Lijst van politieke partijen in Nederland
De lijst van politieke partijen in Nederland is een historisch overzicht van politieke partijen die in het heden of het verleden actief zijn geweest in de Nederlandse politiek, op zowel nationaal als lokaal niveau. De lijst van provinciale en lokale (plaatselijke) partijen beperkt zich tot partijen die bij de laatste verkiezingen een of meer zetels hebben gehaald.
Landelijke partijen
bewerkenNationaal vertegenwoordigd
bewerkenZestien politieke partijen zijn vertegenwoordigd in de Tweede Kamer (TK),[a] zestien in de Eerste Kamer (EK)[a] en elf in het Europees Parlement (EP).
.svg){kind=logo}
.svg){kind=logo}
.svg){kind=logo}
.svg){kind=logo}
_Logo.svg){kind=logo}
.svg){kind=logo}
.svg){kind=logo}
_Logo.svg){kind=logo}
Lokaal vertegenwoordigd
bewerkenDe volgende landelijke partijen zijn niet in Eerste of Tweede Kamer of Europarlement vertegenwoordigd maar wel in één of meer Provinciale Staten (PS), gemeenteraden (GR) of waterschappen (WS).
.svg){kind=logo}
.svg)
Niet vertegenwoordigd
bewerkenDe volgende politieke partijen hebben deelgenomen aan verkiezingen of zijn geregistreerd voor komende verkiezingen, maar zijn niet (meer) vertegenwoordigd op nationaal of lokaal niveau en (voor zover bekend) niet opgeheven.
_Political_Party_The_Netherlands.jpg){kind=small}
Provinciale partijen
bewerkenDe volgende politieke partijen zijn actief op provinciaal niveau en in sommige gevallen tevens op gemeentelijk en/of waterschapsniveau. Ze hebben bij de Provinciale Statenverkiezingen 2023, de gemeenteraadsverkiezingen 2022 of de waterschapsverkiezingen 2023 één of meer zetels gehaald.
| Logo | Partij | Afk. | Provincie | EU-partij | Zetels | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| PS | GR | WS | |||||
|
Fryske Nasjonale Partij | FNP | Friesland | EVA | 4 | 49 | 2 |
|
Groninger Belang | GB | Groningen | 3 | - | 3 | |
|
Lokaal Brabant | LB | Noord-Brabant | 4 | - | - | |
|
Lokaal-Limburg | LL | Limburg | 2 | - | 3 | |
|
Partij voor het Noorden | PvhN | Groningen | 1 | 5 | - | |
|
Partij voor Zeeland | PvZ | Zeeland | 2 | - | 4 | |
|
Provinciaal Belang Fryslân | PBF | Friesland | 1 | - | - | |
|
Sterk Lokaal Drenthe | SLD | Drenthe | 1 | - | - | |
|
Sterk Lokaal Flevoland | SLF | Flevoland | 1 | - | - | |
Waterschapspartijen
bewerkenDe volgende landelijke politieke partijen zijn uitsluitend actief in de waterschappen.
| Logo | Partij | Afk. | Zetels |
|---|---|---|---|
|
Algemene Waterschapspartij | AWP | 21 |
|
Water Natuurlijk | WN | 91 |
De volgende politieke partijen zijn uitsluitend actief in een enkel waterschap.
| Partij | Afk. | Waterschap | Zetels |
|---|---|---|---|
| Betaalbaar Water | BW | Noorderzijlvest | 1 |
| Boeren Burgers Waterbelang | BBW | Hollands Noorderkwartier | 2 |
| Gemeentebelangen Drenthe-Overijssel | GBDrOv | Drents Overijsselse Delta | 2 |
| Hollandse Delta Natuurlijk | HDN | Hollandse Delta | 1 |
| Lokaal Waterbeheer | LWB | Vallei en Veluwe | 1 |
| Ondernemend Water | OW | Rijn en IJssel | 1 |
| Ons Water | OW | Brabantse Delta | 3 |
| Student & Water | S&W | Noorderzijlvest | 1 |
| Vrienden van de Berkel | VvdB | Rijn en IJssel | 2 |
| Waterbelang Limburg | WBL | Limburg | 10 |
| Waterplatform Groen, Water & Land | GW&L | Hollands Noorderkwartier | 5 |
| Waterschapspartij Hollandse Delta | WPHD | Hollandse Delta | 5 |
| Water, Wonen en Natuur | WWN | Zuiderzeeland | 6 |
| Werken aan Water | WaW | De Dommel | 1 |
| West-Brabant Waterbreed | WBWB | Brabantse Delta | 3 |
Lokale partijen
bewerken
Zie Lijst van lokale politieke partijen in Nederland voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Er zijn veel lokale partijen. Zo zijn er 'Gemeentebelangen', 'Stadspartijen', 'Leefbaren' die in veel gemeenten voorkomen maar meestal niet samenwerken. Ook zijn er partijen die focussen op een bepaalde groep kiezers, zoals inwoners van één plaats in een gemeente, ouderen en studenten.
