rups

Nederlands

rups

Uitspraak

• Geluid:  rups    (hulp, bestand)

Woordafbreking

• rups

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘vlinderlarve’ voor het eerst aangetroffen in 1240.
• erfwoord: Middelnederlands ru(u)pse, rupsene, rupseme, met -s- en klinker onder invloed van de werkwoorden ripsen, rupsen, repsen ‘boeren, braken’, aanpassing aan rūpe, ruype (waaruit gewest. ruip, roep(e)), uit Oergermaans *rūpō-, afleiding van het werkwoord *ruppōn ‘plukken’. Evenzo Nederduits Ruup, Duits Raupe en Fries rûp.

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	rups	rupsen
verkleinwoord	rupsje	rupsjes

Zelfstandig naamwoord

de rups v / m

1. (vlinders) langgerekte, wormachtige larve van de vlinder en de mot, die raspende kaken, korte voelsprieten, drie paar echte poten, meerdere paren propoten en vaak fijne stekels of afstekende haren heeft en een vraatzuchtige eter is
2. (figuurlijk) iets dat lijkt op een rups

   ▸ Met een ibuprofen en oordoppen in kroop ik als een rups diep in elkaar.

Hyponiemen

   

aalrups aardrups bastaardrups beerrups dennenrups lasrups processierups ringelrups ringrups wilgenhoutrups zebrarups zeerups zijderups

Afgeleide begrippen

• rupsauto, rupsbaan, rupsband, rupsendoder, rupsennest, rupsenplaag, rupsenschaar, rupsensluipwesp, rupsklaver, rupsvoertuig

Verwante begrippen

• zijdevlinder

Vertalingen

    1. vlinderlarve   

Bemba (Zambia): akabambe Bretons: biskoul (br) Chamorro: ulo' (ch) Deens: kålorm (da) g Duits: Raupe (de) v Engels: caterpillar (en) Esperanto: raŭpo (eo) Estisch: tõuk (et) Fins: toukka (fi) Frans: chenille (fr) v Fries: rûp (fy) Hebreeuws: זחל (he) m Indonesisch: ulat (id) Italiaans: bruco (it) m Litouws: vikšras (lt) Nederduits: Ruup (nds) v

Noors: larve (no) Occitaans: eruga (oc) v O'odham: wopiwul Papiaments: bichi di palu Quechua: sika (qu) Russisch: гусеница (ru) v Shona: gonye (sn) Sloveens: gosenica (sl) v Somalisch: dirindiir (so) Spaans: oruga (es) v Soendanees: hileud (su) Swazi: sí-bungú (ss) Tagalog: hígad (tl) Tsjechisch: housenka (cs) v Volapük: niel (vo) Zweeds: fjärilslarv (sv) g, mallarv (sv) g

Gangbaarheid

• Het woord rups staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "rups" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.