Goldpeer
De Goldpeer (Odonata) höört to de Insekten to un stellt mank de Insekten en Ornen vör. Dat gifft up de ganze Welt 4.700 bekannte Aarden, dormank 85 Aarden, de in Middeleuropa vörkamen doot. De Flunken spannt över 20 bit 110 mm hen, bi de Aart Megaloprepus coerulatus könnt se ok bit 190 mm gahn.
| Goldpeer | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
.jpg) | ||||||||||||
| Systematik | ||||||||||||
| ||||||||||||
| Wetenschoplich Naam | ||||||||||||
| Odonata | ||||||||||||
| Fabricius, 1793 |
De Naam
ännernIn de hoochdüütsche Sprake weert de Goldpeer hüdigendags Libellen nömmt. Düsse Naam is noch nich besunners oolt, eerst Carl von Linné hett em bruukt, as he de Deerter as „Libellula“ benöömt hett. En Grund hett he dor nich för angeven. To’n eersten Mol is dat Woort Libella avers al 1558 vun Guillaume Rondelet in siene „L'histoire entière des poissons“ bruukt wurrn.
Vunwegen den Infloot vun de Hoochdüütsche Sprake warrt ok up Platt hüdigendags woll vun Libellen snackt. Man dat gifft en ganzen Barg vun plattdüütsche Naams för düsse Deerter, dormank Goldpeerd, Glasemaker, Bremer Vagel, Ogensteker un Goldsmett. Wieter unnen staht de Naams, de in’t Neddersassische Wöörbook uptekent sünd, all upschreven.
Dat Lief
ännern.jpg)
De Fleegappraat vun de Goldpeer is man gediegen. Se könnt beide Flunkenpaar unafhängig vun’nanner bruken. So schafft se dat un könnt miteens ümdreihen oder in’e Luft stahn blieven. Een Reeg vun Aarden kann ok trüchoors flegen. Bi’t Flegen schafft se bi 50 km/h. Dorbi slaht de Flunken bi 30 mol in’e Sekunne, wat nich sünnerlich gau is.
Besunners bi de Jumfern sünd de groten Vör- un Achterflunken een so groot, as de anner. Allerhand Flunkenadern loopt dor dör. Anners as de Neeflunken hefft de Goldpeer nich dat sünnerliche Flunkenlidd un könnt de Flunken nich na achtern över dat Lief leggen. Anners, as bi de meisten annern Insekten sitt de Fleegmuskeln direktemang an de Flunken. Stabil weert de Flögels dör en Reeg vun Langsadern. Twuschen düsse Adern is de Flögelhuut nich liek upspannt, man in’n Zickzack. In’e Midden vun den Flunken loopt de Adern tohopen in en Knütt (Nodus). So könnt de Flunken nich afknicken, wenn dor vun vörn oder achtern wat gegensleiht. Ganz buten an de Toppen vun de Flunken sitt bi de meisten Aarden en düster farvt Feld, wat en beten grötter is, as de annern. Dor warrt Flunkenplacken (Pterostigma) to seggt. Bi’t Flegen kann dat as Trimmtank bruukt weern, wenn dor Hämolymphe rinfüllt warrt. Alltohopen gifft dat grote Unnerscheden bi de Flunkenadern vun de verscheden Goldpeerd-Aarden, so dat se to’n Bestimmen un to’n systemaatschen Inorden vun de Deerter hölpen könnt.
De Goldpeer ehr Kopp is düütlich aftrennt vun de Bost. Dorüm kann he baven alle Maten goot röögt weern. An’n Kopp fallt de groten Facettenogen up. Bi enige Aarden könnt dor bit hen to 30.000 enkelte Ogen (Ommatidien) an sitten. Baven up den Kopp liggt denn ok noch dree Punktogen. Dor könnt de Deerter wohrschienlich bloß den Unnerscheed vun hell un düüster mit sehn. Vun al Insekten könnt de Goldpeer wohrschienlich an’n besten kieken. De Antennen sett sik bi de Goldpeer tohopen ut acht Leden. Se sünd kort, as man lüttje Bössen un weert bruukt, üm de Snelligkeit bi’t Flegen to meten. Dat könnt se mit Hölp vun de Föhlhaaren, de dor an sitten doot.
