Oosterzee: verschil tussen versies

**Oosterzee**
Eastersee
Plaats in Nederland
	(Details) (Details)
	;
Situering
Provincie	Friesland
Gemeente	De Friese Meren
Coördinaten	52° 52′ NB, 5° 46′ OL
Algemeen
Oppervlakte	15,62 km²
- land	10,28 km²
- water	5,34 km²
Inwoners ; (2023-01-01)	910 ; (58 inw./km²)
Woningvoorraad	378 woningen
Overig
Postcode	8536
Netnummer	0514
Woonplaatscode	2246
Belangrijke verkeersaders	A6 N924
Website	www.oosterzee.com
Detailkaart
	Locatie in de voormalige gemeente Lemsterland
Foto's
	Oosterzee-Buren
	De voormalige Hervormde kerk.
	De haven van Oosterzee.
	Voormalig rechthuis De Beverkooy.
Portaal	Nederland ; Friesland

Interactief door geschiedenis bladeren

← Oudere bewerking

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud

VisueelWikitekst

In de regel

Huidige versie van 12 mei 2024 om 19:18

Oosterzee (Fries: Eastersee, [jɛstr’se:]^?; Stellingwerfs: Oosterzee) is een dorp in de gemeente De Friese Meren, in de Nederlandse provincie Friesland. Oosterzee ligt ten noordoosten van Lemmer aan het grootste meer van Friesland, het Tjeukemeer. De plaats bestaat uit twee delen; Oosterzee-Buren en Oosterzee-Gietersebrug (naar de Gietersen die hier kwamen wonen).

Oosterzee telde in 2023 910 inwoners.^[1] Tot 1 januari 2014 behoorde Oosterzee tot de gemeente Lemsterland.

Oosterzee-Buren

Oosterzee-Buren (Fries: Eastersee-Buorren) is het oudst. Plaatselijk De Buorren ("het dorp") genoemd. In Oosterzee-Buren stond vanaf 1200 een kerk. De plaats werd vanaf de 13 eeuw vermeld als Osterse, Oesterze, Oisterzee, Oesterzee en Aestersee. De plaatsnaam verwijst naar het Tjeukemeer. Het element 'zee' stamt dan af het Germaanse woord voor een meer.

Willem I van Holland had volgens de overlevering een slot in Oosterzee. De plaats was vroeger de hoofdplaats van de grietenij Lemsterland en de woonplaats van de grietman. Het voormalige rechthuis van de grietenij, De Beverkooy, staat op de hoek van de Buren en de Molenweg. In het dorp bevindt zich een monument voor de stins Roordastate die hier vanaf 1651 heeft gestaan. De neoclassicistische kerk uit 1860 heeft een klok uit 1498, gegoten door de klokkengieter Geert van Wou.

Oosterzee-Gietersebrug

Oosterzee-Gietersebrug (Fries: Eastersee-Giterskebrêge) ligt ten oosten van Oosterzee-Buren, plaatselijk Gietersebrug (Fries: Giterskebrêge) genoemd. Deze plaats is ontstaan bij de brug over de Gietersevaart toen Gietersen uit Giethoorn zich hier vestigden. Tussen 1750 en 1825 werd er op grote schaal turf gewonnen in de laagvenen ten zuiden van Oosterzee. Naar de Gietersen zijn de Gietersevaart en Gietersebrug vernoemd.

In 1891 werd in Gietersebrug de Particuliere Stoomzuivelfabriek Lemsterland gebouwd en deze fabriek zorgde tot in de jaren zestig van de 20e eeuw voor veel werkgelegenheid. In 1946 vestigden de gebroeders De Haan een onderneming in Oosterzee-Gietersebrug die landbouwvoertuigen maakte. Deze firma groeide uit tot een bedrijf met bijna 55 arbeidsplaatsen in 1975. Door deze bedrijvigheid was er relatief veel werkgelegenheid en werd een kleine nieuwbouwwoonwijk aan het dorp toegevoegd. Tussen 1958 en 1999 daalde het totale aantal inwoners van Oosterzee echter van ongeveer 1000 naar 800. Het landbouwvoertuigenbedrijf werd een klein metaalbedrijf en de zuivelfabriek verdween begin jaren 1990 uit het dorp.

