Gino Bartali

Gino Bartali
	Gino Bartali in de Tour de France van 1938.
Persoonlijke informatie
Geboortedatum	18 juli 1914
Geboorteplaats	Ponte a Ema, Italië
Overlijdensdatum	5 mei 2000
Overlijdensplaats	Ponte a Ema, Italië
Sportieve informatie
Discipline(s)	Weg
Ploegen
1931; 1934; 1935; 1936; 1937 - 1945; 1946; 1946 - 1947; 1947; 1948; 1948; 1949 - 1950; 1951; 1952; 1952; 1953; 1954	Aquilano; Aquilano vanaf 01-12; Frejus; Legnano; Legnano; Tebag; Legnano; Tebag; Legnano; Tebag; Bartali-Gardiol; Bartali-Ursus; Tebag; Bartali; Bartali; Bartali-Brooklin
Beste prestaties
Milaan-San Remo	1e (1939, 1940, 1947, 1950)
Gent-Wevelgem	9e (1947)
Luik-Bastenaken-Luik	6e (1951)
Ronde van Lombardije	1e (1936, 1939, 1940)
Ronde van Italië	1e (1936, 1937, 1946) ; 17 etappezeges
Ronde van Frankrijk	1e (1938, 1948) ; 12 etappezeges
WK op de weg	7e (1936)
Portaal	Wielersport

Gino Bartali (Ponte a Ema, 18 juli 1914 - aldaar, 5 mei 2000) was een Italiaans wielrenner.

Bartali heeft de volgende bijnamen: de Zwijgzame, de Vrome, de Mystieke of de Monnik, omwille van zijn intense belijdenis van het katholieke geloof, en de Nordist van Toscane vanwege zijn geboortestreek Toscane en naar zijn voorkeur voor de Vlaamse wedstrijden. Bartali werd steeds in een ander daglicht gesteld: kampioen van de eenvoud, van het snobisme, de tolerantie of de tirannie. Bartali had veel tifosi (fans).

Carrière

Voor de Tweede Wereldoorlog

In 1936 en 1937 schrijft hij de Giro d'Italia op zijn naam. In 1937 rijdt hij zijn eerste Tour de France en in 1938 wint hij de Tour met een voorsprong van meer dan twintig minuten op de Belg Félicien Vervaecke.

Na deze overwinning in de Tour van 1938 worden de beste jaren van zijn carrière gedwarsboomd door de oorlog. Fausto Coppi, die vijf jaar jonger is dan hij, wint de Ronde van Italië 1940, terwijl hij eigenlijk de knecht van Gino was. Italië werd verdeeld in twee rivaliserende clans. Coppi, het idool in wording, overvleugelde Bartali enigszins.

Oorlog

Tijdens de Tweede Wereldoorlog bood Bartali, op verzoek van Paus Pius XII, in het geheim hulp aan Joodse onderduikers, die zich schuil hielden in een klooster in Assisi. Bartali smokkelde o.a. documenten mee in het frame van zijn fiets. Nadat hij werd opgepakt en drie maanden lang werd verhoord en gemarteld, besloot hij zijn vrouw en kind onder te brengen op een geheime locatie. Hij was betrokken bij het redden van 800 Joden. Hij ontving daarvoor een hoge onderscheiding^[1].

In 2017 stelde onderzoek door Michele Sarfatti de rol van Bartali bij het redden van Joodse onderduikers ter discussie, daarbij onder meer verwijzend naar het beperkt bronnenmateriaal en het feit dat Bartali het verhaal zelf nooit zou hebben bevestigd.^[2] In 2021 traden Marco en Stefano Pivato dit relaas bij,^[3] daarbij het hele verhaal 'verzonnen' noemend ('una storia inventata').^[4]

Na de Tweede Wereldoorlog

Na de oorlog werd Bartali weer actief in het wielerpeloton. Hij won de eerste naoorlogse Giro in 1946, en in 1948 verscheen Bartali ook opnieuw aan de start van de Tour de France. Tien jaar na zijn eerste Touroverwinning won hij de wedstrijd voor de tweede keer. Deze Tourzege leidde enigszins de aandacht af van de revolutie in Italië, die op gang was gekomen na de (mislukte) moordaanslag op de leider van de Italiaanse communistische partij, Palmiro Togliatti. Het verhaal gaat dat de Italiaanse president Luigi Einaudi Bartali smeekte omwille van de eenheid van het land de Tour te winnen, wat hij dus ook deed.

