Naar inhoud springen

Slowaaks: Versjèl tösje versies

Bewirk links
Van Wikipedia
Interactief door geschiedenis bladeren
← Gank nao de veurige diff
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
VisueelWikitekst
K Hersjtèld tot de versie nao de lètste wieziging door Ooswesthoesbes.
Label: Trökdrejjing
 
(46 tösseligkendje versies door 23 gebroekers neet getuind)
Tekslien 1: Tekslien 1:
{{wio}}
{{misjmasj}}
{{misjmasj}}
{{dialeksec|Mestreechs}}
{{dialeksec|Mestreechs}}
't <b>Slowaaks</b> is de inheimse taol vaan de rippebliek [[Slowakieë|Slowakije]] in Middel-[[Europa]]; ze weurt ouch in 't aonpalende gebeed gesproke. 't Is 'n Wes-Slavische taol die hendeg èng mèt 't [[Tsjechisch]] verwant is, op zoe hoeg niveau zèlfs tot vaan e dialek gesproke kin weure; doe kins de versjille vergelieke es Limburgs mit 't Nederlands. Politiek ligk dat evels (te) geveuleg. De versjèlle mèt 't Tsjechisch zien dat 't Slowaaks get conservatiever is: de Tsjechische klankveraanderinge heet 't neet doorgemaak. Toch zeen hiej oetzönjeringe in, 't Slowaaks kint geine vokatief mie, in tegestèlling tot 't Tsjechisch. Wie 't Tsjechisch heet ouch 't Slowaaks 'ne groete klaankinventair.
't '''Slowaaks''' is de inheimse taol vaan de rippebliek [[Slowakieë|Slowakije]] in Middel-[[Europa]]; ze weurt ouch in 't aonpalende gebeed gesproke. 't Is 'n Wes-Slavische taol die hendeg èng mèt 't [[Tsjechisch]] verwant is, op zoe hoeg niveau zèlfs tot vaan e dialek gesproke kin weure; doe kins de versjille vergelieke es Limburgs mit 't Nederlands. Politiek ligk dat evels (te) geveuleg. De versjèlle mèt 't Tsjechisch zien dat 't Slowaaks get conservatiever is: de Tsjechische klankveraanderinge heet 't neet doorgemaak. Toch zeen hiej oetzönjeringe in, 't Slowaaks kint geine vokatief mie, in tegestèlling tot 't Tsjechisch. Wie 't Tsjechisch heet ouch 't Slowaaks 'ne groete klaankinventair.


{{dialeksec|Remunjs}}
{{dialeksec|Remunjs}}
== Verspreiding ==
== Verspreiding ==
[[Plaetje:Vojvodina slovak map.png|thumb|Plaatse in Vojvodina wo Slowaaks 'n officieel taal is.]]
Hiej onger stuit 'n lies mit lenjer en 't aantal miense die (biejnao) edere daag Slowaaks sjpraeke:
Hiej onger stuit 'n lies mit lenjer en 't aantal miense die (biejnao) edere daag Slowaaks sjpraeke:
*[[Slowakije]], ongeveer 5,4 miljoen
* [[Slowakije]], ongeveer 5,4 miljoen
*[[VS | Verenigde Sjtaote]], ongeveer 850 000
* [[VS|Verenigde Sjtaote]], ongeveer 850 000
*[[Tsjechië]], ongeveer 180 000
* [[Tsjechië]], ongeveer 180 000
*[[Hongarije]], ongeveer 70 000
* [[Hongarije]], ongeveer 70 000
*[[Canada]], ongeveer 50 000
* [[Canada]], ongeveer 50 000
*[[Servië]], ongeveer 60 000 (in de deilstaat [[Vojvodjina]])
* [[Servië]], ongeveer 60 000 (in de deilstaat [[Vojvodjina]])
*[[Pole]], ongeveer 60 000
* [[Pole]], ongeveer 60 000
*[[Roemenië]], ongeveer 15 000
* [[Roemenië]], ongeveer 15 000
*[[Oekraïne]], ongeveer 6 000
* [[Oekraïne]], ongeveer 6 000
*[[Oosteriek]], ongeveer 10 000
* [[Oosteriek]], ongeveer 10 000
*[[Kroatië]], ongeveer 5 000
* [[Kroatië]], ongeveer 5 000
*Verder bevindj zich nog 'ne groep Slowake in [[Ruslandj]], maar dao zeen gein nömmers van bekindj.
* Verder bevindj zich nog 'ne groep Slowake in [[Ruslandj]], maar dao zeen gein nömmers van bekindj.
<small>Bron: [http://sk.wikipedia.org/wiki/Sloven%C4%8Dina Slowaakse Wikipedia]</small>
<small>Bron: [http://sk.wikipedia.org/wiki/Sloven%C4%8Dina Slowaakse Wikipedia]</small>


