Reims
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Norbiks. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
Reims (Nederlands, verowwerd: Riemen) is 'n sjtad in 't Noordooste va Fraankriek haoverwaegs Paries en Luxemburg, gelaege an de reveer de Vesle en an 't Aisne-Marnekanaal. 181.194 de 1 jannewarie 2019. Wie in aander Franse middelgroete stei (vergeliekbaar mèt Mestreech), nump de populatie hei sinds twie decennia aof. Zoe had zie in 1999 nog 187.206 inwoeners. Reims is onderprefectuur van 't departement Marne. 't Is 'n sjtad mèt 'n lang historie en die beroemd is vanwaege häöre sjitterende kathedraal en d'r champagne dae dao vandan keumt.
Historie
[bewirk | brón bewèrke]Wie de Romeine de Gallische gebiede veroverde, wónde de Remi óp de plaatsj oeé de nao hön geneumde sjtad zów oontsjtoeë. De Romeine neumde Reims Durocortorum en makde d'r de hoofsjtad van de provincie Gallia Belgica en later Belgica Secunda van. Al in d'r driejde ieëw hów Reims 'ne bisjop. In 407 waoërt de sjtad verwoest dör de Vandale, oeënao de Hunne dat in 451 nog 'ns dege.
Reims hersjtèlde zich oonder bisjop Remigius, dae in 496 d'r Frankische köning Clovis en z'n mansjappe deupde.
Tösje 816 en 835 zeunt de Utrechtse psalme in Reims gemakd.
Naodat 'n ieëder kèrk in vlamme waor ópgegange, begoes me in 1211 mèt d'r boew van d'r huidige kathedraal.
Door de belaangrieke functie die Reims had in de Middeliewe, goof 't 'n groete cultureel opbleui in de stad. Zoe kaome väöl bekinde kompeniste oet Reims, wie de 14de iewse Guillaume de Machaut.
In Reims zeunt bies 1825 bekaans alle Fraanse köninge gekroeënd en gezaofd, 'n traditie die truukgeet óp d'r deup van Clovis. Daobie waoërt gebruukgemakd van aoëlie oet 'n ampul die tiedens Clovis' deup dör 'n doef oet d'r hieëmel zów zieë mètgebrach. Lodewijk de Vrome kreeg in Reims in 816 van d'r paus de keizerskroeën. De beroemdste kruëning is warsjienglek die van Karel VII in 1429, tiedens d'r Honderdjaorige Kreeg: d'r dauphin waor dör Jeanne d'Arc nao Reims brach, naodat zie de sjtad hów heroverd óp de Ingelsj-Bourgondische alliantie.
Op 20 juli 1929 woort mesjiens wel de bekènste posmoderne filosoof vaan Europa in Reims gebore, Jean Baudrillard. Reims waor óp 7 mei 1945 de sjtad oeë de Duutsjers de capitulatie tekende. Dat gebäörde in 't hoofdkwartier van d'r generaal Eisenhower.
Economie
[bewirk | brón bewèrke]Allewiel is Reims sjpoorwaegknooppeunt en industriesjtad (wólindustrie), mae väöral de sjtad oeë beroemde champagnehoezer gevestigd zeunt. Épernay is 't centrum van de champagneproductie.
Bekiekenswaeërd
[bewirk | brón bewèrke]De oondersjtaonde geboewe zeunt dör de UNESCO erkaant es waelterfgood.
- D'r gotische kathedraal van Reims oet de 13e ieëw
- D'r romaanse St.Rémibasiliek
- 't Aartsbisjoppelek palies (Palais du Tau)
- D'r Romeinse triomfboog Porte Mars.