Leden
bewerken
Het gezamenlijke ledental van de Nederlandse politieke partijen schommelt sinds 1994 rond de 300.000. Voorheen hadden met name de grote traditionele partijen veel meer leden. Het CDA telde in 1980 nog ruim 162.000 leden, in 1990 ongeveer 125.000 en per 1 januari 2016 nog 50.181 leden. De PvdA ging in diezelfde periode van bijna 113.000 naar ruim 91.000 naar 46.045 en de VVD van 85.000 naar bijna 60.000 naar 28.436.
Kleinere partijen zagen hun ledental juist groeien. GroenLinks had in 1996 een ledental van 11.700, maar staat anno 2016 op 21.180 leden. De SP had bijna 16.000 leden toen ze bij de Tweede Kamerverkiezingen 1994 in het parlement kwam en heeft per 1 januari 2016 41.710 leden. Ook de PvdD is gegroeid in ledental, van 6.370 in 2007 naar 12.131 in 2016. De SGP en ChristenUnie zijn al jaren vrij stabiel en hebben respectievelijk 29.928 en 23.398 leden. De PVV, sinds 2006 vertegenwoordigd in de Tweede Kamer, kent buiten Geert Wilders geen leden. Denktank Forum voor Democratie wist binnen een jaar na oprichting als partij 22.884 leden aan zich te binden; een stijging van meer dan 1.100 procent.[1]
| Partij | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 | 2024 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| FVD[2] | - | - | - | 22.884 | 30.674 | 43.716 | 45.322 | 58.890 | 61.284 | 61.633 |
| PvdA[3] | 49.155 | 46.045 | 46.162 | 45.040 | 42.416 | 41.078 | 40.953 | 40.540 | 39.536 | 43.675 |
| GroenLinks[4] | 21.252 | 21.180 | 23.389 | 28.429 | 28.829 | 30.438 | 32.685 | 33.444 | 33.806 | 40.621 |
| SP[5] | 42.679 | 41.710 | 39.571 | 36.465 | 36.286 | 32.196 | 31.960 | 32.496 | 32.459 | 30.914 |
| PvdD[6] | 12.019 | 12.131 | 12.866 | 16.156 | 17.043 | 18.344 | 19.173 | 23.811 | 24.848 | 30.333 |
| SGP[7] | 29.974 | 29.928 | 30.122 | 30.325 | 30.081 | 29.655 | 29.345 | 29.878 | 29.877 | 30.306 |
| CDA[8] | 53.107 | 50.181 | 48.775 | 46.630 | 43.133 | 39.187 | 37.375 | 34.832 | 31.916 | 29.721 |
| D66[9] | 25.190 | 25.349 | 26.284 | 28.820 | 26.451 | 24.955 | 27.121 | 31.830 | 30.022 | 29.624 |
| ChristenUnie[10] | 23.521 | 23.398 | 23.695 | 25.071 | 25.170 | 25.238 | 25.495 | 26.159 | 25.261 | 24.709 |
| VVD[11] | 30.895 | 28.436 | 26.497 | 27.692 | 25.557 | 23.907 | 25.035 | 26.550 | 23.818 | 22.473 |
| Volt[12] | - | - | - | - | - | - | - | 12.397 | 12.400 | 15.020 |
| BBB[13] | - | - | - | - | - | - | - | 2.376 | 10.874 | 13.426 |
| NSC[14] | - | - | - | - | - | - | - | - | - | 9.979 |
| JA21[15] | - | - | - | - | - | - | - | 4.843 | 5.728 | 4.466 |
| DENK[16] | - | - | - | 3.488 | 3.678 | 3.137 | 3.356 | 3.507 | 3.440 | 3.594 |
| BIJ1[17] | - | - | - | - | - | - | - | 5.218 | 5.276 | - |
| 50PLUS[18] | 7.534 | 6.056 | 6.180 | 6.081 | 5.701 | 4.982 | 3.657 | - | - | - |
| Totaal[e] | 295.326 | 284.414 | 283.541 | 317.081 | 315.019 | 316.833 | 321.477 | 366.771 | 370.545 | 390.494 |
Opgeheven partijen
bewerken
De volgende landelijke politieke partijen zijn opgeheven, gefuseerd met andere partijen of opgegaan in een nieuwe partij.