De Goldpeer hefft dannige Mundwarktüüch un sunnerlich de Ünnerkeven sünd stark, mit Tähn doran (dor kummt de wetenschopliche Naam „Odonata“ vun her). Vörn weert se afslaten vun de Böverlipp (Labrum). De Böverkeven (Maxillen) hefft beide en Grabbeler un de Ünnerlipp hett twee Lappen.
De Bost (Thorax) hett bi de Goldpeer dree Delen, as bi all Insekten. De beiden dannigen achtersten Bostsegmenten staht schraag gegen dat eerste Segment över. De Been deent up düsse Aart as en „Fangkorf“, de na vörn to steiht. An de Been sitt dannige Klauen an un an de Scheen (Tibia) sitt tomeist Döörn an. Denn könnt de Goldpeer jem ehre Büüt beter griepen un fastholen.
Dat lange Achterlief (Abdomen) besteiht ut tein Segmenten. De sünd mit en Huut unner’nanner verbunnen. Vunwegen dat dat Achterlief so lang is, hölpt he, dat Deert bi’t Flegen up Kurs to holen. Rögen mutt sik dat Achterlief sünnerlich bi de Paarung. Bi de Heken sitt an dat Enne vun dat Achterlief en Grieptang ut ummuddelt Anbacksels an dat Achterlief (Cerci), dor könnt se dat Seken bi de Paarung mit griepen. Bi de Lütt-Goldpeer gifft dat en unner un en böver Paar vun Achterlieftangen. Bi de Groot-Goldpeer is dat unnere Paar tohopensmolten to en Plaat. De Heken hefft denn an’t Achterlief noch en Kopulatschoonsappraat, de Seken en Apraat to’n Eierleggen (Ovipositor).
Wo de Goldpeer leven doot
ännern
Goldpeer leevt nich wiet af vun’t Water, vunwegen dat jem ehre Maden in Water leven mütt. Sünnerlich veel Grootlibellen fleegt avers ok wiet af vun Beken un Dieken, wenn se sik wat to Freten fangen wüllt. So maakt dat ok de Blaugröne Mosaikjumfer Aeshna cyanea. Besunners in de Tied, wo de Goldpeer riepen doot, sund se för en paar Weken afsiet vun dat Water unnerwegens. Ok de Seken fleegt nich geern an’t Water, vunwegen dat dor de Heken sünd un de nöögt jem denn to de Paarung. Dat gifft ok Aarden vun Goldpeer, de sünd an’n Stadtrand un in gröne Wohnstreken gor nich roor to finnen.
Dat gifft gor nich veel Goldpeer, de bloß an Strööm un Beken leevt. Sünnerlich an de Böverlööp un an de Borns, wo dat Water gau fleten deit, gifft dat bloß Deerter, de sik dor goot up anpasst hefft. In düsse Gegenden leevt besunners de Borngoldpeer vun dat Geslecht Cordulegaster. De ehre Maden bruukt Water mit veel Suerstoff, wat dat hier gifft. Man sitten doot se denn doch achter Steen un Waterplanten, wo dat en beten ruhiger togeiht. De Tweestriepen-Borngoldpeerd Cordulegaster boltonii kann een avers ok an Water finnen, wo dat bloß man suutje fleten deit.
An de Strööm un langsamen Beken leevt de Beekjumfern (Geslecht Calopteryx) un de Kohsteerten (Gomphidae). An Sittjen un lüttje Beken kann een de Helmwaterjumfer Coenagrion mercuriale finnen un ok de Vagelwaterjumfer Coenagrion ornatum.