==Gesjiedenis==
== Gesjiedenis ==
't Slowaaks ontsjtong in de 10e eeuw nao de val van 't [[Groot-Moravische Riejk]]. 't Woor eeuwelang 'ne verzameling ongesjreve dialekte; schrieftale wore [[Latien]], [[Hongaars]], [[Duits]] en later ouch [[Tsjechisch]]. Nao innige poginge hiej toe in de 16e eeuw introduceerde [[Anton Bernolák]] in [[1787]] 'ne Slowaakse sjrieftaal, gebazeerd op westelikke dialekte. De huidige sjrieftaal waerde in de jaore [[1840]] gelanceerd door [[Ľudovít Štúr]] en is gebazeerd op 't centrale dialek.
't Slowaaks ontsjtong in de 10e eeuw nao de val van 't [[Groot-Moravische Riejk]]. 't Woor eeuwelang 'ne verzameling ongesjreve dialekte; schrieftale wore [[Latien]], [[Hongaars]], [[Duits]] en later ouch [[Tsjechisch]]. Nao innige poginge hiej toe in de 16e eeuw introduceerde [[Anton Bernolák]] in [[1787]] 'ne Slowaakse sjrieftaal, gebazeerd op westelikke dialekte. De huidige sjrieftaal waerde in de jaore [[1840]] gelanceerd door [[Ľudovít Štúr]] en is gebazeerd op 't centrale dialek.


==Klemtoon==
== Klemtoon ==
De klemtoon in 't Slowaaks lèk in bao alle gevalle oppe irste lettergreep, alhoewel d'r nooit zo sterk is.
De klemtoon in 't Slowaaks lèk in bao alle gevalle oppe irste lettergreep, alhoewel d'r nooit zo sterk is.


==Alfabet==
== Alfabet ==
't Slowaaks is 'n Slavische taal die 't Latiense alfabet gebroek. De meiste Slavische tale gebroeke 't Cyrillisch alfabet, alle West-Slavische tale (dus ouch Slowaaks) gebroeke 't Latiens alfabet. 't Slowaaks maak gebroek van väöle accente om klank verangering aan te tone. De caron (ˇ) biejveurbeeld zorgt d'r veur det d'r 'n j-echtige klank achter de letter kömp woor d'r op is geplek, veurbeeld: c (''ts'') č (''tsj'').
't Slowaaks is 'n Slavische taal die 't Latiense alfabet gebroek. De meiste Slavische tale gebroeke 't Cyrillisch alfabet, alle West-Slavische tale (dus ouch Slowaaks) gebroeke 't Latiens alfabet. 't Slowaaks maak gebroek van väöle accente om klank verangering aan te tone. De caron (ˇ) biejveurbeeld zorgt d'r veur det d'r 'n j-echtige klank achter de letter kömp woor d'r op is geplek, veurbeeld: c (''ts'') č (''tsj'').


Tekslien 40: Tekslien 40:
* [[Genetief]]; Pýtam sa otca (Ich vraog vader)
* [[Genetief]]; Pýtam sa otca (Ich vraog vader)
* [[Datief]]; Dám ich otcovi (Ich gaef ze aan miene vader)
* [[Datief]]; Dám ich otcovi (Ich gaef ze aan miene vader)
* [[Accusatief]]; Vidím otca (Ich zee vader)
* [[Accusatief]]; Vidím otca (Ich zeen vader)
* [[Locatief]]; Hovorím o otcovi (Ich kall euver miene vader)
* [[Locatief]]; Hovorím o otcovi (Ich kall euver miene vader)
* [[Instrumentalis]]; Idem s otcom (Ich gao mit miene vader)
* [[Instrumentalis]]; Idem s otcom (Ich gaon mit miene vader)


