Gele den

Gele den
Taxonomische indeling
Rijk:	Plantae (planten)
Stam:	Embryophyta (landplanten)
Klasse:	Spermatopsida (zaadplanten)
Clade:	Naaktzadigen
Orde:	Coniferales
Familie:	Pinaceae (dennenfamilie)
Geslacht:	Pinus (den)
Soort
	Pinus ponderosa; Douglas ex P.Lawson & C.Lawson (1826)
	Afbeeldingen op Wikimedia Commons
	Gele den op Wikispecies
Portaal	Biologie

Gele den of ponderosaden (Pinus ponderosa) is een boomsoort uit het geslacht den (Pinus).

Determinatie

Gele den is een groenblijvende, zeer hoogopschietende naaldboom met een gemiddelde hoogte van 72 m.^[1] De soort is vooral te herkennen aan haar opvallende bast. De bast van volwassen exemplaren heeft een gele tot oranjerode kleur en een textuur van (zeer) brede schorsplaten met zwarte spleten ertussen. Anders dan Pinus jeffreyi heeft zij geen kenmerkende geur.^[2] Gele den heeft lange naalden die in groepjes van 2 of 3 bij elkaar groeien.

Ecologie

Gele den groeit vooral op droge, goed gedraineerde, zandige en rotsige bodems. De soort is goed aangepast aan grote temperatuurverschillen. Ook natuurbranden worden relatief goed verdragen. Voor een naaldbosvormende boom heeft gele den een lage schaduwtolerantie.

De naalden van gele den zijn het vaste voedsel van de rupsen van Chionodes retiniella.

Variëteiten

De Flora of North America onderscheidt drie variëteiten:

Pinus ponderosa var. arizonica
Pinus ponderosa var. ponderosa
Pinus ponderosa var. scopulorum

Verspreiding

Een kaart van het verspreidingsgebied.

Gele den komt op grote schaal voor in westen van Noord-Amerika.^[3] Zoals de meeste westerse dennen komt deze soort vooral voor in bergachtige gebieden. Zo komt de soort voor in de Black Hills, de Rocky Mountains, Cascade Range en de kustgebergtes.

Fotogalerij

Close-up van de boomvoet en het strooisel.
Een naaldbos met gele den in Arizona.

Externe links

Pinus ponderosa in de Flora of North America
USDA Plants Profile: Pinus ponderosa
Gymnosperm Database: Pinus ponderosa
Kaarten met waarnemingen:

Mediabestanden die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden op de pagina Pinus ponderosa op Wikimedia Commons.

Bronnen, noten en/of referenties

↑ Pacific ponderosa Pine. National Register of Big Trees. American Forests.
↑ Schoenherr, AA (1995). A Natural History of California. University of California Press, 111. ISBN 9780520069220.
↑ Moore, Gerry; Kershner, Bruce; Craig Tufts; Daniel Mathews; Gil Nelson; Spellenberg, Richard; Thieret, John W.; Terry Purinton; Block, Andrew (2008). National Wildlife Federation Field Guide to Trees of North America. Sterling, New York, 89. ISBN 1-4027-3875-7.

[1] Pacific ponderosa Pine. National Register of Big Trees. American Forests.

[2] Schoenherr, AA (1995). A Natural History of California. University of California Press, 111. ISBN 9780520069220.

[Moore2008-3] Moore, Gerry; Kershner, Bruce; Craig Tufts; Daniel Mathews; Gil Nelson; Spellenberg, Richard; Thieret, John W.; Terry Purinton; Block, Andrew (2008). National Wildlife Federation Field Guide to Trees of North America. Sterling, New York, 89. ISBN 1-4027-3875-7.

[1]

[2]

[3]