Veel mehr Aarden möögt to’n Leven Water, wat steiht. Se sünd tohuse an Pööl, Meeren un Dieken. Dor leevt jem ehre Larven in dat siede Water bi’n Över un mank de Waterplanten. Dorbi gifft dat Aarden, as dat Grote Pickgoldpeerd Ischnura elegans, de Hoofiesen-Azurwaterjumfer Coenagrion puella oder de Blaue Glasemaker Aeshna cyanea, de scheert sik nich sünnerlich üm dat Water un könnt sik an veel Ümstänn anpassen. Veel Larven könnt ok mit tämlich schietig Water torecht kamen. Annere Aarden bruukt nu just bestimmte Aarden vun lüttje Water, as siede Water, de regelmatig utdröögt oder ok Slaaten.
Veel Goldpeer-Aarden leevt ok in’t Moor. Düsse Aarden sünd anpasst an de Tostänn in’t Moor, as an dat Water sien unbannig legen pH-Weert un an de bannig minnen Vörraden an Suerstoff, de dor to finnen sünd. Annerwegens könnt düsse Aarden meist gor nich överleven. Ok hier sünd verscheden Azurwaterjumfern tohuse, so, as de Speerwaterjumfer Coenagrion hastulatum, Glanzgoldpeer, as dat Arktisch Smaragdgoldpeerd Somatochlora arctica un Glasemakers, as de Fehnglasemaker Aeshna juncea. Typische Aarden in dat Moor sünd de meisten Moosgoldpeer (Geslecht Leucorrhinia).
„... Meist in jedeen vun düsse Weidegrünn gifft dat en Waterpool, mit en Kranz vun Sweertleljen dor ümto, dor hangt Dusende vun lüttje Goldpeer an, as bunte lüttje Stääv, wieldes de vun gröttere Aart in’e Midden vun den Diek snurrt, wo se in de Blöer vun de gelen Nymphäen dalfallt, as gollen Smucknadeln in Schalen vun Emaille. Dor luert se up de Waterinsekten, vun de se freten doot.“[1]
Wie de Goldpeer leven doot
ännern
Goldpeer sünd Rövers un fangt jem ehre Büüt bi’t Flegen. Dor bruukt se jem ehre Been as Fangappraat bi un griept dor de Oppers mit.
Fangen doot se sünnerlich annere Insekten. Groten Unnerscheed maakt se dor nich bi un griept meist allens, wat se unnerkriegen könnt. Besunners de Heken föhrt sik ok as Kannibalen up un freet ok annere Goldpeer, towielen sogar vun de egen Aart, sunnerlich in de Tied vun de Paarung. Up Jagd fleegt se nich bloß över Water, man ok över Wischen un free Stäen in’t Holt un annerwegens. En paar Aarden, sünnerlich ut de Tropen, man ok de Gröne Glasemaker, de bi us tohuse is, jaagt bloß in de Schummertied. Dorbi bruukt se de Ogen to’n Finnen vun de Büüt.
Just so, as annere Insekten ok, laat sik de Goldpeer dat Lief un sunnerlich de Muskeln geern vun de Sunne beschienen un upwarmen. Dorbi sett se sik enerwegens dal, wo de Sunne henschienen deit un streekt dor jem ehre Flunken ut. Unner de Flunken warrt de Warmte denn spiekert.
Ofschoonst de Goldpeer bannig gau flegen könnt, gifft dat doch en grote Masse vun Fienden, de jem freten doot. Sunnerlich, wenn se to’n lesten Mol jem ehre Huut afstrepelt un sik ut de Larvenhuut rutarbeiden doot, könnt se fix angrepen weern. Besunners Poggen, Fladdermüse un Vagels freet Goldpeer. Man ok Wöpsen, Weevspinnen un Iemecken könnt just utslippte Goldpeer angriepen un vertehren. Denn gifft dat ok noch Fleeschfreten Planten, de to’n Gefohr för de Goldpeer weern könnt, as de Daulöpel (Drosera). Ok Parasiten maakt sik an de Goldpeer ran, sunnerlich de Larven vun Watermieten, in Middeleuropa besunners de Aarden Arrenurus un Limnochares. De Larven vun de Goldpeer weert besunners vun annere Golspeerlarven upfreten, man ok vun annere Rövers in dat Water.
