Cotopaxi (vulkaan): verschil tussen versies

Cotopaxi
Hoogte	5.897 m
Coördinaten	0° 40′ ZB, 78° 26′ WL
Ligging	Cotopaxi, Ecuador
Gebergte	Andes
Eerste beklimming	28 november 1872 door Wilhelm Reiss en Ángel Escobar
Type	actieve stratovulkaan
Laatste uitbarsting	2015
	;
	(en) Global Volcanism Program, Smithsonian Institution
Portaal	Aardwetenschappen

Interactief door geschiedenis bladeren

← Oudere bewerking

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud

VisueelWikitekst

In de regel

Huidige versie van 10 jan 2024 om 19:06

De Cotopaxi is een stratovulkaan in het Nationaal park Cotopaxi, en een van de hoogste actieve vulkanen ter wereld. Het is tevens de op een na hoogste berg van Ecuador. De vulkaan ligt ongeveer zestig kilometer ten zuiden van Quito, de hoofdstad van Ecuador, in de provincie die eveneens de naam Cotopaxi draagt. In het Quichua betekent het woord Cotopaxi Nek van de Maan.

Beschrijving

De eerste Europeaan die de vulkaan probeerde te beklimmen was Alexander von Humboldt, in 1802. Hij bereikte echter de top niet: hij kwam tot een hoogte van 4.500 meter. In 1872 was het de Duitse geoloog Wilhelm Reiss die als eerste Europeaan de top bereikte. Hij beklom de Cotopaxi, vergezeld door zijn Colombiaanse compagnon Ángel Escobar, vanaf de westzijde. Tien jaar later beklom de Engelsman Edward Whymper de vulkaan vanaf de noordzijde. Deze route wordt nog altijd het meest gebruikt. De vulkaan maakt deel uit van een Nationaal Park, dat ook door toeristen te bezoeken is.

De vulkaan, met een hoogte van 5.897 meter, heeft een bijna perfecte kegelvormige structuur. De doorsnee van de basis van deze vulkaan is ongeveer 23 kilometer. Deze vulkaan wordt veelal gezien als een van de mooiste vulkanen van Zuid-Amerika. Hoewel de vulkaan actief is, is het toch de meest beklommen berg van Ecuador. Een oorzaak van die populariteit is waarschijnlijk de relatief eenvoudige bereikbaarheid van de vulkaan vanuit Quito.

Uitbarstingen

Uit geologisch onderzoek blijkt dat er tussen ongeveer 8000 v Chr. en 1530 zeker 25 grote uitbarstingen hebben plaatsgevonden. Tussen 1532 en 1940 zijn er 58 uitbarstingen gedocumenteerd. De vulkaan wordt dan ook omgeven door verschillende valleien die zijn gevormd door de modderstromen. De lokale bevolking rondom de vulkaan heeft zich dan ook op een riskante plaats gevestigd. Het stadje Latacunga werd al minstens twee keer in haar geschiedenis van de kaart geveegd door een uitbarsting van de Cotopaxi. In 1744, 1768 en 1877 waren de meest spectaculaire uitbarstingen. Bij de uitbarsting in 1877 raakte een deel van de gletsjer los, waardoor een modderstroom tot 100 kilometer ver reikte. De laatste grote eruptie duurde van 1903 tot 1904. Een kleine eruptie vond plaats in 1940, en mogelijk ook in 1942. Deze laatste is echter onvoldoende gedocumenteerd.

Rond 1975 en 2002 was er sprake van enige activiteit zonder erupties. De Cotopaxi wordt zeker niet als dood beschouwd. De vulkaan kent een ongeveer 100-jarige uitbarstingcyclus. Op 14 augustus 2015 begon een nieuwe uitbarsting waarbij dorpen moesten worden geëvacueerd en de president de noodtoestand voor het gebied heeft uitgeroepen.

Zie ook

Referenties

Zie de categorie Cotopaxi van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

