जोन डाल्टन (dty); John Dalton (is); John Dalton (ms); Con Dalton (az); John Dalton (en-gb); Džons Daltons (lv); Джон Далтон (bg); Джон Дальтан (be); جان ڈالٹن (pnb); جان ڈالٹن (ur); John Dalton (fo); John Dalton (mg); John Dalton (sk); ജോൺ ഡാൽട്ടൺ (ml); Джон Дальтон (uk); John Dalton (eml); John Dalton (en); John Dalton (io); John Dalton (gsw); Dalton Jon (uz); Джон Дальтон (kk); John Dalton (eo); Џон Далтон (mk); John Dalton (bs); John Dalton (an); জন ডাল্টন (bn); John Dalton (fr); John Dalton (jv); John Dalton (hr); John Dalton (sh); John Dalton (gcr); John Dalton (oc); John Dalton (nl); जॉन डाल्टन (mr); John Dalton (es); John Dalton (vi); John Dalton (pl); ჯონ დალტონი (xmf); John Dalton (ilo); Џон Далтон (sr); John Dalton (id); John Dalton (sv); John Dalton (pt-br); John Dalton (sco); Жон Делтон (mn); John Dalton (nn); John Dalton (nb); John Dalton (su); John Dalton (min); John Dalton (ro); ಜಾನ್ ಡಾಲ್ಟನ್ (kn); جۆن داڵتۆن (ckb); 道爾頓 (gan); جون دالتون (ar); جان دالتون (fa); John Dalton (bar); ဂျွန် ဒေါလ်တန် (my); 道耳頓 (yue); John Dalton (hu); જ્હોન ડાલ્ટન (gu); John Dalton (af); John Dalton (eu); John Dalton (tr); John Dalton (ast); جان دالتون (azb); John Dalton (de-ch); John Dalton (cy); John Dalton (da); John Dalton (sq); Ջոն Դալթոն (hy); 约翰·道尔顿 (zh); John Dalton (ku); जोन डाल्टन (ne); ジョン・ドルトン (ja); John Dalton (rm); John Dalton (ga); جون دالتون (arz); John Dalton (fi); ජෝන් ඩෝල්ටන් (si); Yi-han.tawl-tun (szy); John Dalton (nan); जॉन डाल्टन (hi); 约翰·道尔顿 (wuu); ਜੋਹਨ ਡਾਲਟਨ (pa); John Dalton (frr); John Dalton (en-ca); ג'ון דלטון (he); ஜான் டால்ட்டன் (ta); John Dalton (it); Джон Дальтон (ru); John Dalton (war); John Dalton (ht); Джон Далтан (be-tarask); John Dalton (cs); ჯონ დალტონი (ka); John Dalton (et); John Dalton (ca); John Dalton (yo); John Dalton (lb); John Dalton (pt); జాన్ డాల్టన్ (te); Дальтон (Долтон) Жон (ky); Ioannes Dalton (la); John Dalton (lt); John Dalton (sl); John Dalton (tl); John Dalton (de); John Dalton (qu); จอห์น ดอลตัน (th); John Dalton (sw); John Dalton (gd); 約翰·道耳吞 (zh-tw); John Dalton (nds); জন ডেল্টন (as); جان ڈالٹن (skr); 존 돌턴 (ko); John Dalton (gl); ଜନ୍ ଡାଲଟନ୍ (or); Τζων Ντάλτον (el); Дальтон, Джон (kk-cyrl) químico y físico británico (1766-1844) (es); angol fizikus és kémikus volt, az atomelmélet védelmezője (hu); английский физик и химик, метеоролог, естествоиспытатель (ru); englischer Naturforscher und Physiker (de); ceimiceoir agus fisiceoir Briotanach (ga); کاشف کوررنگی و دانشمندی که نظریه اتم را ارائه داد (fa); britisk fysiker og kemiker (da); बेलायती रशायनशास्त्री, मौशमवीद तथा भौतिकशास्त्री (ne); イギリスの化学者、物理学者、気象学者、原子説の提唱者 (1766 - 1844) (ja); brittisk fysiker och kemist (sv); англійський фізик і хімік (uk); अंग्रेजी रसायनज्ञ, मौसम विज्ञानी और भौतिक विज्ञानी (hi); ఆంగ్ల రసాయన శాస్త్రవేత్త, వాతావరణ శాస్త్రవేత్త మరియు భౌతిక శాస్త్రవేత్త (te); brittiläinen kemisti (fi); britský chemik a fyzik (cs); chimico, fisico e meteorologo inglese (1766-1844) (it); ইংরেজ বিজ্ঞানী (bn); chimiste et physicien britannique (fr); ангельскі фізык і хімік (be-tarask); British chemist and physicist (1766–1844) (en); químico, meteorologista e físico inglês (pt); Inggles a kimiko, meteorolohista ken pisiko (ilo); britisk fysikar og kjemikar (nn); químico e físico