Andere opgeheven partijen
bewerkenPartijen met kruis (†) zijn "schijndood", een officieel einde is nooit aangekondigd of status van politiek verkeer of enige activiteit is onbekend.
- Anti-werkloosheidspartij
- Bejaarden Centraal
- Burgerpartij Nederland (BPN)
- Continue Directe Democratie Partij (CDDP) †
- Corporatieve Concentratie (CC)
- DeConservatieven.nl †
- Democratisch Europa †
- Een Computer Voor Iedereen †
- EénNL †
- Frysk Fascisten Front (FFF)
- Grote Alliance Partij (GAP)
- Humanistische Partij
- Indonesische Partij
- Katholieke Politieke Partij (KPP)
- Kommunistiese Eenheidsbeweging Nederland (KEN)
- Kommunistische Arbeiderspartij Nederland (KAPN)
- Kleine Partij
- Liberale Partij (Nederland) (LP)
- Libertas †
- Lijst 17 †
- Lijst Henk Krol (LHK) †
- Lijst Veldhoen
- Loesje (1986) †
- LRVP - hetZeteltje †
- Middenpartij voor Stad en Land
- Middenstandspartij (1918-1921)
- Middenstandspartij (1947-1966)
- Milieu Defensie Partij 2000+
- Nationaal-Socialistische Partij (NSP)
- Nationale Boeren-, Tuinders- en Middenstandspartij (NBTMP)
- Nationale Bond voor Bezuiniging (NBB)
- Nationale Unie
- Nationalistische Volks Beweging (NVB)
- Nederland Lokaal †
- Nederlandsche Fascisten Unie (NFU)
- Nederlandsche Nationaal-Socialistische Partij (NNSP)
- Nederlandsche Unie
- Nederlandsche Volkspartij (NVP)
- Nederlandse Middenstands Partij (NMP) †
- Neutrale Partij
- Nationale Partij Nederland (NPN)
- Nieuwe Nationale Partij (NNP)
- Nieuwe Wegen †
- OndernemersPartij
- Oranje-Fascisten
- Oude SDAP (OSDAP)
- Partij Democratisch-Socialisten (PDS)
- Partij Nieuw Rechts (PNR)
- Partij tot Likwidatie van Nederland (PLN)
- Partij voor Nederland (PvN)
- Partij voor Socialisme en Ontwapening (PvSO)
- PolitiekCorrect
- Politieke Partij voor Ouderen (PPvO)
- Progressieve Democratische Partij (PDP)
- Progressieve Partij voor Behoud van Milieu, Werk en Maatschappij
- Protestantse Volkspartij (PVP)
- Protestantse Unie (PU)
- Rechtse Volkspartij (RVP)
- Republikeinse Democraten Nederland (RDN), 1968–1971?
- Republikeinse Partij Nederland, 1965–1968?
