Olympische Zomerspelen 1948

De Olympische Zomerspelen van de XIVe Olympiade werden in 1948 gehouden in Londen, Verenigd Koninkrijk. Londen werd verkozen boven Baltimore, Lausanne, Los Angeles, Minneapolis en Philadelphia. Na een onderbreking van 12 jaar door de Tweede Wereldoorlog waren dit de eerste Spelen sinds de zomerspelen van 1936 in Berlijn.

Spelen van de XIVe Olympiade
Olympische Zomerspelen 1948
Locatie Vlag van Verenigd Koninkrijk Londen, Verenigd Koninkrijk
Deelnemende landen 59
Deelnemende atleten 4.099 (3.714 mannen, 385 vrouwen)
Evenementen 136 in 17 sporten
Openings­ceremonie 29 juli 1948
Sluitings­ceremonie 14 augustus 1948
Officiële opening door Koning George VI
Atleteneed Don Finlay (atletiek)
Olympische vlam John Mark (atletiek)
Vorige Spelen 1944: Londen (Verenigd Koninkrijk)
Volgende Spelen 1952: Helsinki (Finland)
Portaal  Portaalicoon   Olympische Spelen
Sport

De Zomerspelen waren evenwel zeer sober. Het olympisch dorp in Uxbridge bestond uit vrij troosteloze kazernes, het vervoer was ontoereikend en voedingswaren als vlees, boter, melk en brood stonden nog altijd op de bon.

Ook qua infrastructuur werd er bespaard. Het Wembleystadion, dat eigenlijk een voetbalstadion is, kreeg voor de gelegenheid een atletiekbaan. De dichtbijgelegen Empire Pool werd gebruikt voor zowel de zaalsporten als de zwemcompetities. De wielerwedstrijden vonden plaats op de opgeknapte piste van Herne Hill. Het roeien vond plaats op de Theems.

Hoogtepunten

bewerken
  • Vanwege de zojuist afgelopen Tweede Wereldoorlog werden Duitsland en Japan niet uitgenodigd. Italië, Hongarije en Oostenrijk mochten echter wel deelnemen. Ook China was van de partij. De Sovjet-Unie bleef echter weg.
  • Fanny Blankers-Koen was de ster van de spelen, met haar vier gouden medailles bij de atletiek.
  • Ilona Elek (Hongarije, schermen) en Jan Brzak (Tsjecho-Slowakije, kanovaren) wisten de titel te verdedigen die ze 12 jaar geleden op de laatste spelen gewonnen hadden.
  • Voor het eerst werden olympische diploma's uitgereikt aan de eerste zes deelnemers op elk onderdeel.
  • Greta Andersen, een Deense zwemster werd onwel tijdens de 400 meter vrije slag. Zij werd van de verdrinkingsdood gered door een Amerikaanse en een Hongaar die het bad in doken.
  • Tijdens de Marathon kwam de Belg Etienne Gailly als eerste het stadion binnen. Hij was echter zo verzwakt dat hij op de laatste vierhonderd meter nog werd ingehaald door de Argentijn Delfo Cabrera, die eerste werd, en de Brit Thomas Richards en uiteindelijk pas als derde over de finish strompelde.
  • De Spelen in Londen zagen ook de opmars van een nieuwe atletiekgrootheid: de Tsjecho-Slowaak Emil Zátopek. Zatopek was een luitenant in het Tsjecho-Slowaakse leger en was eigenlijk de eerste atleet die zich een strenge training oplegde. Dagelijks liep hij tot dertig kilometer. Zatopek won op indrukwekkende wijze de 10.000 m. In een verzengende hitte hield hij er een moordend tempo op na. Zelfs de Finse wereldrecordhouder, Viljo Heino, moest opgeven. Op de 5000 meter werd Zatopek echter geklopt door de Belg Gaston Reiff.
  • In het hockey namen India en Pakistan voor het eerst deel als onafhankelijke staten. In de finale speelde het Verenigd Koninkrijk tegen voormalige kolonie India en verloor.
  • In het zwemmen, op de 100 m vrije slag, stelde de Franse wereldrecordhouder, Alex Jany, zwaar teleur. Jany eindigde pas vijfde in een wedstrijd die werd gewonnen door de Amerikaan Walter Ris.
 
Openingsceremonie

Sporten

bewerken

Tijdens deze Spelen werd er gesport in 19 disciplines binnen 17 sporten. Lacrosse was de enige demonstratiesport op deze editie.

Atletiek
Basketbal
Boksen
Gewichtheffen
Hockey

Kanovaren
Moderne vijfkamp
Paardensport
Roeien
Schermen

Schietsport
Turnen
Voetbal
Wielersport
Worstelen

Zeilen
Zwemsport
Baanzwemmen
Schoonspringen
Waterpolo

Deelnemende landen

bewerken
 
Deelnemende landen. Blauw: debuterend land op de Zomerspelen. Groen: al eerder deelgenomen aan de Zomerspelen.

Er deden 59 landen mee aan de Spelen. Veertien landen debuteerden: Birma, Brits-Guyana, Ceylon, Irak, Iran, Jamaica, Libanon, Pakistan, Puerto Rico, Singapore, Syrië, Trinidad en Tobago, Venezuela en Zuid-Korea. In 1900 nam er al een deelnemer uit Perzië (nu Iran) deel.