@@ Regel 1: / Regel 1: @@
 {{Infobox berg
+| naam               = Cotopaxi
-|afbeelding=[[Afbeelding:Cotopaxi and ruminahui.jpg|{{infobox/afbeeldingbreedte}}px]]
+| afbeelding         = Cotopaxi and ruminahui.jpg
-|hoogte = 5897
+| hoogte             = 5.897
-|lat_deg=0
+| lat_deg            = 0
-|lat_min=40
+| lat_min            = 40
-|lat_dir=S
+| lat_dir            = S
-|lon_deg=78
+| lon_deg            = 78
-|lon_min=26
+| lon_min            = 26
-|lon_dir=W
+| lon_dir            = W
-|mapname=Ecuador
+| mapname            = Ecuador
-|ligging = [[Andes]]gebergte, [[Ecuador]]
+| gebergte           = [[Andes]]
-|type= actieve [[stratovulkaan]]
+| ligging            = [[Cotopaxi (provincie)|Cotopaxi]], [[Ecuador]]
-|laatsteuitbarsting= [[1904]]
+| type               = actieve [[stratovulkaan]]
-|eerstebeklimming = [[28 november]] [[1872]] door [[Wilhelm Reiss]] en [[Ángel Escobar]]
+| laatsteuitbarsting = [[2015]]
+| eerstebeklimming   = [[28 november]] [[1872]] door [[Wilhelm Reiss]] en [[Ángel Escobar]]
 }}
+De '''Cotopaxi''' is een [[vulkaan|stratovulkaan]] in het [[Nationaal park Cotopaxi]], en een van de hoogste actieve vulkanen ter wereld. Het is tevens de op een na hoogste [[Berg (aardrijkskunde)|berg]] van [[Ecuador]]. De [[vulkaan]] ligt ongeveer zestig kilometer ten zuiden van [[Quito]], de [[hoofdstad]] van Ecuador, in de provincie die eveneens de naam [[Cotopaxi (provincie)|Cotopaxi]] draagt. In het [[Quechua (taal)|Quichua]] betekent het woord Cotopaxi ''Nek van de Maan''.
+== Beschrijving ==
-De '''Cotopaxi''' is een [[vulkaan|stratovulkaan]], en een van de hoogste actieve vulkanen ter wereld. Het is tevens de op een na hoogste [[berg (geologie)|berg]] van [[Ecuador]]. De vulkaan ligt ongeveer zestig kilometer ten zuiden van [[Quito]], de [[hoofdstad]] van Ecuador, in de provincie de eveneens de naam [[Cotopaxi (provincie)|Cotopaxi]] draagt. In het [[Quichua]] betekent het woord Cotopaxi ''Nek van de Maan''.
+De eerste Europeaan die de vulkaan probeerde te beklimmen was [[Alexander von Humboldt]], in 1802. Hij bereikte echter de top niet: hij kwam tot een hoogte van 4.500 meter. In 1872 was het de Duitse [[geoloog]] Wilhelm Reiss die als eerste Europeaan de top bereikte. Hij beklom de Cotopaxi, vergezeld door zijn [[Colombia]]anse compagnon Ángel Escobar, vanaf de westzijde. Tien jaar later beklom de Engelsman [[Edward Whymper]] de vulkaan vanaf de noordzijde. Deze route wordt nog altijd het meest gebruikt. De vulkaan maakt deel uit van een [[Nationaal Park]], dat ook door [[toerisme|toeristen]] te bezoeken is.
+De vulkaan, met een hoogte van 5.897 meter, heeft een bijna perfecte kegelvormige structuur. De doorsnee van de basis van deze vulkaan is ongeveer 23 kilometer. Deze vulkaan wordt veelal gezien als een van de mooiste vulkanen van [[Zuid-Amerika]]. Hoewel de vulkaan actief is, is het toch de meest beklommen berg van Ecuador. Een oorzaak van die populariteit is waarschijnlijk de relatief eenvoudige bereikbaarheid van de vulkaan vanuit Quito.
-==Beschrijving==
-De vulkaan, met een hoogte van 5897 meter, heeft een bijna perfecte kegelvormige structuur. De doorsnee van de basis van deze vulkaan is ongeveer 23 kilometer. Deze vulkaan wordt veelal gezien als een van de mooiste vulkanen van [[Zuid-Amerika]]. Hoewel de vulkaan actief is, is het toch de meest beklommen berg van Ecuador. Een oorzaak van die populariteit is waarschijnlijk de relatief eenvoudige bereikbaarheid van de vulkaan vanuit Quito.
+== Uitbarstingen ==