De utslippten utwussen Deerter weert bi de meisten Aarden so bi sess bit acht Weken oolt. Gifft ok Aarden, de leevt bloß bi twee Weken. In Middeleuropa leevt de Wintergoldpeer (Geslecht „Sympecma“) an’n längsten. Se överwintert as utwussen Deerter un leevt dor denn tein bit ölben Maanden um. Vunwegen dat se in’n Winter vunwegen de Kulle ganz stief un klamm sünd, leevt se avers bloß veer bit sess Maanden as aktive Deerter.
Wie sik de Goldpeer vermehrt un wie se wassen doot
ännern
Heken un Seken vun de Goldpeer dreept sik in’n Floog. Eerst gifft dat en Vörspeel, denn grippt dat Heken mit de Tang an dat Achterlief dat Seken achter’n Kopp. Dornah buugt sik dat Seken in’n Flegen na vörn un röögt mit ehr Geslechtsgatt an dat achte oder negente Segment vun’t Achterlief den Samenbüdel vun dat heken an’t tweete oder drüdde Achterliefsegment. Dor kümmt dat Paarungsrad bi tostannen, dat bi Goldpeer so typisch is.
Na de Paarung leggt dat Seken de Eier tomeist in en Water af. Dor gifft dat Aarden bi, de steekt de Eier in Waterplanten rin (endophytsch) un annere, de smiet de Eier bi’t Flegen in dat Water af. Noch annere strepelt de Eier unner Water af (exophytsch). Wecke Aarden steekt de Eier in de Borken vun Bööm, de an’t Över staht (so maakt dat u. a. de Weidenjumfer oder smiet de Eier as en Reeg vun Koornsnieders ut de Luft af över dröög Sietland, wo amenne later mol Water in stahn schall. De Eier könnt tohopen in’t Tandem afleggt weern, man ok alleen vun dat Seken. Wunnerlich is ok, dat en Reeg vun Aarden (as de Beekjumfern un de Gemene Bekerjumfer) bit to 90 Minuten heel un deel unner Water afduken könnt, wenn se de Eier afleggt. Veele Aarden bruukt besunnere Substraten to’n Afleggen. Dat Seken vun den Grönen Glasemaker stickt de Eier bloß man in de Blöer vun den Heekstohl Stratiotes aloides in, un veel Moorgoldpeer bruukt dor Törfmoosen (Sphagnum spp.) to.
.jpg)
Ut de Eier slippt bi meist al Aarden eerst mol de so nömmten Prolarven, de düütlich anners utseht, as de latern Larven. Se sünd tomeist länger un könnt jem ehre Beene nich bruken. Al in de eersten Sekunnen oder tominnst in de eersten Stunnen strepelt se denn to’n eersten Mol jem ehre Huut af.
In’t Water sünd de Larven as Rövers goot anpasst. Wichtigst Reedschop dorför is de typische Fangappraat. Wenn he nich bruukt warrt, is he unner’n Kopp tosamenfoolt’. Wenn en mööglich Opper to faten is, suust dit Instrument mit siene Klauen na vörn un de Büüt warrt packt. Jumfern (Zygoptera) möögt an’n leevsten Müggenlarven un Lüttkreeften. Larven vun de Echten Goldpeer jaagt lever gröttere Büüt, as lüttje Pielepoggen oder Insekten un de ehre Larven.
To’n Aten unner Water bruukt de Larven twee verscheden Techniken. De Jumfern hefft an jem ehr Achterenne dree blattformte Steertkemen. Dor könnt se Suerstoff ut dat Water mit upnehmen. De Echten Goldpeer hefft keen sichtbare Kemen. De sitt bi jem in’t Darmenne (Darmkemen). De Suerstoff warrt hier dör en sünnerlich Geweev in den Enddarm upnahmen.