Eind 2006 werden de eerste woonhuizen van een kleine nieuwbouwwijk op het terrein van de voormalige zuivelfabriek in Oosterzee-Gietersebrug opgeleverd, hierdoor steeg het aantal inwoners weer tot 900. In 2008 werd een supermarkt geopend. Aan het einde van de Zuivelweg (voormalig zuivelterrein) werd een nieuwe haven aangelegd. Vanuit Oosterzee kan nu watersport beoefend worden. Het dorp beschikt verder over een watersportcentrum en een camping direct aan het Tjeukemeer.

Tjeukemeervestiging van het Limnologisch Instituut (KNAW)

In 1966 werd in het Tjeukemeer onderzoek gedaan in het kader van een internationaal onderzoeksproject, het International Biological Program. De onderzoekers vonden eerst onderdak in een woonark in het haventje van Oosterzee en in een leegstaand schoolgebouw even buiten Gietersebrug. In 1976 betrokken zij een nieuw gebouw aan de rand van het meer.

In 1991 werd de vestiging opgeheven en verhuisden de onderzoekers naar de hoofdvestiging in Nieuwersluis (de Vijverhof), die in 1992 fuseerde met andere biologische instituten van de KNAW tot Nederlands Instituut voor Ecologie. Het onderzoek leverde honderden wetenschappelijke publicaties op over biochemisch en ecologisch onderzoek in het Tjeukemeer en andere Friese meren.^[2] In het laboratorium werd na 1992 het "watersportcentrum Tjeukemeer" gevestigd.^[2]

Sport

In 1966 werd de voetbalvereniging vv Eastersé opgericht. Tien jaar later is deze gefuseerd met de club uit Bantega en zo ontstond VV EBC.

Onderwijs

Er is een basisschool, C.B.S. Eben Haëzer.

Openbaar vervoer

Lijn (5)48: Heerenveen - Rottum - Sintjohannesga - Rotsterhaule - Rohel - Vierhuis - Delfstrahuizen - Echtenerbrug - Echten - Oosterzee - Lemmer v.v.

Geboren in Oosterzee

1891: Rinke Tolman, veldbioloog en schrijver (overleden 1983)
1912: Jalke Klijnsma, burgemeester (overleden 1984)

Zie ook

Bronnen, noten en/of referenties

G. van Berkel & K. Samplonius (2018), Nederlandse plaatsnamen verklaard
Friese plaatsnamen: alle steden, dorpen en gehuchten

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Tabel: Bevolking; maandcijfers per gemeente en overige regionale indelingen, 1 januari 2023, Centraal Bureau voor de Statistiek, Voorburg/Heerlen
↑ ^a ^b Werkgroep geschiedenisboek Oosterzee, 2000. Skiednis fan Eastersee/Geschiedenis van Oosterzee. ISBN 90 9013932-x

Zie de categorie Oosterzee van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

[CBS_Kerncijfers_wijken_en_buurten_2023-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Tabel: Bevolking; maandcijfers per gemeente en overige regionale indelingen, 1 januari 2023, Centraal Bureau voor de Statistiek, Voorburg/Heerlen

[WGO-2] Werkgroep geschiedenisboek Oosterzee, 2000. Skiednis fan Eastersee/Geschiedenis van Oosterzee. ISBN 90 9013932-x

[1]

[2]

