Pantalera

ZE	Quésta pàgina a l'é scrîta in zenéize, segóndo a grafîa ofiçiâ

A pantalera (sàiva a dî "toâ" in piemontéize, dîta balón a-a pantalera ascì) a l'é 'n zêugo de squàddra asæ scìmile a-o balón, do quæ a peu êse consciderâ a sò variànte ciù tradiçionâle. A pantalera a vén praticâ sorviatùtto into Bàsso Piemónte, spécce tra a provìnsa de Cùnio e quélla de Àsti, ma a l'êa ancón prezénte inte pàrte da Ligùria ascì, prinçipalménte inta valàdda da Bórmia.

A ciù inportànte diferénsa inte régole do zêugo a conscìste into fæto chò-u balón, a-o moménto da batûa, o no vén corpîo co-o pùgno ma tiòu in sce 'na toâ de légno, dîta apónto pantalera, ch'a l'é inclinâ, arenbâ a 'na miâgia e rifinîa con de listélle che dàn de deviaçioìn iregolâri a-o camìn do balón. Aprêuvo a-e particolaritæ do cànpo, inta pantalera gh'é bén bén de diferénse tra 'n pòsto a l'âtro, co-a prezénsa de vàrri eleménti architetònichi cómme grondànn-e, pòrte, scæn, lanpioìn e pogiöli che réndan asæ inprevedìbile o camìn da bàlla.

Régole

A ciù pàrte de régole da pantalera a l'é in comùn co-o balón tànto che, de fêua che pe-e diferénse, o regolaménto ofiçiâ o rimànda a quéllo de l'âtra disciplìnn-a.

Cànpo de zêugo

Pe quànte o rigoàrda o cànpo de zêugo o dêve sodisfâ i requixîti di cànpi arangiæ do balón; pe de ciù, l'é vietòu zugâ inti sferistêi da Série A e, pe quélli da Série B, l'é necesâia 'n'outorizaçión. Inti cànpi de zêugo a caraterìstica ciù particolâ a l'é dónca a prezénsa da pantalera: 'na toâ de légno ch'a dêve avéi 'na longhéssa conpréiza tra i 120 e i 180 cìtti e 'na larghéssa de 80-100 cìtti. A sò altéssa da-o terén a càngia in sciâ bâze do cànpo ma, a ògni mòddo, a se dêve trovâ lóngo un di fiànchi magioî do cànpo e a dêv'êse inclinâ. In sciâ fàccia de d'âto da pantalera dêvan pöi esîghe de listélle perpendicolâri, inte 'n nùmero conpréizo tra 5 e 8.

L'é poscìbile, ma no òbligatöio, indicâ pe tæra 'n coridô de slànso, co-ina lìnia de batûa scitoâ a 'na distànsa màscima de éutto mêtri da-o prinçìpio da pantalera, óltre che de 'na larghéssa magiô de un mêtro e mêzo. No l'é òbligatöia mànco a lìnia de fóndo cànpo de la da pantalera ma, into câxo a foîse segnâ, a l'é da métte a ciù de sétte mêtri lónxi da-a fìn da toâ.

O zêugo

A diferénsa prinçipâ into zêugo a l'é dovûa a-a prezénsa da pantalera: defæti no ghe saiâ l'açión da batûa, ch'a l'é sostitoîa da-o slànso da bàlla in sce sta toâ chi. Pò-u slànso l'é poscìbile pigiâ l'asbrîo, che però o l'é da limitâ inte 'n'àrea co-ina distànsa mìnima da-a pantalera de 5 mêtri. O slànso, ch'o vêgne efetoòu da-o zugòu dîto batitô ò campau, o l'é lìbero, co-a sôla régola da coscì dîta "spalétta": sàiva a dî chi-â bàlla a no peu êse tiâ alsàndola ciù in âto da spàlla prìmma do slànso mæximo.

O contèzzo di pónti o l'é pægio a quéllo do balón, co-a diferénsa chò-u nùmero màscimo de càcce o l'é de dôe, con l'inversción de cànpo ch'a l'é da fâ cómme a segónda càccia a l'é segnâ in sciô cànpo. De régola, inta pantalera a l'é prevìsta a modalitæ di vantàggi, co-o zêugo che, a-i 40 pâri, o vên goâgnòu da-a squàddra ch'a l'arîva a doî chìnze de destàcco in scî aversâi.

In sciâ fìn, gh'é 'n'integraçión a-i câxi de fàllo: l'é defæti consciderâ tâ ògni açión ch'a pórta a bàlla in sciâ proieçión da pantalera in sciô terén; 'na bàlla che, dòppo o bótto in sciâ toâ, a va a-o xêuo a-o de la da lìnia de l'àrea de slànso e 'na bàlla ch'a sbàtte cóntra a miâgia derê a-a toâ sénsa avéila tocâ.

Conpetiçioìn

De pantalera o no vên inandiòu 'n canpionòu cómme pe âtri zêughi sferìstichi, a ògni mòddo gh'é di tornêi asæ avoxæ che se zêugan co-ina cadénsa anoâle. Tra quésti o ciù inportànte o l'é o coscì dîto "tornêo di pàixi", ancheu arivòu a-a sò trentaçinquêxima ediçión, e ch'o védde a parteçipaçión de inportànti zugoéi de balón ascì. In sciâ bâze do nùmero de squàddre iscrîte o peu êse spartîo in sce ciù série, vegnìndo inandiòu cómme 'n canpionòu picìn. L'atoâle detentô do tornêo, arivòu a-a sò 36° ediçión, o l'é a squàddra de Bosia.

Segóndo o regolaménto de sta disciplìnn-a chi, i tornêi dêvan êse outorizæ da-a F.I.P.A.P (Federaçión Italiànn-a Balón, Federazione Italiana Pallapugno in italiàn), a quæ a ne peu delegâ l'òrganizaçión a di comitâti ò de socjêtæ tèrse, decidéndo ascì se consentî a partecipaçión a-i zugoéi profescionìsti de balón.

Colegaménti estèrni

• (IT) Pantalera - Scîto ofiçiâ da Federaçión Italiànn-a Balón, in sce fipap.it. URL consultòu o 29 agòsto 2022.
• (IT) Scîto do giornâle "Lo Sferisterio", in sce losferisterio.it. URL consultòu o 29 agòsto 2022.