Општина Аеродром

Општина Аеродром
Општина Аеродром
	Општина
	Поглед кон кулите во Аеродром
Знаме	Грб
Држава	Македонија
Регион	Скопски
Посебна единица	Град Скопје
Основање	2004 година (со Закон); 12 април 2005 година (прво заседавање на општинскиот совет)
Седиште	Јане Сандански
Населени места	Список Скопје (со населбите (8): Аеродром, Горно Лисиче, Јане Сандански, Лисиче, Мичурин, Ново Лисиче, Острово, Реонски Центар), и селото Долно Лисиче ;
Управа
• Градоначалник	Дејан Митески
Површина
• Вкупна	21,85 км2 (8,44 ми2)
Население (2021)
• Вкупно	77.735
• Густина	3,600/км2 (9,200/ми2)
Час. појас	CET (UTC+01:00)
• Лето (ЛСВ)	CEST (UTC+02:00)
Повикувачки број	+02
Регистарски таблички	SK
Мреж. место	aerodrom.gov.mk

Општина Аеродром — општина во рамки на Град Скопје. Таа била создадена со одделување од Општина Кисела Вода, според новата територијална организација предвидена со законот од 2004 година.

Име на општината

Името на Општината е добиено по населбата Аеродром (населба која пак го носи името според старата местоположба на скопскиот аеродром). Но иако името на општината е Аеродром, населбата Аеродром никогаш не била седиште на општината, туку првичното седиште било во населбата Мичурин, а потоа во населбата Јане Сандански.

Историја

Пред да биде создадена Општина Аеродром, нејзината територија припаѓала на Општина Кисела Вода. Според Законот за територијална поделба од 2004 година, била создадена Општина Аеродром, како составна општина на Град Скопје.^[2] На 12 април 2005 година, за првпат била одржана седница на Советот на општината.^[3]

Во март 2015 година, општински власти го промениле своето седиште и се преселиле од населбата Мичурин и се сместиле во населбата Јане Сандански, под кирија во зградата на „Скопски пазар“.^[4]

Географија

Граници на општината се следните: од мостот на железничката пруга на реката Вардар, кој е тромеѓа на Општина Аеродром, Центар и Гази Баба и се движи долж Транспортен центар „Скопје”, железничката пруга во правец кон Велес (пругата Скопје-Велес е граница со Општина Кисела Вода), продолжува по надворешната граница на катастарска општина Долно Лисиче до реката Вардар и свртува спротивно до мостот на железничката пруга на реката Вардар. Границата помеѓу општините Аеродром и Гази Баба не е целосно поставена на реката Вардар, односно границата го следи поранешниот водотек на Вардар. Тоа значи дека овие две општини имаат своја територија од двете страни на реката. Прекуречните територии се после завршувањето на кејот на Вардар, односно после мостот што го поврзува Трубарево и Дивтар Маало/Маџари со Горно Лисиче, и завршуваат во атарот на Долно Лисиче. Вакви прекуречни територии ги има девет, од кои седум територии (кои се на левата страна на Вардар) се на Општина Аеродром, а две територии (кои се на десната страна на Вардар) се на Општина Гази Баба. Овие две општини, во истиот речен појас, делат еден речен остров.^[5]^[6] Територијата на општината е 20 км², од кои урбан дел е 10,4 км² или 60%, а рурално земјиште 9,6 км² или 40%.

Иако Општина Аеродром е составен дел од административната единица Град Скопје, не сите населени места во општината припаѓаат во Скопје како населено место. Исклучок е Долно Лисиче поради својот рурален статус.

Општина Аеродром се состои од четири катастарски општини:

КО Кисела Вода 2 - во неа припаѓаат населбите Аеродром, Горно Лисиче, Јане Сандански, Лисиче, Мичурин, Ново Лисиче, Острово, Реонски Центар. Оваа катастарска општина опфаќа територија и во Општина Кисела Вода.
КО Горно Лисиче - во неа припаѓаат неколку куќи источно од пругата која води кон Трубарево, како и црквата „Св. Апостоли Петар и Павле“. Оваа катастарска општина опфаќа територија и во Општина Кисела Вода.
КО Горно Лисиче-вонград - источно од Горно Лисиче. Тоа е атарот на Горно Лисиче. Оваа катастарска општина опфаќа територија и во Општина Кисела Вода.
КО Долно Лисиче - во неа припаѓа самото населено место Долно Лисиче.
КО Долно Лисиче-вонград - тоа е атарот на Долно Лисиче.