Ein van de weinige veurbeelde van de vocatief is ''pané'' det ''meneer'' beduud.
Ein van de weinige veurbeelde van de vocatief is ''pané'' det ''meneer'' beduud.
Tekslien 52: Tekslien 52:
In 't Slowaaks waere zelfstanjige naamwäörd vervoeg nao naamval, geslach en wieväölheid. Sommige zelfstanjige naamwäörd zeen onregelmaotig.
In 't Slowaaks waere zelfstanjige naamwäörd vervoeg nao naamval, geslach en wieväölheid. Sommige zelfstanjige naamwäörd zeen onregelmaotig.


===Mannelikke vervoeging===
=== Mannelikke vervoeging ===
Mannelikke zelfstanjige naamwäörd waere ingedeilt nao laevend en laeveloos. 't Vraemdje hiej biej is det ''dub''(''eik''), dus 'n plant, biej laeveloos wörd ingedeilt, ditzelfdje geld ouch biej verkleinwäörd van diere.
Mannelikke zelfstanjige naamwäörd waere ingedeilt nao laevend en laeveloos. 't Vraemdje hiej biej is det ''dub''(''eik''), dus 'n plant, biej laeveloos wörd ingedeilt, ditzelfdje geld ouch biej verkleinwäörd van diere.


====Mannelikke vervoeging (laevend)====
==== Mannelikke vervoeging (laevend) ====
{| class="prettytable"
{| class="prettytable"
|Waord:
|Waord:
Tekslien 76: Tekslien 76:
|}
|}


====Mannelikke vervoeging (laeveloos)====
==== Mannelikke vervoeging (laeveloos) ====
{| class="prettytable"
{| class="prettytable"
|Waord:
|Waord:
Tekslien 97: Tekslien 97:
|}
|}


===Vrouwelikke vervoeging===
=== Vrouwelikke vervoeging ===
{| class="prettytable"
{| class="prettytable"
|Waord:
|Waord:
Tekslien 120: Tekslien 120:
|}
|}


===Onzijdige vervoeging===
=== Onzijdige vervoeging ===
{| class="prettytable"
{| class="prettytable"
|waord:
|waord:
Tekslien 143: Tekslien 143:
|}
|}


==Veurnaamwäörd==
== Veurnaamwäörd ==


===Perseunlikke veurnaamwäörd===
=== Perseunlikke veurnaamwäörd ===
Perseunlikke veurnaamwäörd waere vervoeg volges geslach, wieväölheid, persoon en naamval.
Perseunlikke veurnaamwäörd waere vervoeg volges geslach, wieväölheid, persoon en naamval.


Tekslien 157: Tekslien 157:
|Nominatief || ja || ty || on || ona || ono || my || vy || oni, ony
|Nominatief || ja || ty || on || ona || ono || my || vy || oni, ony
|-
|-
|Genitief || mňa, ma || teba, t'a || jeho, ho, neho, -ňho, -ň || jej, nej || jeho, ho, neho, -ňho, -ň || nás || vás || ich, nich
|Genitief || mňa, ma || teba, ťa || jeho, ho, neho, -ňho, -ň || jej, nej || jeho, ho, neho, -ňho, -ň || nás || vás || ich, nich
|-
|-
|Datief || mne, mi || tebe, ti || jemu, mu, nemu || jej, nej || jemu, mu, nemu || nám || vám || im, nim
|Datief || mne, mi || tebe, ti || jemu, mu, nemu || jej, nej || jemu, mu, nemu || nám || vám || im, nim
|-
|-
|Accusatief || mňa, ma || teba, t'a || jeho, ho, neho, -ňho, -ň || ju, ňu || ho, -ň || nás || vás || ich, nich, ne
|Accusatief || mňa, ma || teba, ťa || jeho, ho, neho, -ňho, -ň || ju, ňu || ho, -ň || nás || vás || ich, nich, ne
|-
|-
|Lokatief || mne || tebe || ňom || nej || ňom || nás, vás || nich
|Lokatief || mne || tebe || ňom || nej || ňom || nás, vás || nich
Tekslien 168: Tekslien 168:
|}
|}


