Và al contegnud

Bransach

De Wikipedia
(Rimandad de Bellinzagh (NO))



Lombard Occidental

Quel articul chì l'è scrivüü in Lumbard, cun l'urtugrafia insübrica ünificada.

Cuurdinàde geogràfiche: 45° 35' N 8° 38' E

Branzagh
Comun
Branzagh - Stema
Branzagh - Sœmeanza
Branzagh - Sœmeanza
Dats aministrativ
Stat Itàlia
Rejon Piemont
Provinça Provincia de Nuvara
Capolœg Bellinzago Novarese
Politega
Sindeg
Orgen lejislativ Consili comunal
Territore
Coordinade 45°33′02.65″N 8°38′59.17″E / 45.550737°N 8.649771°E45.550737; 8.649771
OSM 45285
Voltituden 192 m s.l.m
Superfix 39,18 km²
Abitants 9 407 ab.
(1º genar 2023)
Densitaa 240.1 ab./km²
Confin Caltignaga, Camra, Lonaa Pozzoeu, Mum, Vlésc e Nosaa
Fus orari UTC+01:00 e UTC+02:00
Varie
Prefiss 0321
Codex postal 28043
Sigla autom. NO
Codex ISTAT 003016
Codex catastal A752
Sant protetor Clemente I
Cl. climatega
Cl. sismega
Localizazion
Branzagh - Localizazion
Branzagh - Localizazion
Sit istituzional


Branzagh (nom ufizial in italian: Bellinzago Novarese) l'è un cumün de la Pruvincia de Nuvara.

El gh'ha ona popolaziun de 9 713 abitàncc (dàto del Desember 2013[1]), cunt ona superfis de 39,3 km² e ona densità de popolaziun de 247 ab./km².

El paes el cunfina cun la Pruvincia de Milan (cumün de Nusaa) e cun quela de Vares (cumün de Lunaa Puzzö) e 'l se tröva in sü i spund del fiüm Tisin.

Evoluzion demografega

[Modifega | modifica 'l sorgent]

L'andament del nümer de abitant del cumün de Bransach l'è mustraa in de la tabela chi de sutta



Nümer de abitant


Cultüra e tradizziun

[Modifega | modifica 'l sorgent]

Esempi del dialet de Branzagh

[Modifega | modifica 'l sorgent]
Antonio Rusconi, I parlari del Novarese e della Lomellina, p 20

Un om al gh'eva dü matai.
E 'l püssè gióvan ad lui l'ha dii al par: “Par, dam la part ad la roba ch'am partuca!” e 'l par al gh'ha dai al sé toch a tüi dü.
Da là a poch temp al matà püssè gióvan l'ha tirà riva tütcoss, e s'ha 'ndai in pais lunten, e là smorbia cum l'eva e poch da bon, a s'ha mangià ogni grazia di Dii ch'al gh'eva.
E dopo ch'l'ha 'vü mangià tüt, inda cul pais ha gnü una gran calastria, e inura l'ha cmanzà a 'vègh dabsogn.
E l'è 'ndai e s'è matü a fè 'l sarvitù inda vün da cul pais, ch'a 'l mandà in di sé caimp a cürè i porscii.
E tanta l'eva la fam ch'al feva ga gh'eva fin scoss ad mangià 'l sgarobia ch'i mangevan i porscii, ma nzün agh na deva.
Inura 'l matu l'ha cmanzà a pansègh denta, e 'l zeva tra lü: “Mu par al mantegna tancc sarvitui che 'gh manca propia nuta, e mangian ogni grazia da Dii, e mì mòra dla fam!
Mì ciaparò sü e j'andarò a mu par e 'gh zarò: Par mì, j'hò pcà contra 'l ciel e dadnain da tì;
Mì son degn piü ad vess ciamà té matà; tegnam, per carità in cà tóga comè vün di té sarvitui”.
Lü dunca l'ha ciapà sü e l'ha 'ndai da su par; e quand su par l'ha vüst a gnì da lunten, al gh'ha 'vü scarazion; l'ha corü e s'ha bütagh al cöl e l'ha basà.
E 'l matà a gh'ha dii: “Mì j'ho pcà contra 'l ciel e dadnain da tì, e son degn piü ad vess ciamà té matà”
Ma 'l par l'ha dii ai sé sarvitui: “Purtè chì i pagn püssè bii e vistìl, e matìgh un anela in dii e i cuzei in di pii;
e amnè fora 'l vidil ingrassà e mazzèl, e mangiuma e stuma legar:
parchè ist mé matà l'eva mürt e l'è tornà viv, i l'eva pardü e l'ho trogà ancura”. E s'hann matü a fè una gran festa.
Indu cul moment 'l matà püssè grand l'eva fora in di caimp; e quand l'è turnà e l'è stai bela riva a cà, l'ha sintü che denta a 's baleva e 's soneva a tüt andè.
E vüst fora vün di sé sarvitui, a gh'ha ciamà cuss l'eva cul manesg ch'as feva in cà.
E lü gh'ha dii: “Al té fradì l'è gnü cà 'ncura e tu par, par la contantezza l'ha mazzà 'l vidil ingrassà da sgià ch'l'è gnü cà sen e salva”.
Ma lü l'è gnü rabià e l'ha mia vorsü andè 'n cà; ma su par l'è gnü fora a praghèl d'andè denta.
Ma lü a gh'ha dii al par: “Mì l'è sgià tancc agn ch'it fagh al sarvitù, e cul t'am cmandeva l'ho sempar fai guantir; epüra ti te m'é dai nianca una vota un cavret da mangè e stè legar cun i mè camarada.
Ma par ist té matà ch'l'ha mangià tüt insama al vacasc, una vota ch'lè tornà cà, ti ta gh'é mazzà 'l vidil ingrassà”.
E 'l par a gh'ha dii: “Car al mè matà, ti t'è sempar con mì, e tüta la roba méia l'è tóga.
Dunca absogneva fè festa e fè baldoia, parchè ist té fradè l'eva mürt e l'è gnü viv, l'eva pardü e l'è stai trogà 'ncura”.

(Antonio Rusconi, I parlari del Novarese e della Lomellina, 1878)

  1. Statìstiche demogràfiche ISTAT. Statìstiche sö la popolasiù del Istitùto Nasiunàl de Statìstica relatìve al 31 de Dezember 2013.