Стопанство

Број на фирми:

6.788 регистрирани деловни субјекти со пријавени работници (податокот е од Агенција за вработување).

Демографија

Вкупен број на население: 77.735 жители.^[7]

Пол:

женски: 40.582^[7]
машки: 37,153^[7]

Народност:

Македонци: 66.245 - 85.22%^[7]
Срби: 2.155 - 2.77%^[7]
Албанци: 851 - 1.09%^[7]
Власи: 652 - 0.84%^[7]
Турци: 464 - 0.60%^[7]
Роми: 459 - 0.59%^[7]
Бошњаци: 403 - 0.52%^[7]
Други: 1.157 - 1.49^[7]
Не се изјасниле: 5.349 - 6.88%^[7]^{[б 1]}

Образование (за лица над 15 години):

без основно: 488^{[се бара извор]}
недовршено основно: 2264^{[се бара извор]}
основно: 9254^{[се бара извор]}
средно: 35078 ^{[се бара извор]}
вишо: 2535^{[се бара извор]}
високо: 10603^{[се бара извор]}
магистри: 417^{[се бара извор]}
доктори: 274^{[се бара извор]}
возрасни кои учат ОУ: 20^{[се бара извор]}

(невработени 13.000; 10% ВСС); домаќинства 21.495; станови (живеалишта) 23.754^{[се бара извор]}

Според податоците заклучно со 2011 година, вкупниот број на ученици во Општина Аеродром во 2011 се зголемил за 9,9 % во однос на вкупниот број на ученици во 2007. Аеродром е прва општина по зголемувањето на вкупниот број на ученици.^[8]

Според пописот од 2021 г.^[9] општината брои 81.338 жители, и со тоа е една од поголемите општини по населеност во земјата.

Народност	Број	Удел (%)
Македонци	69.278	85,17
Албанци	1.010	1,24
Турци	519	0,64
Роми	495	0,61
Власи	673	0,83
Срби	2.236	2,75
Бошњаци	452	0.56
Други неспомнати	1.305	1,60
Не се изјасниле	68	0,08
Непознато	54	0,07
Лица за кои податоците се преземени од административни извори	5.248	6.45

Општествени установи

Самоуправа и политика

Во 2017 година, општината имала вкупно 976 вработени, од кои 109 биле вработени во општинската администрација, а останатите во општинските јавни претпријатија.^[10] Тековен градоначалник на Општина Аеродром е Дејан Митески од редовите на ВМРО-ДПМНЕ. Советот на Општина Аеродром е составен од 27 члена.

Според локалните избори од 2017 година, членовите на советот според политичката припадност за мандатот 2017-2021, биле:

Досегашни градоначалници

Досегашни градоначалници на Општина Аеродром биле:^[11]

Кирил Тодоровски (2005-2009)
Југослав Зибероски (заменик градоначалник) (2008)
Ивица Коневски (2009-2017)
Златко Марин (СДСМ) (2017-2021) - тој бил избран на локалните избори од 2017 година за мандат од четири години.^[12]
Тимчо Муцунски (ВМРО-ДПМНЕ) (2021-2024) - тој бил избран на локалните избори од 221 година за мандат од четири години. Но поради стапувањето на функцијата министер за надворешни работи во јуни 2024 година, тој се повлекол како градоначалник.
Дејан Митески (ВМРО-ДПМНЕ) (заменик градоначалник) (2024-)^[13]

Месни и урбани заедници

Графички дел од деталниот урбанистички план за Урбана Зона А од населбата Ново Лисиче во општина Аеродром. Со различните бои се претставени различните зони, и во табелата од десната страна се наведени сите елементи од планот.

Општина Аеродром се состои од десет урбани и една месна заедница:^[14]

УЗ Бисер - северниот дел на населбата Аеродром.
УЗ Стар Аеродром - јужниот дел на населба Аеродром.
УЗ Горно Лисиче - Запад
УЗ Горно Лисиче - Југ
УЗ Горно Лисиче - Север
УЗ Јане Сандански
УЗ Мичурин
УЗ Населба Лисиче
УЗ Ново Лисиче
УЗ Острово
МЗ Долно Лисиче

Културни и природни знаменитости

Редовни настани

Илинденски марш Горно Лисиче-Крушево - коњанички марш по повод празникот Илинден. Започнува на крајот на јули.
Велигденски денови - културно-уметничка и верска манифестацијата по повод празникот Велигден. Одржувана е во црквата „Св. Апостоли Петар и Павле“ во Горно Лисиче.