===Aanwiezende veurnaamwäörd===
=== Aanwiezende veurnaamwäörd ===
De twee tabelle hiej onger bedude ''deze'' en ''dit''. Ze waere dus gebroek biej ongerwèrpe die kortbiej de spraeker zeen. ''Det'' en ''dae'' die slaon op ongerwèrpe die ver vanne spraeker aaf zeen waere aangeduud door -to achter 't aanwiezend veurnaamwaord te plekke. Veurbeeld: ''ten redaktor'' deze gebroeker, ''tento redaktor'' dae gebroeker.
De twee tabelle hiej onger bedude ''deze'' en ''dit''. Ze waere dus gebroek biej ongerwèrpe die kortbiej de spraeker zeen. ''Det'' en ''dae'' die slaon op ongerwèrpe die ver vanne spraeker aaf zeen waere aangeduud door -to achter 't aanwiezend veurnaamwaord te plekke. Veurbeeld: ''ten redaktor'' deze gebroeker, ''tento redaktor'' dae gebroeker.


====Inkelvoud====
==== Inkelvoud ====
{| class="prettytable"
{| class="prettytable"
|'''Naamval''' || '''mannelik''' || '''vrouwelik''' || '''onzijdig'''
|'''Naamval''' || '''mannelik''' || '''vrouwelik''' || '''onzijdig'''
Tekslien 188: Tekslien 188:
|}
|}


====Meervoud====
==== Meervoud ====
{| class="prettytable"
{| class="prettytable"
|'''Naamval''' || '''mannelik''' || '''vrouwelik''' || '''onzijdig'''
|'''Naamval''' || '''mannelik''' || '''vrouwelik''' || '''onzijdig'''
Tekslien 205: Tekslien 205:
|}
|}


===Vraogende veurnaamwäörd===
=== Vraogende veurnaamwäörd ===
{| class="prettytable"
{| class="prettytable"
|Waord:
|Waord:
Tekslien 229: Tekslien 229:


't Waord ''či'' is 'n genetief waord en wörd neet meer verbaoge
't Waord ''či'' is 'n genetief waord en wörd neet meer verbaoge
*veur mannelikke wäörd: ''čie''
* veur mannelikke wäörd: ''čie''
*veur vrouwelikke wäörd: ''čia''
* veur vrouwelikke wäörd: ''čia''


===Onbepaolde veurnaamwäörd===
=== Onbepaolde veurnaamwäörd ===
In principe waere alle onbepaolde veurnaamwäörd vervoegd. In 't Slowaaks zeen duk wäörd aaf te leide van anger wäörd, es biej 't onbepaold veurnaamwaord 't geval is. ''Kto - niekto - nikto'' is zo'n veurbeeld, hiej onger sjtaon nog get veurbeelder.
In principe waere alle onbepaolde veurnaamwäörd vervoegd. In 't Slowaaks zeen duk wäörd aaf te leide van anger wäörd, es biej 't onbepaold veurnaamwaord 't geval is. ''Kto - niekto - nikto'' is zo'n veurbeeld, hiej onger sjtaon nog get veurbeelder.


Tekslien 253: Tekslien 253:
|''ktorý'' || wèlke || ''niektorý'' || sommige || ''---'' || ---
|''ktorý'' || wèlke || ''niektorý'' || sommige || ''---'' || ---
|-
|-
|''kol'ko'' || wieväöl || ''niekol'ko'' || meerdere, väöle || ''---'' || ---
|''koľko'' || wieväöl || ''niekoľko'' || meerdere, väöle || ''---'' || ---
|}
|}






===Bezittelikke veurnaamwäörd===
=== Bezittelikke veurnaamwäörd ===
't Bezittelik veurnaamwaord wörd vervoeg nao wieväölheid, geslach en naamval.
't Bezittelik veurnaamwaord wörd vervoeg nao wieväölheid, geslach en naamval.


