Pergi ke kandungan

Konsonan letusan

Daripada Wikipedia, ensiklopedia bebas.
Cara artikulasi
Obstruen
Hentian
Letusan
Geseran
Sibilan
Sonoran
Sengau
Tamparan
Getaran
Aproksiman
Cecair
Vokal
Separuh vokal
Sisian
Arus udara
Ejektif
Implosif
Klik
Laman ini mengandungi maklumat fonetik dalam IPA yang mungkin tidak dapat dipaparkan dengan betul di sesetengah pelayar web. [Bantuan]
sunting

Konsonan letusan atau afrikat merupakan konsonan yang bermula seperti hentian (selalunya konsonan gusi, seperti [t] atau [d]), kemudian dilepaskan seperti konsonan geseran (seperti [s] atau [z]). Contoh-contoh konsonan letusan dalam bahasa Melayu ialah [t̠ʃ] (c dalam cacing) dan [d̠ʒ] (j dalam jaring).

Dalam Abjad Fonetik Antarabangsa (IPA), konsonan letusan selalunya dilambangkan oleh dua bunyi (hentian diikuti geseran) yang membentuknya (cth. [pf], [kx]). Bagaimanapun, ada baiknya menggunakan aksara tunggal untuk menekankan bahawa letusan berfungsi sebagai fonem tunggal. Oleh itu, pihak IPA mencadangkan kedua-dua unsur letusan dengan tanda ikatan (cth. [p͡f], [k͡x]).

Jenis letusan

[sunting | sunting sumber]

Letusan sibilan

[sunting | sunting sumber]

Letusan bukan sibilan

[sunting | sunting sumber]

Letusan sisian

[sunting | sunting sumber]

Letusan bergetar

[sunting | sunting sumber]

Letusan heterorganik

[sunting | sunting sumber]

Walaupun kebanyakan konsonan letusan berbentuk homorganik (satu daerah artikulasi atau dua daerah artikulasi bersebelahan), namun wujudnya juga sebilangan kecil letusan heterorganik (dua daerah artikulasi yang tidak bersebelahan). Bahasa-bahasa Navajo dan Chiricahua Apache memiliki letusan gusi-velar heterorganik [tx] (McDonough & Ladefoged 1993, Hoijer & Opler 1938); bahasa-bahasa Bantu seperti Sotho Uatara dan Phuthi memiliki letusan gusi-bibir-gigi [tf] dan [dv], dan bahasa Sesotho pula memiliki letusan dwibibir-lelangit-gusi [pʃ] dan [bʒ].