@@ Regel 1: / Regel 1: @@
 {{Infobox plaats in Nederland
 | naam = Oosterzee
+| altnaam = Eastersee
 | bestandsnaam vlag = Oosterzee vlag.svg
 | bestandsnaam wapen = Eastersee wapen.svg
 | detailkaart = Map NL Lemsterlân Eastersee.png
 | detailkaartbijschrift = Locatie in de voormalige gemeente Lemsterland
-| provincie = {{NL-vlag|Friesland}}
+| provincie = [[Friesland]]
-| gemeente = {{NL-vlag|De Friese Meren}}
+| gemeente = [[De Friese Meren]]
 | inwoners =
 | datum inwoners =
@@ Regel 20: / Regel 21: @@
 | web = [http://www.oosterzee.com/ www.oosterzee.com]
 | woonplaatscode = 2246
+| image     = Oosterzee Buren 163.JPG
+| caption   = Oosterzee-Buren
+| image1    = Eastersee, Martinustsjerke.jpg
+| caption1  = De voormalige [[Hervormde kerk (Oosterzee)|Hervormde kerk]].
+| image2    = Jachthaven Oosterzee Gieter.jpg
+| caption2  = De haven van Oosterzee.
+| image3    = Eastersee, Buorren 19.jpg
+| caption3  = Voormalig rechthuis [[De Beverkooy]].
 }}
-'''Oosterzee''' ([[Westerlauwers Fries|Fries]]: ''Eastersee'', [[Stellingwerfs]]: ''Oosterzee'') is een dorp in de gemeente [[De Friese Meren]], in de [[Nederland]]se [[provincie]] [[Friesland]].
+'''Oosterzee''' ([[Westerlauwers Fries|Fries]]: ''Eastersee'', {{IPA|jɛstr’se:}}; [[Stellingwerfs]]: ''Oosterzee'') is een dorp in de gemeente [[De Friese Meren]], in de [[Nederland]]se [[provincie]] [[Friesland]]. Oosterzee ligt ten noordoosten van [[Lemmer]] aan het grootste meer van Friesland, het [[Tjeukemeer]]. De plaats bestaat uit twee delen; ''Oosterzee-Buren'' en ''Oosterzee-Gietersebrug'' (naar de [[Gietersen]] die hier kwamen wonen).
+Oosterzee telde in {{Statistiek woonplaats Nederland inwoners|TXT=Year}} {{Statistiek woonplaats Nederland inwoners|2246}} inwoners.{{Statistiek woonplaats Nederland inwoners|TXT=Ref}}  Tot 1 januari 2014 behoorde Oosterzee tot de gemeente [[Lemsterland]].
-Het ligt ten noordoosten van [[Lemmer]] aan het grootste meer van Friesland, het [[Tjeukemeer]]. Het dorp bestaat uit twee kernen; ''Oosterzee-Buren'' en ''Oosterzee-Gietersebrug'' (naar de [[Gietersen]] die hier kwamen wonen).
-Oosterzee telde in {{Statistiek woonplaats Nederland inwoners|TXT=Year}} {{Statistiek woonplaats Nederland inwoners|2246}} inwoners.{{Statistiek woonplaats Nederland inwoners|TXT=Ref}} Onder het dorp valt ook de buurtschap [[Westend (Friesland)|Westend]]. Oosterzee wordt samen met de nabijgelegen dorpen [[Echten (Friesland)|Echten]], [[Echtenerbrug]] en [[Delfstrahuizen]] ook wel ''Tjeukemeer-Zuid'' genoemd.
-Tot 1 januari 2014 behoorde Oosterzee tot de gemeente [[Lemsterland]].
 == Oosterzee-Buren ==
+'''Oosterzee-Buren''' (Fries: ''Eastersee-Buorren'') is het oudst. Plaatselijk ''De Buorren'' ("het dorp") genoemd. In Oosterzee-Buren stond vanaf 1200 een kerk. De plaats werd vanaf de 13 eeuw vermeld als ''Osterse'', ''Oesterze,'' ''Oisterzee'', ''Oesterzee'' en ''Aestersee''. De plaatsnaam verwijst naar het Tjeukemeer. Het element 'zee' stamt dan af het Germaanse woord voor een meer.