Normolerwiese leevt de Larven veel länger, as de Goldpeer, de dor an’n Enne ut rutkrupen doot. In Middeleuropa wahrt dat Leven vun en Goldpeerlarv twuschen dree Maanden (bi den Fröhen Heidekoornsnieder Sympetrum fonscolombii bit hen to fiev Johren (bi de Borngoldpeer vun dat geslecht „Cordulegaster“). De meisten Larven wasst een bit twee Johr. Dor maakt de Larven mehr as tein Afsnitten bi dör un weert dor jedet Mol grötter bi. An’n Sluss vun jeden Afsnitt vun en Larvenleven mutt de ole Huut afstrepelt weern.
An’n Enne vun den lesten Afsnitt as Larv geiht dat Deert ut’n Water rut un söcht sik jichenswat, wat lootrecht steiht, un maakt sik dor an fast. Anners is dat bloß bi de Kohsteerten (Gomphidae). De slippt faken ut, wenn se in’e Waag up’n Flintsteen oder up’n blanken Grund liggen doot. Anbacken doot se sik an Wuddelwarks, Steen oder Fels, an Büsch un Bööm, man ok an Minschenwarks, as Bruggenpielers un Bootshüser. An’n meisten söökt se sik avers Stengels un Blöer vun Planten ut, de an’t Över oder in’t Water staht.
To’n Slippen sünd se towielen en ganze Tied unnerwegens. Besunners de Falkengoldpeer (Corduliidae) un Borngoldpeer gaht een Meter oder ok allerhand Meters wiet, wenn se en passlichen Platz to’n Slippen söken doot. Wenn se ankamen sünd, denn so slippt dat fardige Insekt ut un de Larvenhuut blifft na. Mit Hölp vun de Larvenhuut könnt de europääschen Aarden tomeist ohn Problem bestimmt weern.
Goldpeer in Gefohr
ännern
In dat Johr 2001 is de Plattbuuk (Libellula depressa) to dat Insekt vun dat Johr wählt wurrn. As Grund is angeven wurrn, düsse Koornsnieder, de wiethen vörkummt un ok in’t Oge fallt, scholl an de Steed vun al Goldpeer (Odonata) stahn un de Lüde mit de Nese dor up stöten, dat se in Düütschland al in Gefohr sünd. Sünnerlich vunwegen dat dat mit den Schiet un Dreck in de Umwelt jummers leger warrt un vunwegen dat ok jummers mehr Water dröögleggt weert, sünd de Goldpeer in Gefohr. Dat gellt för twee Drüddel vun de üm un bi 80 Aarden, de dat bi us geven deit. Bi 20 % sütt dat sogor so ut, dat de Aarden utstarven doot, wenn sik nix ännert. Vunwegen dat de Lüde, de sik dor nich wetenschoplich mit befaten doot, normolerwiese de Ünnerscheden twuschen de Goldpeerd-Aarden nich kennt, staht in Düütschland un de meisten Länner in’e Naberschop unner Aardenschuul. Bloß de lediggen Hüüt dröövt na dat Afstrepeln insammelt weern.
Goldpeer doot nix
ännernAnners, as de Lüde wiethen meent, sünd Goldpeer nich giftig un könnt ok nich steken. Minschen doot se also rein gor nix. Ole Naams, as „Ogensteker“ un „Blootsuger“ sünd tostanne kamen, weil de Minschen dat nich wußt hebben. So sund de Goldpeer in slechten Roop kamen. Wenn en Goldpeerd, dat fungen is, den Minschen in’n Finger bitt, denn so is dat woll to spören, man kehlen deit dat normolerwiese nich.
Goldpeer griept ok nie nich en Minschen an. Tomeist sünd se bange un neiht ut. Dat gifft avers en Reeg vun grote Aarden, as den Blauen Glasemaker, de kaamt towielen neeschierig anbruust un wüllt sik den Minschen ankieken, de in ehr „Revier“ rinstappt is. Dor blievt se in’e Luft bi stahn in den „Rüddelfloog“. De een oder anner versteiht dat nich richtig un denkt, dat Deert will nu angriepen.