====Mannelikke vervoeging====
==== Mannelikke vervoeging ====
{| class="prettytable"
{| class="prettytable"
|Limburgs:
|Limburgs:
Tekslien 289: Tekslien 289:
|}
|}


====Vrouwelikke vervoeging====
==== Vrouwelikke vervoeging ====
{| class="prettytable"
{| class="prettytable"
|Limburgs:
|Limburgs:
Tekslien 318: Tekslien 318:




====Onzijdige vervoeging====
==== Onzijdige vervoeging ====
{| class="prettytable"
{| class="prettytable"
|Limburgs:
|Limburgs:
Tekslien 351: Tekslien 351:
't Bezit kin onnoch geaccentueerd waere mit vlastný: ''Má svoj vlastný bicykel'' "Het haet 'ne eige fiets/Het haet zelf 'ne fiets". In 't Limburgs zou duk 't waord ''eige'' waere gebroek.
't Bezit kin onnoch geaccentueerd waere mit vlastný: ''Má svoj vlastný bicykel'' "Het haet 'ne eige fiets/Het haet zelf 'ne fiets". In 't Limburgs zou duk 't waord ''eige'' waere gebroek.


===Betrèkkelikke veurnaamwäörd===
=== Betrèkkelikke veurnaamwäörd ===
Wae(m), wèlke en die zeen in 't Slowaaks ktorý, ktorá en ktoré. Ze waere verbaoge es 't biejvoeglik naamwaord. 't Kömp regelmaotig veur det me čo gebroek om op persone trök te sjlaon.
Wae(m), wèlke en die zeen in 't Slowaaks ktorý, ktorá en ktoré. Ze waere verbaoge es 't biejvoeglik naamwaord. 't Kömp regelmaotig veur det me čo gebroek om op persone trök te sjlaon.


===Wederkerende veurnaamwäörd===
=== Wederkerende veurnaamwäörd ===
In 't Slowaakse wörd "zich" es ''sa'' vertaald.
In 't Slowaakse wörd "zich" es ''sa'' vertaald.


Tekslien 374: Tekslien 374:
|}
|}


===Wederkerige veurnaamwäörd===
=== Wederkerige veurnaamwäörd ===
't Slowaaks kint gén specifiek versjil tusse ''elkaar'', ''mekaar'' en 't wederkerend veurnaamwaord ''zich''. Deze drie wäörd waere allemaol es ''sa'' vertaald en ouch zo verbaoge, zee de tabel hiej baove.
't Slowaaks kint gén specifiek versjil tusse ''elkaar'', ''mekaar'' en 't wederkerend veurnaamwaord ''zich''. Deze drie wäörd waere allemaol es ''sa'' vertaald en ouch zo verbaoge, zee de tabel hiej baove.


<!--
==Biejvoeglik naamwaord==
== Biejvoeglik naamwaord ==


===Inkelvoud===
=== Inkelvoud ===


====Mannelikke vervoeging====
==== Mannelikke vervoeging ====


====Vrouwelikke vervoeging====
==== Vrouwelikke vervoeging ====


====Onzijdige vervoeging====
==== Onzijdige vervoeging ====


===Meervoud===
=== Meervoud ===


====Mannelikke vervoeging====
==== Mannelikke vervoeging ====


====Vrouwelikke vervoeging====
==== Vrouwelikke vervoeging ====


====Onzijdige vervoeging====
==== Onzijdige vervoeging ====
-->


==Wèrkwäörd==
== Wèrkwäörd ==
Sommige wèrkwäörd es byt' (zeen) jest' (aete) en cestovat' (reize).
Sommige wèrkwäörd es byť (zeen) jesť (aete) en cestovať (reize).


===Taegeweurdige tiejd===
=== Taegeweurdige tiejd ===
{| class="prettytable"
{| class="prettytable"
!colspan="2" | Persoon
!colspan="2" | Persoon
Tekslien 404: Tekslien 406:
!colspan="3" | veurbeelde
!colspan="3" | veurbeelde
|-
|-
| -- || -- || -- || chytat' (vange) || triet' (vrieve) || robit' (make)
| -- || -- || -- || chytať (vange) || trieť (vrieve) || robiť (make)
|-
|-
|ich || ja || stam+klinker+m || chytám || triem || robím
|ich || ja || stam+klinker+m || chytám || triem || robím
Tekslien 419: Tekslien 421:
|}
|}


