Фосфор триоксид
Фосфор триоксид е хемиско соединение со молекуларна формула P4O6. Иако молекуларната формула го сугерира името тетрафосфор хексаоксид, името фосфор триоксид му претходело на знаењето за молекуларната структура на соединението, а неговата употреба продолжува и денес. Оваа безбојна цврста супстанција е структурно поврзана со адамантан. Формално е анхидрид на фосфорна киселина, H3PO3, но не може да се добие со дехидрација на киселината. Бела цврста материја која се топи на собна температура, таа е восочна, кристална и многу отровна, со мирис на лук.[1]
Подготовка
[уреди | уреди извор]Се добива со согорување на фосфор во ограничен довод на воздух при ниски температури.
- P 4 + 3 O 2 → P 4 O 6
Нуспроизводите вклучуваат црвен фосфор субоксид.[1]
Хемиски својства
[уреди | уреди извор]Фосфор триоксид реагира со вода за да формира фосфорна киселина, одразувајќи го фактот дека тоа е анхидрид на таа киселина.[2]
- P 4 O 6 + 6 H 2 O → 4 H 3 PO 3
Тој реагира со хлороводород за да формира H<sub id="mwMw">3</sub>PO<sub id="mwNA">3</sub> и фосфор трихлорид.
- P 4 O 6 + 6 HCl → 2 H 3 PO 3 + 2 PCl 3
Со хлорот или бромот го формира соодветниот фосфорил халид и реагира со јод во затворена цевка за да формира дифосфор тетрајодид.[1]
P4O6 реагира со озон на 195 K и го дава нестабилното соединение P4O18.[3]
P4O18 се распаѓа над 238 K во раствор со ослободување на гас O2. Распаѓањето на сувиот P4O18 е експлозивно.
Во реакција на несразмерност, P4O6 се претвора во мешан P(III) P(V) вид P4O8 кога се загрева во запечатена цевка на 710 K, а споредниот производ е црвен фосфор.[3]
Како лиганд
[уреди | уреди извор]
P4O6 е лиганд за преодни метали, споредлив со фосфит. Илустративен комплекс е P4O6 Fe(CO)4.[4] Со BH<sub id="mwbg">3</sub>, се произведува димерен адукт:[3]
Структура на P 8 O 12 (BH 3 ) 2 .
Наводи
[уреди | уреди извор]- ↑ 1,0 1,1 1,2 A. F. Holleman; Wiberg, Egon; Wiberg, Nils (2001). Inorganic Chemistry. Boston: Academic Press. ISBN 0-12-352651-5.
- ↑ Greenwood, Norman N.; Earnshaw, Alan (1997). Chemistry of the Elements (2. изд.). Butterworth-Heinemann. ISBN 0080379419.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Catherine E. Housecroft; Alan G. Sharpe (2008). „Chapter 15: The group 15 elements“. Inorganic Chemistry, 3rd Edition. Pearson. стр. 473. ISBN 978-0-13-175553-6.
- ↑ M. Jansen; J. Clade (November 1996). „Tetracarbonyl(tetraphosphorus hexaoxide)iron“. Acta Crystallogr. C. 52 (11): 2650–2652. doi:10.1107/S0108270196004398.