- Republikeinse Volkspartij (RVP), 1994–2003
- Revolutionair-Socialistische Arbeiderspartij (RSAP)
- Rooms Katholieke Partij Nederland (RKPN)
- Senioren 2000
- Socialistische Minderheden Partij (SMP)
- Socialistische Partij (SP), 1918-1928
- Solide Multiculturele Partij
- SOPN (2012) †
- Staatkundige Federatie
- Tamara's Open Partij
- Unie van Nederlandsche Fascisten (UNF)
- Vereeniging De Bezem
- Verbond tot Democratisering der Weermacht (VDW)
- Vrouwenpartij voor Feministische Politiek (VFP)
- Vrije Indische Partij (VIP)
- Vrij en Sociaal Nederland (VSN) †
- Vooruitstevende Minderhedenpartij
- Vooruitstrevende Integratie Partij
- Volkspartij (VP)
- Vrije Socialistische Groep (ook bekend als Rapaille Partij)
- Vaderlandsch Verbond (VV)
Literatuur
bewerken- Louis Sinner, De wortels van de Nederlandse politiek - De 42 politieke partijen sinds 1848, Wetenschappelijke Uitgeverij (1973) ISBN 9021427656
- Eddy Habben Jansen, Nederlandse politiek voor dummies (2018)
- Friso Wielenga. Een versplinterd landschap - bijdragen over geschiedenis en actualiteit van Nederlandse politieke partijen, Amsterdam University Press (2018)
Zie ook
bewerken- Historische zetelverdeling Eerste Kamer
- Historische zetelverdeling Tweede Kamer
- Historische zetelverdeling Nederlandse afvaardiging Europarlement
- Politieke jongerenorganisatie
Bronnen
- Overzicht van kleine, historische politieke partijen
- Parlement en Politiek
- Documentatiecentrum Nederlandse Politieke Partijen
- Kiesraad
Referenties
- ↑ GroenLinks en D66 hebben meer leden dan VVD Nederlands Dagblad, 25 januari 2018
- ↑ FVD-ledentallen per jaar (2018- ), DNPP. Gearchiveerd op 17 februari 2023.
- ↑ PvdA-ledentallen per jaar (1946- ), DNPP. Gearchiveerd op 27 december 2023.
- ↑ GroenLinks-ledentallen per jaar (1990- ), DNPP. Gearchiveerd op 24 februari 2023.
- ↑ SP-ledentallen per jaar (1992- ), DNPP. Gearchiveerd op 17 februari 2023.
- ↑ PvdD-ledentallen per jaar (2007- ), DNPP. Gearchiveerd op 17 februari 2023.
- ↑ SGP-ledentallen per jaar (1945- ), DNPP. Gearchiveerd op 17 februari 2023.
- ↑ CDA-ledentallen per jaar (1975- ), DNPP. Gearchiveerd op 8 januari 2024.
- ↑ D66-ledentallen per jaar (1966- ), DNPP. Gearchiveerd op 1 juni 2023.
- ↑ ChristenUnie-ledentallen per jaar (2002- ), DNPP. Gearchiveerd op 17 februari 2023.
- ↑ VVD-ledentallen per jaar (1948- ), DNPP. Gearchiveerd op 25 februari 2023.
- ↑ Volt-ledentallen (2021- ), DNPP. Gearchiveerd op 29 november 2023.
- ↑ BBB-ledentallen (2021- ), DNPP. Gearchiveerd op 29 november 2023.
- ↑ NSC-ledentallen (2024- ), DNPP. Gearchiveerd op 14 maart 2024.
- ↑ JA21-ledentallen (2021- ), DNPP. Gearchiveerd op 28 november 2023.
- ↑ DENK-ledentallen (2016- ), DNPP. Gearchiveerd op 17 februari 2023.
- ↑ BIJ1-ledentallen (2020- ), DNPP. Gearchiveerd op 29 november 2023.
- ↑ 50Plus ledentallen per jaar (2012- ), DNPP. Gearchiveerd op 26 september 2023.
- ↑ Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, Tribunaalbesluit. wetten.overheid.nl. Gearchiveerd op 24 oktober 2022. Geraadpleegd op 24 oktober 2022.
Noten
- ↑ a b GroenLinks en PvdA zitten in een gezamenlijke fractie, waarmee de Kamer in totaal vijftien fracties telt.
- ↑ a b GroenLinks en PvdA zitten in de Eerste en Tweede Kamer in een gezamenlijke fractie.
- ↑ OPNL-lid FNP is lid van de EVA.
- ↑ a b c De Groenen, de Politieke Partij voor Basisinkomen en de Piratenpartij zijn in vier Amsterdamse stadsdeelcommissies samen vertegenwoordigd als De Groenen Basis Piraten.
- ↑ In 2017, 2022, 2023 en 2024 ligt dit aantal lager dan het door het DNPP gepubliceerde aantal. Dit komt voort uit het feit dat het DNPP in 2017 de leden van DENK, in 2022 en 2023 de leden van BVNL en in 2022, 2023 en 2024 de leden van 50PLUS wel heeft meegenomen in het totaal, terwijl die partijen op die momenten niet in de Tweede Kamer vertegenwoordigd waren.
