westelijke Xia: Huizong (1068-1086), Chongzong (1086-1139)
- Georgië: George II (1072-1089), David IV (1089-1125)
- Ghaznaviden (Perzië): Ibrahim (1059-1099)
- India
- Chola: Kulothunga I (1070-1122)
- Japan: Shirakawa (1073-1087), Horikawa (1087-1107)
- Khmer-rijk (Cambodja): Harshavarman III (1066-1080)
- Korea (Goryeo): Munjong (1046-1083), Seonjong (1083-1094)
- Seltsjoeken: Malik Sjah I (1072-1092)
- Sultanaat van Rûm: Suleiman ibn Qutulmish (1075/1077-1086)
- Vietnam: Ly Nhan Tong (1072-1127)
Afrika
[bewerken | brontekst bewerken]- Almoraviden (Marokko): Yusuf ibn Tashfin (1071-1106)
- Fatimiden (Egypte): Abu Tamil Ma'ad al-Mustansir (1036-1094)
- Ziriden (Tunesië): Tamim ibn al-Mu'izz (1062-1108)
Religie
[bewerken | brontekst bewerken]- paus: Gregorius VII (1073-1085), Victor III (1086-1087), Urbanus II (1088-1099)
- tegenpaus: Clemens III (1080-1100)
- patriarch van Alexandrië (Grieks): Johannes VI (1062-ca.1100)
- patriarch van Alexandrië (koptisch): Christodolus (1047-1077), Cyrillus II (1078-1092)
- patriarch van Antiochië (Grieks): Theodosius II (1075-1084), Niceforus (1084-1090)
- patriarch van Antiochië (Syrisch): Iwanis III (1080-1082), Dionysius VI (1088-1090)
- patriarch van Constantinopel: Cosmas I (1075-1081), Eustathius Garidas (1081-1084), Nicolaas III (1084-1111)
- katholikos-patriarch (Georgië): Gabriel III Safareli (1065-1080), Dimitri (1080-1090)
- kalifaat van Bagdad (Abbasiden): Al-Muqtadi (1075-1094)
- aartsbisdom Bremen-Hamburg: Liemar (1072-1101)
- aartsbisdom Canterbury: Lanfranc (1070-1089)
- aartsbisdom Keulen: Sigwin van Are (1079-1089), Herman III van Hochstaden (1089-1099)
- aartsbisdom Maagdenburg: Hartwig van Spanheim (1079-1102)
- aartsbisdom Reims: Manasses I (1069-1080), Renaud du Bellay (1083-1096)
- aartsbisdom Trier: Engelbert van Rothenburg (1079-1101)
Zie de categorie 1080s van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.