2001
2001 (MMI) waor e gewoen jaor wat begós mèt 'ne maondag. 't Waor 't ierste jaor vaan de einentwintegste iew en 't daarde millennium. 2001 waor 't Europees Jaor van de Tale, woe-in veural mènjerheidstale in de belanksjtèlling sjtoonte.
Gebäörtenisse
Jannewarie
- 1 - De gemeinte Zittert-Gelaen óntsjteit door de samevoging van de gemeintes Zittert, Gelaen en Bor.
- 1 - In Volendam (gemeinte Edam-Volendam) weujt in 'ne kaffee 'ne zwoere brand, boebij väöl jóngere umkoume.
- 13 - In El Salvador vint 'n eerdbeving mèt 'n krach vaan 7,6 plaots.
- 14 - De Belzje euthanasiewèt weurt door de Senaot goodgekäörd.
- 15 - De internètencyclopedie Wikipedia kump online.
- 20 - George W. Bush weurt geïnaugureerd es 43e president van de Vereinigde Sjtaote van Amerika.
- 29 - De Chileensen ex-dictator Augusto Pinochet weurt in zie vaajerland in staot vaan besjöldeging gestèld.
Fibberwarie
- 6 - Ariel Sharon wint mèt zien Likud-partij de Israëlische verkezinge.
- 20 - In 't Vereineg Keuninkriek weurt e geval vaan Moond- en Klawpien oontdèk. Dit is 't begin vaan 'n epidemie die nog 't gans jaor zal dore.
Miert
- 23 - De Russische ruumdestatie Mir verbrant in d'n eerdse dampkrink, bove de Stèl Oceaan.
- 27 - Bij Pécrot, Waals-Braobant, rije twie treine tegenein - 8 doeje.
April
- 1 - Slobodan Milosevic weurt gearresteerd en nao de Joegoslavië-Tribbenaol in D'n Haog gebrach.
- 1 - In Nederland weurt 'n wèt vaan krach die trouwe vaan lui mèt 'tzelfde geslach meugelik maak.
Mei
- 7 - 't IOC erkint de Speule veur Douve, die noe officieel "Deaflympics" goon heite.
Juni
- 2 - In Nepal vint e keuningdrama plaots - kroenprins Dipendra sjut keuning Birendra en väöl ander lejer vaan de keuninklike familie neer, en doejt daonao ouch ziechzelf.
Juli
- 20 - Bij 'ne G8-top in Genua weurt aggressief gedemonstreerd door anti-globaliste. Dao vèlt eine doeje.
Augustus
- 4 - De Noord-Koreaanse leier Kim Jong-il bezeuk Rusland.
September
- 6 - In Macedonië weurt 'n wèt aongenómme die de Albanese minderheid dao mie rechte gief.
- 11 - Al-Qaedah pleeg aansjlaag op 't World Trade Centre in New York en het Pentagon in Arlington County, Virginia, kortbij Washington D.C.. Heibij valle e paar doezend doeje. 't Is 't begin vaan 'n campagne vaan de regiering-Bush tege 't terrorisme.
- 29 - De CVP weurt herneump nao CD&V.
Oktober
- 7 - De Vereinegde Staote en 't Vereineg Keuninkriek beginne 'ne (loch)oorlog tege Afganistan.
November
- 6 - De Belzje lochvaartmaatsjappij Sabena weurt failliet verklaord.
- 13 - Kaboel, hoofstad vaan Afghanistan, vèlt veur de Noordelike Alliantie.
December
- 22 - In Afghanistan weurt Hamid Karzai beneump tot hoof vaan de interim-regering.
Nobelprieze
- Natuurkunde: Eric Allin Cornell, Carl Wieman en Wolfgang Ketterle "um 't make vaan Bose-Einsteincondensaot oet verdund gaas vaan alkaliatome, en um vreug fundamenteel studies nao de eigensjappe vaan de condensaote."
- Sjemie:
- William S. Knowles en Ryōji Noyori "um hun werk mèt asymmetrisch gekatalyseerde hydrogeneringsreacties."
- K. Barry Sharpless "um zie werk mèt asymmetrisch gekatalyseerde oxideringsreacties."
- Geneeskunde: Tim Hunt en Paul Nurse "um hun oontdèkkinge vaan de sleutelregulatore vaan de celcyclus."
- Literatuur: V.S. Naipaul "umtot heer 'n oplèttende vertèlkuns vereineg mèt 'n oonverdrote zeuktoch in wèrke zie us dwinge veur de oonderdrökde histories te zien."
- Vrei: De Vereinegde Naties en Kofi Annan "um hun werk veur 'ne beter georganiseerde en vreidzamere wereld."
- Economie: George Akerlof, Michael Spence en Joseph E. Stiglitz "um hun analyses vaan merrete mèt asymmetrische informatie."
Films
Gebore
- 14 jannewarie - Myron Boadu, Nederlandse voetballer
- 15 april - Gravin Anna van Lippe-Biesterfeld van Vollenhoven, dochter van prins Maurits van Lippe-Biesterfeld van Vollenhoven en prinses Marilène.
- 4 september - Froukje, Nederlandse popzengeres
- 25 oktober - prinses Elisabeth van Belsj.
- 17 november - Sem Steijn, Nederlandse voetballer
- 18 december - Billie Eilish, Amerikaanse zengeres
Gesjtorve
- 6 jannewarie - Siep Martens, Nederlandse zjuris (70)
- 9 jannewarie - Paul vanden Boeynants, Belzje politicus (81)
- 16 jannewarie - Laurent Kabila, Congolese rebelleleier en sjtaatsman (62)
- 12 miert - Robert Ludlum, Britse sjriever van thrillers (76)
- 29 april - Barend Biesheuvel, Nederlandse politicus (81)
- 22 juni - John Lee Hooker, Amerikaanse bluesgitaris (83)
- 11 juli - Herman Brood, Nederlandse kunstenaer en popmusicus (54)
- 20 augustus - Sylvia Millecam, Nederlandse actrice en presentatrice (45)
- 25 augustus - Aaliyah, Amerikaanse R&B-zengeres (22)
- 30 november - George Harrison, Britse gitaris (The Beatles)
- 19 december - Hans Warren, Nederlandsen dichter
Jubilea
- 27 jannewarie - Giuseppe Verdi (100-jäörege sjterfdag)