-[[Bestand:Oosterzee Buren 163.JPG|thumb|Oosterzee-Buren]]
-'''Oosterzee-Buren''' (Fries: ''Eastersee-Buorren'') is de oorspronkelijke kern van het dorp. Plaatselijk wordt het ook ''De Buorren'' ("het dorp") genoemd.
+[[Willem I van Holland]] had volgens de overlevering een slot in Oosterzee. De plaats was vroeger de hoofdplaats van de grietenij Lemsterland en de woonplaats van de [[grietman]]. Het voormalige rechthuis van de [[grietenij]], [[De Beverkooy]], staat op de hoek van de Buren en de Molenweg. In het dorp bevindt zich een monument voor de [[stins]] [[Roordastate]] die hier vanaf [[1651]] heeft gestaan. De [[Neoclassicisme|neoclassicistische]] [[Hervormde kerk (Oosterzee)|kerk]] uit 1860 heeft een [[Klok (bel)|klok]] uit [[1498]], gegoten door de klokkengieter [[Geert van Wou]].
-In 1200 had het al een eigen kerk. Het dorp werd in die eeuw vermeld als ''Osterse'' en ''Oesterze''. In 1331 werd het vermeld als ''Oisterzee'', in 1395 als ''Oesterzee'' en in 1579 als ''Aestersee''. De plaatsnaam zou verwijzen naar het feit dat ten oosten van een meer is gelegen. Het element 'zee' stamt dan af het Germaanse woord voor een meer. [[Willem I van Holland]] had volgens de overlevering een slot in Oosterzee.
-Het was vroeger de hoofdplaats van de grietenij Lemsterland en de woonplaats van de [[grietman]]. Het voormalige rechthuis van de [[grietenij]], [[De Beverkooy]], staat op de hoek van de Buren en de Molenweg. In het dorp bevindt zich een monument voor de [[stins]] [[Roordastate]] die hier vanaf [[1651]] heeft gestaan. Het [[Neoclassicisme|neoclassicistische]] [[Hervormde kerk (Oosterzee)|kerk]] uit 1860 heeft een [[Klok (bel)|klok]] uit [[1498]], gegoten door de klokkengieter [[Geert van Wou]].
-In het zuidwestelijke verlengde Oosterzee-Buren ligt de buurtschap Westend, dat ook wel bij de veldnaam ''Westend van Oosterzee'' wordt geduid.
 == Oosterzee-Gietersebrug ==
+'''Oosterzee-Gietersebrug''' (Fries: ''Eastersee-Giterskebrêge'') ligt ten oosten van Oosterzee-Buren, plaatselijk ''Gietersebrug'' (Fries: ''Giterskebrêge'') genoemd. Deze plaats is ontstaan bij de brug over de [[Gietersevaart]] toen [[Gietersen]] uit Giethoorn zich hier vestigden. Tussen 1750 en 1825 werd er op grote schaal turf gewonnen in de [[Laagveen|laagvenen]] ten zuiden van Oosterzee. Naar de Gietersen zijn de Gietersevaart en Gietersebrug vernoemd.[[Bestand:Oosterzee Gietersebrug schoorsteen afgebroken zuivelfabriek.jpg|thumb|left|150px|Schoorsteen van de voormalige zuivelfabriek Oosterzee-Gietersebrug]]
-[[Bestand:Oosterzee Gietersebrug schoorsteen afgebroken zuivelfabriek.jpg|thumb|Oosterzee-Gietersebrug]]
+In 1891 werd in Gietersebrug de [[Zuivelfabriek (Oosterzee)|Particuliere Stoomzuivelfabriek Lemsterland]] gebouwd en deze fabriek zorgde tot in de jaren zestig van de 20e eeuw voor veel werkgelegenheid. In 1946 vestigden de gebroeders De Haan een onderneming in Oosterzee-Gietersebrug die landbouwvoertuigen maakte. Deze firma groeide uit tot een bedrijf met bijna 55 arbeidsplaatsen in 1975. Door deze bedrijvigheid was er relatief veel werkgelegenheid en werd een kleine nieuwbouwwoonwijk aan het dorp toegevoegd. Tussen 1958 en 1999 daalde het totale aantal inwoners van Oosterzee echter van ongeveer 1000 naar 800. Het landbouwvoertuigenbedrijf werd een klein metaalbedrijf en de zuivelfabriek verdween begin jaren 1990 uit het dorp.
