Individu: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud

In de regel

Huidige versie van 11 sep 2023 om 11:01

Een individu is één enkel persoon, dier of object die als zelfstandige entiteit is te onderscheiden binnen een groep.

Biologie

Zo is elk mens een individueel persoon en elk bos opgebouwd uit individuele bomen.^[1] Van een grasveld kan men niet altijd zeggen of het is opgebouwd uit individuele grasplanten, omdat door ondergrondse wortelstokken of door uitlopers een individu kan bestaan uit vele spruiten. Ook bij kolonievormende organismen is het de vraag wat een individu is.

Levenscyclus van varen met voorkiem en 'varenplant'.
Een vrij beweeglijke kolonie van het groenwier Volvox

In de levenscyclus van organismen, zoals planten, algen en schimmels, kan een afwisseling van individuen optreden, bijvoorbeeld afwisseling van een individu van de haploïde generatie met een van een diploïde generatie. Varens vormen hier een voorbeeld, met een haploïde voorkiem, waar de bevruchting plaatsvindt, en de onafhankelijk daarvan groeiende diploïde 'varenplant' (de sporofyt), die de sporen vormt ten behoeve van de voortplanting.

Bij insecten met een volledige metamorfose is er onderscheid tussen het individu voor en het individu na de metamorfose, zoals bij de rups en de imago van vlinders.

Filosofie

Oorspronkelijk, in de 15e eeuw en daarvoor, betekende individu niet-deelbaar van in- (niet) dividuum (deelbaar) net zoals als atomair α- (niet) temnein (snijden) ondeelbaar betekent – een betekenis die als zodanig nog altijd voortleeft in de statistiek – maar vanaf de 17e eeuw begon de term opgeld te doen in de zin van afzonderlijkheid, een betekenis die uiteindelijk zou culmineren in het individualisme.

In de metafysica en in de statistiek wordt elk numeriek enkelvoudig object aangeduid met individu en valt die betekenis slechts dan samen met één persoon wanneer het in voorkomende gevallen bij de onderzochte enkelvoudige objecten ook daadwerkelijk mensen betreft. Met zowel Socrates als met de Maan kunnen zodoende in de meest uiteenlopende contexten afzonderlijke individuen worden aangeduid; met grapefruit en roodheid niet.

In filosofisch jargon wordt de term individueel veelvuldig gebezigd en wordt daarbij vaak aangetroffen in het gezelschap van woorden als bepaald en specifiek – veelal zijn deze termen zelfs praktisch uitwisselbaar, als betrof het ware synoniemen – en dient ze als tegenstelling van universeel.

Zie ook

Bronnen, noten en/of referenties

Gracia, J.J.E. (1988) Individualiteit: Een Verhandeling over de Grondslagen der Metafysica.
Klein, A.C. (1995) De Grote Gelukzaligheidskoningin ontmoeten: Boeddhisten, Feministen en de Kunst van het Zelf.

↑ Bomen in een bos zijn gewoonlijk ondergronds met elkaar vergroeid via de wortel.

[1] Bomen in een bos zijn gewoonlijk ondergronds met elkaar vergroeid via de wortel.

[1]