  Afghanistan
  Argentinië
  Australië
  België
  Bermuda
  Birma
  Brazilië
  Brits-Guiana
  Canada
  Ceylon
  Chili
  Colombia
  Cuba
  Denemarken
  Egypte

  Filipijnen
  Finland
  Frankrijk
  Griekenland
  Groot-Brittannië
  Hongarije
  Ierland
  IJsland
  India
  Irak
  Iran
  Italië
  Jamaica
  Joegoslavië
  Libanon

  Liechtenstein
  Luxemburg
  Malta
  Mexico
  Monaco
  Nederland
  Nieuw-Zeeland
  Noorwegen
  Oostenrijk
  Pakistan
  Panama
  Peru
  Polen
  Portugal
  Puerto Rico

  Republiek China
  Singapore
  Spanje
  Syrië
  Trinidad en Tobago
  Tsjecho-Slowakije
  Turkije
  Uruguay
  Venezuela
  Verenigde Staten
  Zuid-Afrika
  Zuid-Korea
  Zweden
  Zwitserland

Belgische prestaties

bewerken
  Zie België op de Olympische Zomerspelen 1948 voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
  • De achtentwintigjarige Gaston Reiff wint voor België het eerste atletiekgoud ooit, op de 5000 meter. Reiff, afkomstig uit Eigenbrakel, behoorde voor de wedstrijd allerminst tot de favorieten. De Tsjecho-Slowaak Zatopek en de Nederlander Wim Slijkhuis werden algemeen getipt als een van de mogelijke winnaars. Reiff voelde zich op de dag van de wedstrijd echter in topvorm en liep tot veertig meter uit op zijn concurrenten. Hij verzwakte naar het einde toe, maar wist de opkomende Zatopek toch nog te snel af te zijn.
  • Etienne Gailly zorgde bijna voor het tweede Belgische atletiekgoud. Bij de marathon kwam hij als eerste het stadion binnen, maar hij verloor zijn krachten door de enorme temperatuurschommeling die hij ondervond toen hij het stadion betrad via de koude en vochtige toegangstunnel. Gailly waggelde over de piste tijdens zijn laatste ronde en werd in extremis nog voorbijgestoken door de Argentijn Delfo Cabrera en de Brit Thomas Richards. Uiteindelijk haalde Gailly de eindmeet in de bronzen positie.
  • Het Belgische wielrennen was zeer succesvol tijdens deze Spelen: de Belgische wielrenners winnen goud in de tijdrit; Pierre Nihant fietst als tweede over de lijn tijdens de 1 km lange tijdrit en Lode Wouters verovert het brons in de wegwedstrijd individueel.
  • Jos Vissers bokst zichzelf naar zilver in de lichtgewichten.
Medailles
Medaille Winnaar Onderdeel
  Goud (2) Gaston Reiff atletiek, 5000 m
Heren team wielersport, wegwedstrijd - teams
  Zilver (2) Joseph Vissers boksen, lichtgewicht
Pierre Nihant wielrennen, 1000 m tijdrit
  Brons (3) Etienne Gailly atletiek, marathon
Heren schermteam schermen, floret - teams
Lode Wouters wielrennen, wegwedstrijd individueel

Nederlandse prestaties

bewerken
  Zie Nederland op de Olympische Zomerspelen 1948 voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
Medailles
 
Olympisch kampioene Nel van Vliet
Medaille Winnaar Onderdeel
  Goud (5) Dames estafetteteam atletiek, 4 x 100m
Fanny Blankers-Koen atletiek, 100m
Fanny Blankers-Koen atletiek, 80m horden
Fanny Blankers-Koen atletiek, 200m
Nel van Vliet zwemmen, 200m schoolslag
  Zilver (2) Lida van den Anker-Doedens kanovaren
Gerrit Voorting wielersport, wegwedstrijd
  Brons (9) Heren hockeyers hockey
Heren waterpoloteam waterpolo
Dames zwemploeg zwemmen, estafette
Koos de Jong zeilen
Bram Charité gewichtheffen
Wim Slijkhuis atletiek, 5000m
Wim Slijkhuis atletiek, 1500m
Maas Stutterheim zeilen
Wies Vaessen zwemmen, 100m vrije slag

Medaillespiegel

bewerken

Er werden 411 medailles uitgereikt. Het IOC stelt officieel geen medailleklassement op, maar geeft desondanks een medailletabel ter informatie. In het klassement wordt eerst gekeken naar het aantal gouden medailles, vervolgens de zilveren medailles en tot slot de bronzen medailles.

In de volgende tabel staat de top-10 en het Belgische en Nederlandse resultaat. Het grootste aantal medailles in elke categorie is vetgedrukt.

Zie de medaillespiegel van de Olympische Zomerspelen 1948 voor de volledige weergave.

 Plaats  Land NOC   Goud   Zilver   Brons Totaal
1   Verenigde Staten USA 38 27 19 84
2   Zweden SWE 16 11 17 44
3   Frankrijk FRA 10 6 13 29
4   Hongarije HUN 10 5 12 27
5   Italië ITA 8 11 8 27
6   Finland FIN 8 7 5 20
7   Turkije TUR 6 4 2 12
8   Tsjecho-Slowakije TCH 6 2 3 11
9   Zwitserland SUI 5 10 5 20
10   Denemarken DEN 5 7 8 20
11   Nederland NED 5 2 9 16
15   België BEL 2 2 3 7
Zie de categorie 1948 Summer Olympics van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.