In 1950 leek Bartali op weg naar zijn derde Tourzege. Hij won de etappe in Saint-Gaudens, waar zijn landgenoot Fiorenzo Magni de gele trui veroverde. Tijdens de beklimming van de Col d'Aspin in de Pyreneeën deden zich echter ernstige incidenten voor. Supporters bedreigden de Italianen. Bartali kondigde na de huldiging in Saint-Gaudens aan, dat beide Italiaanse ploegen de Tour zouden verlaten. Dat gebeurde ook.

Na zijn carrière

Vier jaar later kwam er een einde aan Bartali's loopbaan. Twintig jaar had hij als professional gefietst en in zijn veertigste levensjaar werd zijn afscheid bespoedigd door een ernstig verkeersongeluk in Cermenate in Noord-Italië. In zijn topjaren was Bartali in Italië zeer populair.

Na zijn loopbaan raakte Bartali door overmatig roken enige tijd zijn stem kwijt. Bartali keerde in 1994, 56 jaar na zijn eerste Tourzege, in Lourdes als eregast terug in de Tourkaravaan. Vanaf 1953 produceerde Bartali de Bartali-motorfietsen.

In zijn 19-jarige profcarrière heeft Bartali 168 overwinningen behaald. Hij heeft 23 dagen de gele trui gedragen in de Tour de France. In de Giro d'Italia droeg hij 50 dagen de roze trui.

Omringd door zijn vrouw en zijn drie kinderen overleed Bartali in 2000 na een hartaanval. Hij werd 85 jaar oud.

Citaat

„Aan Onze Lieve Vrouw heb ik beloofd dat ik alles voor het goede zou doen, omdat ik alles doe in Haar naam. En zij was zo voorkomend om mij niet slecht te maken."^[5]

Prestaties

1934

Giro del Casentino

1935

Italiaans kampioenschap op de weg, Elite
Coppa Bernocchi
Giro della provincie Messina
6e etappe Ronde van Italië
2e etappe Ronde van het Baskenland
3e etappe Ronde van het Baskenland
5e etappe Ronde van het Baskenland
Eindklassement Ronde van het Baskenland

1936

Ronde van Lombardije
9e etappe Ronde van Italië
17b etappe Ronde van Italië
18e etappe Ronde van Italië
Eindklassement Ronde van Italië
Eindklassment Giro provincia Milano

1937

Italiaans kampioenschap op de weg, Elite
Ronde van Lazio
Ronde van Piëmont
8a etappe Ronde van Italië
10e etappe Ronde van Italië
16e etappe Ronde van Italië
17e etappe Ronde van Italië
Eindklassement Ronde van Italië
7e etappe Ronde van Frankrijk

1938

11e etappe Ronde van Frankrijk
14e etappe Ronde van Frankrijk
Eindklassement Ronde van Frankrijk
Tre Valli Varesine
Koppelkoers Milaan

1939

Milaan-San-Remo
Ronde van Lombardije
Ronde van Piëmont
Ronde van Toscane
2e etappe Ronde van Italië
9b etappe Ronde van Italië
15e etappe Ronde van Italië
17e etappe Ronde van Italië
GP Stampa
Koppelkoers Milaan

1940

Milaan-San Remo
Ronde van Lombardije
Ronde van Toscane
Italiaans kampioenschap op de weg, Elite
17e etappe Ronde van Italië
19e etpape Ronde van Italië
Ronde van Campanië
Milaan-Mantova

1941

Coppa Marin

1942

Koppelkoers Milaan

1945

Ronde van Campanië
Coppa Gelsomini
Eindklassement Ronde van de vier Provinciën

1946

Kampioenschap van Zürich
1e etappe Ronde van Zwitserland
5e etappe Ronde van Zwitserland
6e etappe Ronde van Zwitserland
8e etappe Ronde van Zwitserland
Eindklassement Ronde van Zwitserland
Eindklassement Ronde van Italië
Trofeo Matteotti
G.P Bassecourt

1947

Milaan-San Remo
1c etappe Ronde van Zwitserland
2e etappe Ronde van Zwitserland
Eindklassement Ronde van Zwitserland
3b etappe Ronde van Romandië
2e etappe Ronde van Italië
15e etappe Ronde van Italië
GP Sodolin

1948

Kampioenschap van Zürich
Ronde van Toscane
1e etappe Ronde van Frankrijk
7e etappe Ronde van Frankrijk
8e etappe Ronde van Frankrijk
13e etappe Ronde van Frankrijk
14e etappe Ronde van Frankrijk
15e etappe Ronde van Frankrijk
19e etappe Ronde van Frankrijk
Eindklassement Ronde van Frankrijk