-[[Bestand:Jachthaven Oosterzee Gieter.jpg|thumb|Haven]]
-'''Oosterzee-Gietersebrug''' (Fries: ''Eastersee-Giterskebrêge'') ligt ten oosten van de oorspronkelijke kern van Oosterzee. Het wordt ook wel kortweg ''Gietersebrug'' (Fries: ''Giterskebrêge'') genoemd.
-Het is ontstaan als een buurtschap van Oosterzee, bij de brug over de [[Gietersevaart]]. Uiteindelijk werd het onderdeel van het dorp, als tweede kern en later is het de grotere van de twee geworden. Het is als een kern ontstaan door het winnen van turf. Vooral tussen 1750 en 1825 werd er op grote schaal turf gewonnen in de [[Laagveen|laagvenen]] ten zuiden van Oosterzee. Ondernemers en veenwerkers kwamen vaak uit de buurt van [[Giethoorn]], dat in het verleden ook ''Gieteren'' werd genoemd en vandaar de namen Gietersevaart en Gietersebrug.
-In 1891 werd in Gietersebrug de [[Zuivelfabriek (Oosterzee)|Particuliere Stoomzuivelfabriek Lemsterland]] gebouwd en deze fabriek zorgde tot in de jaren zestig van de 20e eeuw voor veel werkgelegenheid. In 1946 vestigden de gebroeders De Haan een onderneming in Oosterzee-Gietersebrug die landbouwvoertuigen maakte. Deze firma groeide uit tot een bedrijf met bijna 55 arbeidsplaatsen in 1975. In 1976 kwam er een laboratorium van het Limnologisch Instituut. Door deze bedrijvigheid was er relatief veel werkgelegenheid en woonden de meeste inwoners in dit deel van Oosterzee. Daarom werd in het begin van de jaren zestig een kleine nieuwbouwwoonwijk aan het dorp toegevoegd. Tussen 1958 en 1999 daalde het totale aantal inwoners van Oosterzee echter van ongeveer 1000 naar 800. Het landbouwvoertuigenbedrijf werd een klein metaalbedrijf, de zuivelfabriek en het limnologisch instituut verdwenen begin jaren 1990 uit het dorp. In het laboratorium werd na 1992 het "watersportcentrum Tjeukemeer" gevestigd.<ref name="WGO" />
 Eind 2006 werden de eerste woonhuizen van een kleine nieuwbouwwijk op het terrein van de voormalige zuivelfabriek in Oosterzee-Gietersebrug opgeleverd, hierdoor steeg het aantal inwoners weer tot 900. In 2008 werd een supermarkt geopend. Aan het einde van de Zuivelweg (voormalig zuivelterrein) werd een nieuwe haven aangelegd. Vanuit Oosterzee kan nu watersport beoefend worden. Het dorp beschikt verder over een watersportcentrum en een camping direct aan het [[Tjeukemeer]].
@@ Regel 53: / Regel 48: @@
 In 1966 werd in het Tjeukemeer onderzoek gedaan in het kader van een internationaal onderzoeksproject, het ''International Biological Program''. De onderzoekers vonden eerst onderdak in een woonark in het haventje van Oosterzee en in een leegstaand schoolgebouw even buiten Gietersebrug. In 1976 betrokken zij een nieuw gebouw aan de rand van het meer.