britânico (pt-br); นักเคมีและนักฟิสิกส์ชาวอังกฤษ (th); brittesche Cheemiker an Naturwëssenschaftler (lb); angielski fizyk i chemik (pl); britisk fysiker og kjemiker (nb); Brits natuurkundige (nl); İngiliz fizikçi ve kimyacı (1766–1844) (tr); Kimiawan dan fisikawan Inggris (id); ინგლისელი ქიმიკოსი და ფიზიკოსი (ka); Químic i físic anglès (ca); British chemist and physicist (1766–1844) (en); Mwanakemia na mwanafizikia wa Uingereza (1766-1844) (sw); Άγγλος χημικός, μετεωρολόγος και φυσικός. (el); 잉글랜드의 화학자이자 물리학자 (1766–1844) (ko) Jn.Dalton (it); Jn.Dalton (fr); Jn.Dalton (eu); Jn.Dalton, Джон Долтон, Дальтон, Джон, Дальтон Дж., Долтон, Джон (ru); Jn.Dalton (de); Dalton (sq); Джон Долтан, Jn.Dalton (be); Dalton, John Dalton, Daltons (lv); 約翰·道耳頓 (zh); Can Dalton (ku); დალტონი (ka); ジョン・ドールトン, ジョン・ダルトン (ja); ജോൺ ഡാൾട്ടൻ, John Dalton, ജോൺ ഡാൾട്ടൺ (ml); Дальтон Джон, Jn.Dalton (uk); จอห์น ดาลตัน (th); John Dalton (gan); ג'ון דולטון (he); Dalton (tl); ڈالٹن (ur); जॉनडाल्टन (hi); Džonas Daltonas (lt); Jn.Dalton, John Dalton Greenup (es); Jn.Dalton (en); Jn.Dalton (bg); Jn.Dalton (id); டால்ட்டன் ஜான் (ta)
जॉन डाल्टन (६ सप्टेंबर, इ.स. १७६६ - २७ जुलै, इ.स. १८४४) हा ब्रिटिश रसायनशास्त्रज्ञ; भौतिकशास्त्रज्ञ आणि हवामानशास्त्रज्ञ होता. “आधुनिक अणु सिद्धांता” मांडण्यासाठी जॉन डाल्टनची ओळख आहे. डाल्टनचा जन्म क़्वाकर कुटुंबात इंग्लंडच्या कुम्बरलॅन्ड प्रदेशातील कॉकरमाऊथच्या जवळ असलेल्या इगल्सफील्ड या गावी दिनांक ६ सप्टेंबर रोजी झाला. त्याचे वडील विणकर होते. डाल्टनचे शिक्षण गावाजवळच असलेल्या पर्डशाव-हॉल खाजगी शाळेत झाले. वयाच्या सत्ताविसाव्या वर्षी डाल्टन मॅंचेस्टरच्या “नव महाविद्यालय” (न्यू कॉलेज) येथे निसर्ग तत्त्व-ज्ञान आणि गणित विषय शिक्षक पदावर रुजू झाला. येथे तो त्याच्या वयाच्या चौतिसाव्या वर्षापर्यंत काम केले. निसर्ग तत्त्व-ज्ञान आणि गणित याच विषयात, खाजगी शिक्षक (ट्युटर) म्हणून काम करायचे असे डाल्टननी ठरविले आणि प्रारंभ केले.
अर्थार्जनासाठी निसर्ग तत्त्व-ज्ञान आणि गणित या विषयात काम करीत असला तरी त्याच्या आवडीचा विषय म्हणजे हवामानशास्त्र. वेगवेगळ्या भौगोलिक ठिकाणांना भेटी देऊन तेथील हवामानासंबंधी माहिती एकत्र करण्याचा त्याला छंद होता. हवेतील वायू घटक पृथ्थकरण करण्याच्या निमित्ताने, डाल्टनला रसायन शास्त्राची गोडी लागली.
त्या काळात, हायड्रोजन वायु हा सर्वात हलका असल्याचे ज्ञात होते. याच माहितीचा आधार घेऊन डाल्टननी इतर वायू (म्हणजे इथिलीन, मिथेन, ऑक्सिजन, अमोनिया… इत्यादी), अभ्यासाकरिता निवडले. मिथेन या वायुच्या अभ्यासादरम्यान डाल्टनला अणु कल्पना सुचली असल्याचे बऱ्याच माहिती स्रोतामध्ये आढळते. प्रयोगातील आपल्या सर्व निरीक्षण नोंदींच्या आधारे डाल्टननी प्रथमतः हवेतील सर्व वायूंचे रासायनिक वर्गीकरण केले. “हवेतील वायूंचे रासायनिक वर्गीकरण” या शीर्षकांतर्गत डाल्टननी ३० ऑक्टोबर १८०१ रोजी, एक पुस्तक प्रकाशित केले. डाल्टनच्या मते, पदार्थाचा लहानात लहान (ज्याचे पुन्हा विभाजन करता येत नाही) घटक म्हणजे अणु. एकाच मूलद्रव्याचे सर्व अणु सारखेच असतात. दोन मूलद्रव्यांचे अणु संयोगाने तयार होणारा पदार्थ भिन्न गुणधर्म दाखवितो.
सर्व रासायनिक पदार्थांची अणु रचना स्पष्ट करण्याकरिता, डाल्टननी पुढे, अणु सिद्धांत मांडला. “अणुचे विभाजन करता येत नाही” हे एकाच तत्त्व, आधुनिक विज्ञानाला अमान्य आहे. डाल्टनच्या अणु-वादातील इतर सर्व तत्त्व, सर्वामान्य आहेत. जॉन डाल्टन, सृष्ठीचे “रासायनिक आणि भौतिक” मूळ रचना प्रस्तावित करणारा एक नवा “विज्ञान यात्री” . दिनांक २७ जुलै, १८४४ रोजी जॉन डाल्टनचे निधन झाले
विकिपीडिया
Wikispecies
