S'n Maeëte

Dit artikel is gesjreve in 't Valkebergs. Ómdat 't plaatsgebónge is, maogs doe 't ómzètte nao 't Oos-Voeres, es te dit dialek sjpriks.

---

Sint Maartenskèrk in 2005

Weenterlaandsjap mèt grafte en hamsj in populiere

Sint-Martensvoere (plaatselik S'n Maeëte of bèëter noch Sëmmèëte genumt) (Nederlands: Sint-Martens-Voeren, Frans: Fouron-Saint-Martin) ies 'n dörp in de gemeinte Voere in Belsj Limburg. 't Dörp ies gesitueerd aan en in 't dal van 't rivierke de Voor. S'n Maeëte en Rimmersjdel howwe bies 2 juni 1957 'n sjtatie op de Moontzenerlijn, tössje Aoke en Tongere. Vanaaf 1 februari 1921 waor d'r personevervoer op lijn 24 van Visé nao Moontse .

Buurtsjappe

• Kweente
• Knap
• Baerg
• De Plank (gedeiltelik)
• Sjilberg (gedeiltelik)
• Ulvend (gedeiltelik)

't Dörp

2005. Zoawaal de Nederlandse, wie hie op de foto, es ouch de Fraanse plaatsname moete-n 't dèks óntgelde es mikpunt in de taalsjtried

De kèrk, gewiejd aan Sint Maeëte (Martinus), haet 'ne Romaanse tore oet de 12e ièw, opgetrokke van breuksjtein. 't Barok sjeep en 't koar zint van 1728. Op 't kèrkhof sjteit 'n graafkruus oet de 16e ièw. 't Vreuger kapittelhoes deende ónder pesjtoar Veltmans es pastorie en zoa kump 't aan ziene naam Veltmanshoes.

In de buurt liegke kesjtieël Ottegrove mèt aod watermasjieng op de Voor, de haof Op de Eiken, de Komberg en de Brookbösj.
Op sjplietsinge van waeg en aan tal van hoezer bevinge ziech religieus monumentsjes wie Mariabeeldsjes en kruzer.

Landsjap

't Landsjap in de umgeving tuènt zich mèt heuvele en dale die eindige bove 'ne graaf (landsjapselement) (graft). In dees umgeving zouwe ziech ouch de meiste hol waeg van Wes-Europa bevinge. Dat geuf, ouch vanwege de kalkrieke grónd, 'n biezónder flora (bv. de haamsjeut) en fauna (bv. de wiengaardsjlek). Veural de das ies hie good vertegenwoordig.

Dialek

Me kalt ì St Maeëte eh Limburgs Dialek, 't lieket eh bietsjke op 't Geullands of platduutsj. Ì Teuve en Sjlennich 2 km nao 't Oeëste kalle ze richtig Geullands/Platduutsj (dit is eh uuëverganksdialek tössje Oeës-Limburgs en Ripuariesj, wat me ooch kalt in Viele, Sippenaoeke, Heële, Voelender), en 2 km nao 't Weste kalle de luuj Oeës-Limburgs...

Dörpsvereiniginge

• Bies de jaore 60: The Joyce Boys (twiètalige toneelclub)
• Harmonie Royale Saint Martin
• Sjötterie Sint-Martinus
• Clique de Tambours Saint Martin
• Parochiaal Zangkoar Sint Martinus
• Carnavalsvereiniging De Boemelaire

De Moontzenerlieng

De baan in Sëmmèëte

---

De volgende sectie van dit artikel is gesjreve in 't Norbiks.

---

't Sjpoor van Aoke riechting Tóngere nao Antwerpe passeert hie euver 'ne 23 maeter hoage en 250 maeter lange viaduct, dae, zjuus wie de gaanse Montzenerlijn aangelag ies dör de Duutsjers in de Ursjte Waereldoorlog. Nörges i Voere is 'ne sjpoorweguvvergaank. Zelfs de klingste vaeldwaeg zeunt dör 'ne viaduct uvverbrukt. De viaduct is gemakt va gewaopend beton. De Montzenerlijn is de belangriekste verbinding väör goederevervoer tussje d'r Antwerpse have en Duutsjlaand en lupt väör 'n deel dör Wallonië. Dr. Jaak Nijssen va Sëmmèëte haat d'r boew van die lieng groondig besjtudeerd en dao e book övver gesjrève.

Bronne

• Jaak Nijssen, "De spoorlijn Tongeren-Aken in oorlogstijd aangelegd" 1985