+In 1991 werd de vestiging opgeheven en verhuisden de onderzoekers naar de hoofdvestiging in [[Nieuwersluis]] (de Vijverhof), die in 1992 fuseerde met andere biologische instituten van de KNAW tot [[Nederlands Instituut voor Ecologie]]. Het onderzoek leverde honderden wetenschappelijke publicaties op over [[biochemie|biochemisch]] en [[ecologie|ecologisch]] onderzoek in het Tjeukemeer en andere Friese meren.<ref name="WGO">Werkgroep geschiedenisboek Oosterzee, 2000. Skiednis fan Eastersee/Geschiedenis van Oosterzee. {{ISBN|90 9013932}}-x</ref> In het laboratorium werd na 1992 het "watersportcentrum Tjeukemeer" gevestigd.<ref name="WGO" />
-[[Bestand:Eastersee, Buorren 19.jpg|thumb|Rijksmonument in Oosterzee-Buren]]
-[[Bestand:Eastersee, Martinustsjerke.jpg|thumb|[[Hervormde kerk (Oosterzee)|Hervormde kerk]]]]
-In 1991 werd de vestiging opgeheven en verhuisden de onderzoekers naar de hoofdvestiging in [[Nieuwersluis]] (de Vijverhof), die in 1992 fuseerde met andere biologische instituten van de KNAW tot [[Nederlands Instituut voor Ecologie]]. Het onderzoek leverde honderden wetenschappelijke publicaties op over [[biochemie|biochemisch]] en [[ecologie|ecologisch]] onderzoek in het Tjeukemeer en andere Friese meren.<ref name="WGO">Werkgroep geschiedenisboek Oosterzee, 2000. Skiednis fan Eastersee/Geschiedenis van Oosterzee. {{ISBN|90 9013932}}-x</ref>
 ==Sport==
-In 1966 werd de voetbalvereniging '' vv Eastersé'' opgericht. 10 jaar later is deze gefuseerd met de club uit [[Bantega]] en zo ontstond [[VV EBC]].
+In 1966 werd de voetbalvereniging '' vv Eastersé'' opgericht. Tien jaar later is deze gefuseerd met de club uit [[Bantega]] en zo ontstond [[VV EBC]].
 ==Onderwijs==
-Het dorp heeft een eigen basisschool, ''C.B.S. Eben Haëzer''.
+Er is een basisschool, ''C.B.S. Eben Haëzer''.
 ==Openbaar vervoer==
-* Lijn 48: [[Heerenveen (plaats)|Heerenveen]] - [[Rottum (Friesland)|Rottum]] - [[Sintjohannesga]] - [[Rotsterhaule]] - [[Rohel (De Friese Meren)|Rohel]] - [[Vierhuis (De Friese Meren)|Vierhuis]] - [[Delfstrahuizen]] - [[Echtenerbrug]] - [[Echten (Friesland)|Echten]] - Oosterzee - [[Lemmer]] v.v.
+* Lijn (5)48: [[Heerenveen (plaats)|Heerenveen]] - [[Rottum (Friesland)|Rottum]] - [[Sintjohannesga]] - [[Rotsterhaule]] - [[Rohel (De Friese Meren)|Rohel]] - [[Vierhuis (De Friese Meren)|Vierhuis]] - [[Delfstrahuizen]] - [[Echtenerbrug]] - [[Echten (Friesland)|Echten]] - Oosterzee - [[Lemmer]] v.v.
 == Geboren in Oosterzee ==
-* 1891: [[Rinke Tolman]], veldbioloog en schrijver
+* 1891: [[Rinke Tolman]], veldbioloog en schrijver (overleden [[1983]])
-* 1912: [[Jalke Klijnsma]], burgemeester
+* 1912: [[Jalke Klijnsma]], burgemeester (overleden [[1984]])
 ==Zie ook==
@@ Regel 77: / Regel 70: @@
 * G. van Berkel & K. Samplonius (2018), Nederlandse plaatsnamen verklaard
 * Friese plaatsnamen: alle steden, dorpen en gehuchten
-* [https://www.frieslandwonderland.nl/?pagina=plaats&id=560 Frieslandwonderland.nl (Stichting Fryslâns Ferline)]; NoordBoek - Peter Karstkarel
 {{References}}
 }}