De Goldpeer ehre Evolutschoon
ännernDe öllsten Fundstücken vun Deerter, de utseht, as Goldpeer, stammt ut dat bövere Karbon. Se sünd bi 320 Millionen Johre oolt. Mit Naam weert se Palaeodictyoptera nöömt. Jem ehre Flunken spannt sik bi de Stenodictya woll över 60 cm hen. Se hefft woll in Woolden leevt, vunwegen dat de Överresten in Steenköhlen funnen wurrn sünd. Avers düsse Deerter weern noch keen Goldpeer, man se sünd woll de Vöröllern vun al Fleeginsekten. Anners as de hüdigen Insekten hefft se ok an dat eerste Segment vund e Bost, an de so nömmte Vörbost, so’n Aart vun Flunken harrt.
Ut dat bövere Karbon sünd bavenhen noch bi 20 verscheden „echte“ Vöröllern vun de Goldpeer bekannt. Düsse Deerter dreegt den Naam vun Protodonata oder ok Megasecoptora. Bekannt is sunnerlich dat Resengoldpeerd Meganeura monyi mit Flunken, de bit 70 cm överspannt. Bi Meganeuropsis permiana sünd dat sogor bit 72 cm.
Ut de Trias un de Kried hefft sik Vertreders vun en Grupp funnen, de toeerst as Vöröllern vun de Jumfern ankeken wurrn sünd. Dorüm hefft se den Naam Protozygoptera afkregen. Funnen wurrn sünd se up de Falklandinseln. Ut desülbige Tied sünd in Sibirien un in Australien Deerter funnen wurrn, de sünd ankeken wurrn as Vöröllern vun de Echten Goldpeer un hefft den wetenschopplichen Naam vun Protanisoptera kregen. Beide Gruppen sünd avers, just so, as de Protodonata, keen Vertreders vun de hüdigen Goldpeer un köönt dor ok nich ünnerordent weern. Just so sütt dat mit de Archizygoptera un de Triadophlebiomorpha ut. Düsse Deerter un ok de annern ut de latern Epochen sünd bloß noch 6 bit hööchstens 20 cm groot.
Eerste Vertreders vun de hüdigen Goldpeer sünd in de Kried an’t Licht kamen, mööglicherwiese ok al in’t Jura. De Upbo vun dat Lief un ok de Aart un Wiese, wie se leven doot, hett sik denn in de lesten 150 Millionen Johren nich mehr groot ännert.
De gröttsten Goldpeer in de Juratied sünd vör um un bi 150 Millionen Johren bi Solnhofen un Eichstätt dör de Luft suust. Se weern vun de Aart Aeschnogomphus intermedius un jem ehre Flunken hefft 21 cm överspannt un jem ehr Lief is bi 15 cm lang ween.[2]
Systematik bi de Goldpeer
ännernBi de Goldpeer gifft dat dree Unnergruppen. De weert ok as monophyleetsche Gruppen ankeken (Lohmann 1966). Enkelte Forschers meent avers, dat de Jumfern keen natüürliche Grupp (Monophylum) sünd.
De Jumfern (Zygoptera, bi 2.600 Aarden) hefft twee Flunkenpaaren, de liek groot sünd. Wenn se Deerter roht, weert se na achtern över dat Lief tohopenfoolt’. De Ogen staht wiet ut’neen. En anner Kennteken vun düt Taxon sund de dree Tracheenkemen bi de Larven.
De beiden neegsten Gruppen vun de Goldpeer (Oorgoldpeer un Echte Goldpeer) weert tohopenfaat unner den Naam vun „Epiprocta“. Se hefft gröttere Ogen, de dicht bi’nanner liggen doot un an dat Achterlief bi de Heken dreegt se en Grieptang (Epiproct). Ok de Darmkemen sünd bi düsse Gruppen en gemeensam Kennteken.