1949

GP San Marino
1b etappe Ronde van Romandië
2e etappe Ronde van Romandië
Eindklassement Ronde van Romandië
16e etappe Ronde van Frankrijk

1950

1951

Ronde van Piëmont
GP Industra in Belmonte

1952

Ronde van Reggio Calabria
Italiaans kampioenschap op de weg, Elite
2a etappe Rome-Napoli-Rome
Ronde van Emilië

1953

Belangrijkste overwinningen

Handtekening van Bartali

Tour de France 1938, 1948
Ronde van Italië 1936, 1937, 1946
Ronde van Romandië 1949
Ronde van Zwitserland 1946, 1947
Milaan-San Remo 1939, 1940, 1947, 1950
Ronde van Lombardije 1936, 1939, 1940
Ronde van Toscane 1939,1940
Kampioenschap van Zürich 1946,1948
Italiaans kampioen op de weg 1935,1937,1940
Ronde van Piëmont 1937,1939,1951

Resultaten in voornaamste wedstrijden

Jaar	Ronde van Italië	Ronde van Frankrijk
1935	7e (1)
1936	↑ (3)
1937	↑ (4)	opgave (1)
1938		↑ (2)
1939	2 ↑ (4)
1940	9e (2)
1941
1942
1943
1945
1946	↑
1947	2 ↑ (2)
1948	8e	↑ (7)
1949	2 ↑	2 ↑ (1)
1950	2 ↑ (1)	opgave (1)
1951	10e	4e
1952	5e	4e
1953	4e	11e
1954	13e

(*) tussen haakjes aantal individuele etappe-overwinningen

Jaar	Milaan-San Remo	Gent-Wevelgem	Luik-Bast.‑Luik	Ronde van Lombardije	Waalse Pijl	WK op de weg	Wereldranglijsten
1935	4e			3
1936	23e			1		7e
1937				2
1938	7e			2
1939	1 ↑			1
1940	1 ↑			1
1941	12e			9e
1942	11e			2
1943	5e
1945				3
1946	4e					12e
1947	1 ↑	9e		2
1948	29e						3 (CDC)
1949	15e						2 (CDC)
1950	1			31e			5e (CDC)
1951	27e		6e	11e	2	9e	5e (CDC)
1952	37e			36e		10e
1953	34e
1954	13e

Literatuur

Aili McConnon en Andres McConnon, Gino Bartali. De leeuw van Toscane. Het verzwegen verhaal van de wielrenner die de grootste comeback in de Tour de France-geschiedenis maakte en die tijdens de Tweede Wereldoorlog een geheime held was in het Italiaanse verzet, 2012, ISBN 9789048813100

Voor kinderen verscheen The Brave Cyclist (Nederlandse vertaling: De dappere wielrenner - Het waargebeurde verhaal van oorlogsheld en Tourwinnaar Gino Bartali) van Amalia Hoffman (schrijver) en Chiara Fedele (tekenaar)

Bronnen, noten en/of referenties

↑ Jonet.nl dd 13-10-2013: Hulde voor oud-wielrenner Gino Bartali in Yad Vashem. Gearchiveerd op 29 november 2021.
↑ (en) Tablet Magazine: Did Gino Bartali Actually Save Jews? An Investigation. – Centro Primo Levi New York. Gearchiveerd op 5 juni 2022. Geraadpleegd op 1 juni 2022.
↑ Marco Pivato, Stefano Pivato (gennaio 2021). L'ossessione della memoria : Bartali e il salvataggio degli ebrei : una storia inventata, Roma. ISBN 978-88-3290-261-7.
↑ (en) John Foot, John Foot | San Gino · LRB 23 February 2021. LRB Blog (23 februari 2021). Gearchiveerd op 1 juni 2022. Geraadpleegd op 1 juni 2022.
↑ Paul Costa, Gino Bartali, Ediciclo Editore, 2001

Zie de categorie Gino Bartali van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Voorganger:

Vasco Bergamaschi
1935

Winnaar van de Ronde van Italië
Gino Bartali
1936, 1937

Opvolger:

Giovanni Valetti
1938, 1939

Voorganger:

Fausto Coppi
1940

Winnaar van de Ronde van Italië
Gino Bartali
1946

Opvolger:

Fausto Coppi
1947

Voorganger: Remo Bertoni 1934	Winnaar groene trui in de Ronde van Italië Gino Bartali 1935, 1936, 1937	Opvolger: Giovanni Valetti 1938
Voorganger: Giovanni Valetti 1938	Winnaar groene trui in de Ronde van Italië Gino Bartali 1939, 1940, 1946, 1947	Opvolger: Fausto Coppi 1948, 1949