@@ Regel 1: / Regel 1: @@
+Een '''individu''' is één enkel [[mens|persoon]], dier of object die als zelfstandige [[entiteit]] is te onderscheiden binnen een [[Groep (sociologie)|groep]].
-In de dagelijkse omgangstaal verwijst het woord '''individu''' meestal naar een [[mens|persoon]] of, vergelijkenderwijs, naar één bepaald object binnen een groep. Bijvoorbeeld: U, de lezer, bent een individueel persoon en een bos is opgebouwd uit individuele bomen. Van een gazon kan men niet altijd zeggen dat het is opgebouwd uit individuele grassprieten, omdat, door ondergrondse wortelstokken of door uitlopers, een indivdu kan bestaan uit vele sprieten. Ook bij [[Kolonie (biologie)|kolonie]]vormende organismen komt men voor de vraag wat een individu is.
+== Biologie ==
-Oorspronkelijk, in de 15e eeuw en daarvoor, betekende ''individu'' zoveel als "''[[Atoom|atomair]]''" (ondeelbaar) -- een betekenis die als zodanig nog altijd voortleeft in de statistiek (zie: hieronder) --, maar vanaf de 17e eeuw begon de term opgeld te doen in de zin van "''afzonderlijkheid''", een betekenis die uiteindelijk zou culmineren in het [[individualisme]].
+Zo is elk mens een individueel persoon en elk bos opgebouwd uit individuele bomen.<ref>Bomen in een bos zijn gewoonlijk ondergronds met elkaar vergroeid via de wortel.</ref> Van een grasveld kan men niet altijd zeggen of het is opgebouwd uit individuele grasplanten, omdat door ondergrondse wortelstokken of door uitlopers een individu kan bestaan uit vele [[Spruit (gras)|spruiten]]. Ook bij [[Kolonie (biologie)|kolonievormende]] [[organisme]]n is het de vraag wat een individu is.
+<gallery widths="260px" heights="210px">
-In de [[metafysica]] en in de [[statistiek]] wordt over het algemeen elk numeriek enkelvoudig object aangeduid met het woord '''individu''', en valt die betekenis slechts dan samen met '''een persoon''' wanneer het in voorkomende gevallen bij de onderzochte enkelvoudige objecten ook daadwerkelijk mensen betreft. Met zowel ''Socrates'' als met ''de Maan'' kunnen zodoende in de meest uiteenlopende contexten afzonderlijke individuen worden aangeduid; met ''grapefruit'' en ''roodheid'' (over het algemeen) niet.
+Varen.png|Levenscyclus van varen met voorkiem en 'varenplant'.
-In filosofisch jargon wordt de term ''individueel'' veelvuldig gebezigd en wordt daarbij vaak aangetroffen in het gezelschap van woorden als ''bepaald'' en ''specifiek'' -- veelal zijn deze termen zelfs praktisch uitwisselbaar, als betrof het ware [[synoniem (taalkunde)|synoniemen]] -- en dient ze als tegenstelling van ''[[Universaliteit|universeel]]''.
+Alga volvox.png |Een vrij beweeglijke kolonie van het groenwier ''[[Volvox (groenalg)|Volvox]]''
+</gallery>
+In de [[levenscyclus]] van [[organisme]]n, zoals planten, algen en schimmels, kan een [[afwisseling van individuen]] optreden, bijvoorbeeld afwisseling van een individu van de [[Haploïdie|haploïde]] [[Generatie (biologie)|generatie]] met een van een [[Diploïdie|diploïde]] generatie. [[Varens]] vormen hier een voorbeeld, met een haploïde [[voorkiem]], waar de bevruchting plaatsvindt, en de onafhankelijk daarvan groeiende diploïde 'varenplant' (de [[sporofyt]]), die de [[spore]]n vormt ten behoeve van de [[Voortplanting (biologie)|voortplanting]].
+Bij [[insecten]] met een [[Volledige gedaanteverwisseling|volledige]] [[Metamorfose (biologie)|metamorfose]] is er onderscheid tussen het individu voor en het individu na de metamorfose, zoals bij de [[rups]] en de [[Imago (biologie)|imago]] van [[vlinders]].
+{{clearright}}
+== Filosofie ==
+Oorspronkelijk, in de 15e eeuw en daarvoor, betekende individu niet-deelbaar van ''in-'' (niet) ''dividuum'' (deelbaar) net zoals als [[Atoom|atomair]] ''α-'' (niet) ''temnein'' (snijden) ondeelbaar betekent – een betekenis die als zodanig nog altijd voortleeft in de statistiek – maar vanaf de 17e eeuw begon de term opgeld te doen in de zin van afzonderlijkheid, een betekenis die uiteindelijk zou culmineren in het [[individualisme]].
+In de [[metafysica]] en in de [[statistiek]] wordt elk numeriek enkelvoudig [[Object (ding)|object]] aangeduid met individu en valt die betekenis slechts dan samen met één persoon wanneer het in voorkomende gevallen bij de onderzochte enkelvoudige objecten ook daadwerkelijk mensen betreft. Met zowel Socrates als met de Maan kunnen zodoende in de meest uiteenlopende contexten afzonderlijke individuen worden aangeduid; met grapefruit en roodheid niet.
+In filosofisch jargon wordt de term individueel veelvuldig gebezigd en wordt daarbij vaak aangetroffen in het gezelschap van woorden als bepaald en specifiek – veelal zijn deze termen zelfs praktisch uitwisselbaar, als betrof het ware [[Synoniem (taalkunde)|synoniemen]] – en dient ze als tegenstelling van [[Universaliteit|universeel]].
 == Zie ook ==
-* [[Metafysica]]
-* [[Atoom|Atomair]]
 * [[Bewustzijn]]
 * [[Identiteit (eigenheid)]]
 * [[Individualisme]]
 * [[Mens]]
-* [[Zelf]]
+* [[Metafysica]]
+* [[Monade]]
+* [[Persoonsidentiteit]]
+{{Appendix|2=
-{{bronnen|bronvermelding=
-* Gracia, Jorge J. E. (1988) -- ''Individualiteit: Een Verhandeling over de Grondslagen der  Metafysica.''
+* {{aut|Gracia, J.J.E.}} (1988) ''Individualiteit: Een Verhandeling over de Grondslagen der Metafysica.''
-*Klein, Anne Carolyn (1995) -- ''De Grote Gelukzaligheidskoningin ontmoeten: Boeddhisten, Feministen en de Kunst van het Zelf''.
+* {{aut|Klein, A.C.}} (1995) ''De Grote Gelukzaligheidskoningin ontmoeten: Boeddhisten, Feministen en de Kunst van het Zelf''.
+{{References}}
 }}
 [[Categorie:Persoon naar eigenschap]]
-[[bg:Индивид]]
-[[ca:Individu]]
-[[da:Individ]]
-[[de:Individuum]]
-[[en:Individual]]
-[[eo:Individuo]]
-[[es:Individuo]]
-[[et:Indiviid]]
-[[fi:Yksilö]]
-[[fr:Individu]]
-[[gl:Individuo]]
-[[hu:Individuum]]
-[[id:Pribadi]]
-[[io:Individuo]]
-[[it:Individualità]]
-[[ja:個人]]
-[[kaa:İndivid]]
-[[ko:개인]]
-[[lt:Individas]]
-[[lv:Indivīds]]
-[[nn:Individ]]
-[[no:Individ]]
-[[pl:Indywiduum]]
-[[pt:Indivíduo]]
-[[ro:Individ]]
-[[ru:Индивид]]
-[[simple:Individual]]
-[[sk:Individuálnosť (psychológia)]]
-[[sr:Индивидуа]]
-[[sv:Individ]]
-[[tr:Birey]]
-[[zh:个体]]