==Veurzètsels==
== Veurzètsels ==
't Vergt, net es biej alle anger grammatikale ongerdeile, nogal get kinnes op fatsoenlik met de veurzètsels omtegaon. Èlk veurzètsel in 't Slowaaks bringt 'n naamval mit. Dit is eigelik biej alle tale waal zo, maar omdet in 't Slowaaks de zzelfstanjig naamwäörd vervoeg motte waere nao naamval mosse weite wèlk veurzètsel wèlke naamval mit zich mit brink. In principe zeen d'r 38 veurzètsels in 't Slowaaks, mit oetzönjerig van [[complèkse veurzètsels]]. D'r zeen maar inkele veurzètsels die verangere nao geslach of meervoud. Sommige veurzètsels höbbe es veurwaarde det d'r 'n bepaalde richting of situatie aan gebonje is.
't Vergt, net es biej alle anger grammatikale ongerdeile, nogal get kinnes op fatsoenlik met de veurzètsels omtegaon. Èlk veurzètsel in 't Slowaaks bringt 'n naamval mit. Dit is eigelik biej alle tale waal zo, maar omdet in 't Slowaaks de zzelfstanjig naamwäörd vervoeg motte waere nao naamval mosse weite wèlk veurzètsel wèlke naamval mit zich mit brink. In principe zeen d'r 38 veurzètsels in 't Slowaaks, mit oetzönjerig van [[complèkse veurzètsels]]. D'r zeen maar inkele veurzètsels die verangere nao geslach of meervoud. Sommige veurzètsels höbbe es veurwaarde det d'r 'n bepaalde richting of situatie aan gebonje is.


Tekslien 426: Tekslien 428:




*Genetief veurzètsels: bez, bezo(''zonger'') blízko(''kortbiej'') d'aleko od '''C'''(''ver van'') do(''nao, in, tot'') mimo (''oet, boete'') namiesto (''in plaats van'') od, odo (''van ..., vandaon, vanaaf'') okolo (''rondj, rondjom'') počas (''tiejdes, gedurende'') podl'a(''volges'') pomocou (''mit behölp van'') popri (''langs'') proti (''taege'') u (''biej (persoon)'') uprostred (''middenin'') vedl'a (''naeve'') z, zo (''oet, van, vanaaf'') za (''tiejdes'')
* Genetief veurzètsels: bez, bezo(''zonger'') blízko(''kortbiej'') ďaleko od '''C'''(''ver van'') do(''nao, in, tot'') mimo (''oet, boete'') namiesto (''in plaats van'') od, odo (''van ..., vandaon, vanaaf'') okolo (''rondj, rondjom'') počas (''tiejdes, gedurende'') podľa(''volges'') pomocou (''mit behölp van'') popri (''langs'') proti (''taege'') u (''biej (persoon)'') uprostred (''middenin'') vedľa (''naeve'') z, zo (''oet, van, vanaaf'') za (''tiejdes'')
*Datief veurzètsels: k, ku(''tot, nao'') kvôli(''omwille van, veur'') napriek (''ondanks'') naproti (''taegeneuver'') vd'aka (''dankzij'')
* Datief veurzètsels: k, ku(''tot, nao'') kvôli(''omwille van, veur'') napriek (''ondanks'') naproti (''taegeneuver'') vďaka (''dankzij'')
*Accusatief veurzètsels: cez(''door, euver'') medzi '''R'''(''tusse'') na '''R'''(''nao, veur'') nad '''R'''(''baove'') o '''R'''(''euver, taege'') po '''R'''(''tot, veur'') pod '''R'''(''onger'') pre (''veur, bestömp veur, vanwaege'') pred '''R'''(''veur'') v, vo '''R'''(''op (tiejd), in'') za (''veur (ruil, betaling), in(tiejdsduur)'')
* Accusatief veurzètsels: cez(''door, euver'') medzi '''R'''(''tusse'') na '''R'''(''nao, veur'') nad '''R'''(''baove'') o '''R'''(''euver, taege'') po '''R'''(''tot, veur'') pod '''R'''(''onger'') pre (''veur, bestömp veur, vanwaege'') pred '''R'''(''veur'') v, vo '''R'''(''op (tiejd), in'') za (''veur (ruil, betaling), in(tiejdsduur)'')
*Locatief veurzètsels: na '''S'''(''nao, veur'') o '''S'''(''euver, taege'') po '''S'''(''nao, door'') pri (''biej (lokasie)'') v, vo '''S'''(''in'')
* Locatief veurzètsels: na '''S'''(''nao, veur'') o '''S'''(''euver, taege'') po '''S'''(''nao, door'') pri (''biej (lokasie)'') v, vo '''S'''(''in'')
*Instrumentalis veurzètsels: medzi '''S'''(''tusse'') nad '''S'''(''baove'') pod '''S'''(''onger, ongeraan'') pred '''S'''(''veur'') s, so (''mit'') za '''S'''(''achter'')
* Instrumentalis veurzètsels: medzi '''S'''(''tusse'') nad '''S'''(''baove'') pod '''S'''(''onger, ongeraan'') pred '''S'''(''veur'') s, so (''mit'') za '''S'''(''achter'')