-Sinds 1738 hebben er 50 uitbarstingen plaatsgevonden. De vulkaan wordt dan ook omgeven door verschillende [[vallei]]en die zijn gevormd door de modderstromen. De lokale bevolking rondom de vulkaan heeft zich dan ook op een riskante plaats gevestigd. Het stadje [[Latacunga]] werd minstens twee keer in haar geschiedenis van de kaart geveegd door een uitbarsting van de Cotopaxi. In 1744, 1768 en 1877 waren de meest spectaculaire uitbarstingen. Bij de uitbarsting in 1877 raakte een [[gletsjer]] los, waardoor een modderstroom tot 100 kilometer ver het land in gleed. In 1903 en 1904 waren er kleinere uitbarstingen, en in de jaren zeventig werd er voor het laatst enige activiteit gemeten. Toch wordt de vulkaan zeker niet als dood beschouwd. Door geologen wordt verwacht dat de vulkaan binnenkort weer tot uitbarsting zal komen, aangezien zij historisch gezien een 100-jarige uitbarstingcyclus heeft.
+Uit geologisch onderzoek blijkt dat er tussen ongeveer 8000 v Chr. en 1530 zeker 25 grote uitbarstingen hebben plaatsgevonden. Tussen 1532 en 1940 zijn er 58 uitbarstingen gedocumenteerd. De vulkaan wordt dan ook omgeven door verschillende [[vallei]]en die zijn gevormd door de [[Lahar (vulkanologie)|modderstromen]]. De lokale bevolking rondom de vulkaan heeft zich dan ook op een riskante plaats gevestigd. Het stadje [[Latacunga]] werd al minstens twee keer in haar geschiedenis van de kaart geveegd door een uitbarsting van de Cotopaxi. In 1744, 1768 en 1877 waren de meest spectaculaire uitbarstingen. Bij de uitbarsting in 1877 raakte een deel van de [[gletsjer]] los, waardoor een modderstroom tot 100 kilometer ver reikte. De laatste grote [[eruptie]] duurde van 1903 tot 1904. Een kleine eruptie vond plaats in 1940, en mogelijk ook in 1942. Deze laatste is echter onvoldoende gedocumenteerd.
+Rond 1975 en 2002 was er sprake van enige activiteit zonder erupties. De Cotopaxi wordt zeker niet als dood beschouwd. De vulkaan kent een ongeveer 100-jarige uitbarstingcyclus. Op 14 augustus 2015 begon een nieuwe uitbarsting waarbij dorpen moesten worden geëvacueerd en de president de [[noodtoestand]] voor het gebied heeft uitgeroepen.
-De eerste Europeaan die de vulkaan probeerde te beklimmen was [[Alexander von Humboldt]], in 1802. Hij bereikte de top echter niet: hij kwam tot een hoogte van 4500 meter. In 1872 was het de Duitse [[geoloog]] Wilhelm Reiss die als eerste Europeaan de top bereikte. Hij beklom de Cotopaxi, vergezeld door zijn Colombiaanse compagnon Angel Escobar, vanaf de westzijde. Tien jaar later beklom de Engelsman Edward Whymper de vulkaan vanaf de noordzijde. Deze route wordt nog altijd gezien als de normale route naar de top.
+== Zie ook ==
-De vulkaan maakt deel uit van een [[Nationaal Park]], dat ook door [[toerisme|toeristen]] te bezoeken is.
+* [[Lijst van bergen in Ecuador]]
+* [[Lijst van bergen in Zuid-Amerika]]
+== Referenties ==
+* {{en}} [http://www.volcano.si.edu/volcano.cfm?vn=352050 Global Volcanism Program]
+* {{en}} [http://www.bbc.com/news/world-latin-america-33951065 Ecuador declares state of emergency over volcano]
-{{Coördinaten|0_41_2.64_S_78_26_13.67_W_type:mountain(5897)_region:EC|0°&nbsp;41'&nbsp;3"&nbsp;ZB, 78°&nbsp;26'&nbsp;14"&nbsp;WL}}
 {{Commonscat|Cotopaxi}}
+{{Coor title dms|0|41|2.64|S|78|26|13.67|W|type:mountain_region:EC}}
 [[Categorie:Vulkaan in Ecuador]]
-[[Categorie:Stratovulkaan]]
 [[Categorie:Berg in Ecuador]]
+[[Categorie:Stratovulkaan]]
 [[Categorie:Vijfduizender]]
-[[be:Катапаксі]]
-[[be-x-old:Катапаксі (вулькан)]]
-[[bg:Котопакси]]
-[[bs:Cotopaxi]]
-[[ca:Cotopaxi]]
-[[cs:Cotopaxi]]
-[[da:Cotopaxi]]
-[[de:Cotopaxi]]
-[[en:Cotopaxi]]
-[[es:Cotopaxi (volcán)]]
-[[et:Cotopaxi]]
-[[fi:Cotopaxi]]
-[[fr:Cotopaxi]]
-[[gl:Volcán Cotopaxi]]
-[[hu:Cotopaxi]]
-[[id:Gunung Cotopaxi]]
-[[it:Cotopaxi]]
-[[ja:コトパクシ山]]
-[[lt:Kotopaksis]]
-[[nn:Cotopaxi]]
-[[no:Cotopaxi]]
-[[pl:Cotopaxi]]
-[[pt:Cotopaxi]]
-[[qu:Kutupaksi]]
-[[ro:Cotopaxi]]
-[[ru:Котопакси (вулкан)]]
-[[sh:Cotopaxi]]
-[[simple:Cotopaxi]]
-[[sk:Cotopaxi (sopka)]]
-[[sv:Cotopaxi]]
-[[th:ภูเขาไฟโกโตปักซี]]
-[[tr:Cotopaxi]]
-[[uk:Котопахі]]
-[[zh:科托帕希峰]]