Heren
| Heren | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||
| Systematik | ||||||
| ||||||
| Wetenschoplich Naam | ||||||
| Clupea harengus | ||||||
| Linnaeus, 1758 |
As Heren warrt de Echten Heren (Clupea; Etl.: Heern) betekent. Se höört to de gröttere Grupp vun Heernfisch (Clupeidae).
De Heern (ook Hiern, Hiering un Hering nöömt) is ’n lütten or middelgroten Fisch, de man bloots in de nöördliche Eerdhälft to finnen is. Dat gifft twee Hööftaarden: paziefschen Heern (Clupea Pallassii) un atlantschen Heern (Clupea harengus (harengus)). In Düütschland ward mang de atlantschen noch en Ünnerscheed maakt: Noordseeheern (Clupea harengus harengus) un Oostseeheern (Clupea harengus membras).
De Heern leevt in Stümen, wat de besünnere Naam vun ’n School vun Heern is. He Heern fritt man blots sünnere Orden vun lütte Schalendeerten (Verwandte vun’n Dwarslöper un de Granaat/Krabb), de he mang Plankton findt.
In fröhere Tieden was de Heern de wichtigste Spiesfisch in Noordeuropa. He was billig un was dor wegen ok wat för arme Lüüd’. He was ook een vun de Symbolen för Povertee un harr den Ökelnaam „Arme-Lüüd’-Karpen“. To Tieden, wenn de Heern massenwies to kriegen was, kunnen de Minschen em in Sult inleggen (pökeln), suur (in Etig) inleggen un rökern, dat he nich vergammeln deit. Daar hebbt wi den Bückel, den Matjesheern (un dormit den Matjessalaat) un den Bismarckheern (un dormit den Rollmops un den Heernsalaat) vun arvt. Vun wegen all de Överfischeree is nu nich mehr vääl Heern to kriegen, un arme Lüüd’ könnt em bi de hogen Priesen nu ok nich mehr faken köpen.
Literatur
[ännern | Bornkood ännern]- Andreas Vilcinskas: Fische: Mitteleuropäische Süßwasserarten und Meeresfische der Nord- und Ostsee. BLV Verlagsgesellschaft, München 2000, ISBN 3-405-15848-6, S. 60.
- Bent J. Muus, Jørgen G. Nielsen; Preben Dahlström, Bente Olesen Nyström (Illustrationen): Die Meeresfische Europas. In Nordsee, Ostsee und Atlantik. (Originaltitel: Havfisk og fiskeri i Nordvesteuropa. 1998, übersetzt von Matthias Stehmann), Franckh-Kosmos, Stuttgart 1999, ISBN 3-440-07804-3, S. 87 ff.
- Ernst Schubert: Alltag im Mittelalter: Natürliches Lebensumfeld und menschliches Miteinander. Primus, Darmstadt 2002, ISBN 3-89678-424-2.
- Manfred Klinkhardt: Der Hering. Clupea harengus. (= Die Neue Brehm-Bücherei. Band 199). Westarp-Wiss., Magdeburg / Spektrum, Akad. Verlag, Heidelberg/Berlin/Oxford 1996, ISBN 978-3-89432-498-8, S. 230.