To de Epiprocta höört de Oorgoldpeer (Anisozygoptera oder Epiophlebioptera). De gifft dat hüdigendags bloß noch in twee Aarden in’n Himalaya un in Japan. Ok de Echten Goldpeer höört to de Epiprocta (Anisoptera mit bi 2.500 Aarden). Se hefft Flunkenpaar, de unnerscheedlich groot sünd. Wenn de Deerter roht, staht se na de Sieten hen vun dat Lief af.
Goldpeer (Odonata)
├── Jumfern (Zygoptera)
└── Epiprocta
├── Oorgoldpeer (Anisozygoptera, Epiophlebioptera)
└── Echte Goldpeer (Anisoptera)
Plattdüütsche Naams för Goldpeer
ännernIn dat Neddersassische Wöörbook weert düsse Naams för Goldpeer angeven:
Arsstipper, Berbuck, Berhan, Bersuper, Bertapper, Bessenbinder, Blauer Dragoner, Blauet Perdje, Blaue Waterjumfer, Blaufarver, Bleienbiter, Blinde Flege, Blinde Ule, Blotsuger, Bolsch, Botterflögel, Botterflünk, Bottervogel, Bremer, Bremer Vogel, Bremse, Brettsnider, Brummer, Brummstert, Bruse, Brutperd, Bullenbiter, Bunter Schoster, Burrevogel, Busse, Dabbel, Damensnider, Dubbeldecker, Dumensnider, Engelsperdje, Flegendet Perd, Flegensnapper, Fleger, Flertje, Flirrk, Flortsche, Flüdderken, Flüdderperd, Fludderule, Flüggeres, Flüggling, Gestperd, Gewiddervogel, Glasemaker, Gläserner Hingst, Gläsker, Glassnider, Gleuworm, Gnitte, Goddesperd, Gökeler, Goldperd, Goldsmett, Gosperd, Grasjumfer, Grille, Gröner Snider, Grote Flege, Grote Mügge, Groter Schoster, Groter Snider, Hans-Peters-Perd, Hauperd, Hauperdje, Hemken, Herrensperd, Herrtjeperdje, Herr-up’t-Perdje, Himmelsperd, Himmelszicke, Hingstperd, Hissekenkiker, Hißperd, Hißperdje, Hoppenperd, Hüppstapel, Immenfreter, Immensnider, Isabelle, Jimsbuck, Jimsflege, Johannisperd, Jumfer, Jumfernlischen, Jumfernstert, Jungfro, Kankel, Kattenstert, Kikejumfer, Klarmaker, Klas-Hingst, Kobirser, Kodod, Kofittjen, Koherder, Kornsnider, Kostert, Kostertje, Koswanz, Krummstert, Kutschperd, Kutscherperd, Langben, Langbenige Mügge, Langbente Flege, Langbente Mügge, Langlif, Libelle, Lüttje Ule, Lüttjer Wartenbiter, Lüttje Waterwage, Maivogel, Morflege, Mügge, Nachtfalder, Nachtule, Nackte Jumfer, Neiersche, Ogensteker, Orsnider, Ossenbrummer, Perdflege, Perdgos, Perdje, Perdjumfer, Perdmänneken, Perdrider, Perdsteker, Perdstert, Perdstertje, Perdwepse, Peter-Vogel, Peter-Hingst, Peter-Perd, Pickschoster, Pingstperd, Postperd, Reinemaker, Retsnider, Rickerperdje, Ridderperd, Ridder-to-Perd, Rider, Riderperd, Ror-Ror, Rüterperd, Rütersporn, Rüter-to-Perd, Rüter-up’t-Perd, Sadelperd, Schandarm, Schaper, Scharrbulle, Schelpflege, Schere, Scherensliper, Schillebold, Schoster, Schosterbuck, Schoster-Dickkopp, Schoster-Picklappen, Schurrscharr, Schurrschott, Schurrschurr, Sejumfer, Snake, Snider, Sniderjunge, Sniderken, Sniderknecht, Snidersche, Snider-Wippwupp, Sommervogel, Sonnenperd, Spanische