Izoa Genovesa

ZE	Quésta pàgina a l'é scrîta in zenéize, segóndo a grafîa ofiçiâ

L'Îzoa Genovesa (in spagnòllo Isla Genovesa, in ingléize Tower Island) a l'é 'n vulcàn a scùddo inte Îzoe Galàpagos (Ecuadòr), inte l'Òcèano Pacìfico de levànte. L'îzoa a l'é grande quæxi 14 chilòmetri quadrâti e a sò altéssa màscima a l'é de 64 mêtri. L'îzoa, a fórma de færo de cavàllo, a gh'à 'na caldera vulcànica ('na cónca òcupâ da 'n lâgo) 'na miâgia da quæ a l'é deruâ e a l'à formòu a Grande Bâia de Darwin, con de scugêe tùtto in gîo. Into céntro gh'é o lâgo d'ægoa sâ Arcturus, a quæ zótta a gh'à 'n pitìn mêno de 6.000 ànni. Scibén che no s'aregòrdan eruçioìn stòriche in sce l'îzoa Genovesa, in scî fiànchi do vulcàn gh'é de coê de lâva asæ recénti.

O nómme spagnòllo ofiçiâ de Genovesa o ne vén da-a çitæ de Zêna, in önô do Cristòffa Colónbo. O nómme ingléize "Tower" o l'é quæxi de segûo l'alteraçión de "Downes". A poxiçión de l'îzoa a l'é stæta segnalâ da-o John Downes capitànio do bàrco USS Essex inte l'ànno 1813, inta goæra do 1812, e o nómme "Dowers's" o l'é conpàrso into 1815, de segûo scrivéndo mâ o nómme Downes. Pasàndo da "Dowers's", "Dowers", e "Tower's", in sciâ fìn da-o 1841 l'é stæto scrîto "Tower" in scê càrte giögràfiche de l'Amiraliâto Britànico.

Fàona

St'îzoa chi a l'é conosciûa cómme "L'Îzoa di Öxélli", perché a l'é pìnn-a de 'na gràn quantitæ d'öxélli de tùtte e ràzze. Gh'é 'n mùggio de fregàdde e o l'é o mêgio pòsto de l'arcipélago pe védde a Sôla da-i pê rósci (Sula Sula), a Sôla de Nazca (Sula granti), l'Öchin côa de rondanìnn-a (Creagrus furcatus), l'Öxéllo de tenpèste (Hydro bates pelagicus), o Frenguéllo de Darwin (Fringìlla Darwin) e o Tórdo picìn (Mimus parvulus).

O Pàsso Prince Philip o l'é 'n sentê straordenâio into mêzo da colònia di öxélli de mâ pìn de vìtta, sórvia 'na scugêa èrta 25 mêtri. In çìmma a pìsta a contìnoa inte l'entrotæra in mêzo a âtre colònie d'öxélli inte 'n bòsco picìn d'èrboi de légno sànto. A pìsta a procûa ascì 'na vìsta da cianûa pìnn-a de ròcce. I Öxélli de tenpèste chi són 'na ràzza do tùtto despægia da ògni âtra into móndo perché són bén bén atîve into giórno. Pe sghindâ i predatoî, lô tórnan inti sò nîi sôlo de néutte.

Anche e iguane de mâ ciù picìnn-e vîvan chi.

Demôe

Inta Bâia de Darwin l'é poscìbile inmèrzise lóngo a miâgia intèrna ò lóngo quélla estèrna meno protètta. 'N'âtra poscibilitæ a l'é quélla de inmèrzise a-o de fêua do vulcân atravèrso e canæ da Caldera.

Âtri progètti

Wikimedia Commons a contêgne di files in sce Izoa Genovesa