Jumfer, Spanner, Spelmann, Spinnjumfer, Springhan, Stasche, Stekeding, Stekedings, Stoppnadel, Sturbulle, Sülvernet Perdje, Sumpflege, Surre, Swinesnider, Tonsnider, Ule Uleken, Wartelbiter, Wartenbiter, Waterbottervogel, Waterflege, Waterflittjen, Waterflögel, Watervogel, Watergrille, Waterjumfer, Waterjungfro, Waterlibelle, Waterlöper, Watermügge, Waterperd, Waterrider, Waterschoster, Watersegeler, Watersnider, Watersummer, Waterule, Waterwage, Wegwiser, Wilder Hingst, Wildet Perd ,Windsnider, Wippstert, Wittworm, Zeppelinflege.[3]
Kiek ok bi
ännernBorns
ännern- ↑ Annette von Droste-Hülshoff: Westphälische Schilderungen aus einer westphälischen Feder, översett ut WP:de
- ↑ E. Probst: Rekorde der Urzeit. Bertelsmann, München 1992, S. 108. ISBN 3-570-01382-0
- ↑ Niedersächsisches Wörterbuch, Berichte und Mitteilungen aus der Arbeitsstelle, 7. Regionaltreffen in der Gemeinde Amt Neuhaus am 2.3.2002, rutgeven vun Dieter Stellmacher, Göttingen, 2002
Literatur
ännern- J. d'Aguilar J, J.-L. Dommanget: Guide des Libellules d'Europe et d'Afrique du nord. Delachaux et niestlé, Lausanne 1998. ISBN 2-603-01119-7
- A. Arnold: Wir beobachten Libellen. Urania, Leipzig 1990. ISBN 3-332-00259-7
- R.R. Askew: The Dragonflies of Europe. Harley Books, Great Horkesley 1988. ISBN 0-946589-10-0
- H. Bellmann: Libellen beobachten – bestimmen. Naturbuch, Augsburg 1993. ISBN 3-89440-522-8
- PS. Corbet: Dragonflies: Behaviour and Ecology of Odonata. Harley Books, Colchester 1999. ISBN 0-946589-64-X
- G. Jurzitza: Der Kosmos-Libellenführer. Franckh-Kosmos, Stuttgart 2000. ISBN 3-440-08402-7
- K. Kuhn, K. Burbach: Libellen in Bayern. Eugen Ulmer, Stuttgart 1998. ISBN 3-8001-3495-0
- H. Lohmann: Das phylogenetische System der Anisoptera (Odonata). in: Entomologische Zeitschrift. Ulmer, Stuttgart 106.1996, 209-252.
- R. Raab, A. Chovanec, J. Pennerstorfer: Libellen Österreichs. Springer, Wien/New York 2006. ISBN 3-211-28926-7
- J. Silsby: Dragonflies of the World. Smithsonian, Washington 2001. ISBN 1-56098-959-9
- K. Sternberg, R. Buchwald: Libellen Baden-Württembergs. 2 Bnn. Eugen Ulmer, Stuttgart 2000. ISBN 3-8001-3508-6, ISBN 3-8001-3514-0
- Jennifer Ackerman: Lustkämpfe der Libellen. Die wilden Zeiten der Paarung. in: National Geographic Deutschland. Gruner & Jahr, Hamborg 2006,4, S. 90-105.
Weblenken
ännern
- Goldpeer in dat Natur-Lexikon
- Siet vun de Schutzgemeinschaft Libellen in Baden-Württemberg e.V.
- Wat een över Goldpeer weten scholl
- engelschen Text över de Afstammung vun de Goldpeer, dorto Biller över dat Lief
- Seite der Gesellschaft deutschsprachiger Odonatologen e.V. (Fachverband in de Kuntreien mit düütsche Sprake, Rutgever vun de Tiedschrift „Libellula“)
- libelleninfo.de
- Makrofotografie - Fotos vun Goldpeer