D'r zeen ouch veurzètsels die neet (meer) 'ne specifieke naamval mit zich mit bringe es ''ked'že'' det ''aangezeen'' beteikend.
D'r zeen ouch veurzètsels die neet (meer) 'ne specifieke naamval mit zich mit bringe es ''keďže'' det ''aangezeen'' beteikend.


==Telwäörd==
== Telwäörd ==
Es 't Limburgs en meiste anger tale wörd 't telwaord in 't Slowaaks verdeilt in Rangtelwaord en Hooftelwaord. Rangtelwäörd waere verbuug es biejvoeglikke naamwäörd, met oetzönjering van irste(''prvý''), tweede (''druhý'') en dèrde (''tretí'').
Es 't Limburgs en meiste anger tale wörd 't telwaord in 't Slowaaks verdeilt in Rangtelwaord en Hooftelwaord. Rangtelwäörd waere verbuug es biejvoeglikke naamwäörd, met oetzönjering van irste(''prvý''), tweede (''druhý'') en dèrde (''tretí'').


{| class=wikitable
{| class="prettytable"
|'''Cijfer'''
|'''Cijfer'''
!colspan="1" | Hooftelwaord
!colspan="1" | Hooftelwaord
Tekslien 453: Tekslien 455:
|4 || štyri, štyria || štvrtý
|4 || štyri, štyria || štvrtý
|-
|-
|5 || pät' || piaty
|5 || päť || piaty
|-
|-
|6 || šest' || šiesty
|6 || šesť || šiesty
|-
|-
|7 || sedem || siedmy
|7 || sedem || siedmy
Tekslien 461: Tekslien 463:
|8 || osem || ôsmy
|8 || osem || ôsmy
|-
|-
|9 || devät' || deviaty
|9 || deväť || deviaty
|-
|-
|10 || desat' || desiaty
|10 || desať || desiaty
|-
|-
|11 || jedenást' || jedenásty
|11 || jedenásť || jedenásty
|-
|-
|12 || dvanást' || dvanásty
|12 || dvanásť || dvanásty
|-
|-
|13 || trinást' || trinásty
|13 || trinásť || trinásty
|-
|-
|14 || štrnást' || štrnásty
|14 || štrnásť || štrnásty
|-
|-
|15 || pätnást' || pätnásty
|15 || pätnásť || pätnásty
|-
|-
|16 || šestnást' || šestnásty
|16 || šestnásť || šestnásty
|-
|-
|17 || sedemnást' || sedemnásty
|17 || sedemnásť || sedemnásty
|-
|-
|18 || osemnást' || osemnásty
|18 || osemnásť || osemnásty
|-
|-
|19 || devätnást' || devätnásty
|19 || devätnásť || devätnásty
|-
|-
|20 || dvadsat' || dvadsiaty
|20 || dvadsať || dvadsiaty
|-
|-
|30 || tridsat' || tridsiaty
|30 || tridsať || tridsiaty
|-
|-
|40 || štyridsat' || štyridsiaty
|40 || štyridsať || štyridsiaty
|-
|-
|50 || pät'desiat || pät'desiaty
|50 || päťdesiat || päťdesiaty
|-
|-
|60 || šest'desiat || šest'desiaty
|60 || šesťdesiat || šesťdesiaty
|-
|-
|70 || sedemdesiat || sedemdesiaty
|70 || sedemdesiat || sedemdesiaty
Tekslien 497: Tekslien 499:
|80 || osemdesiat || osemdesiaty
|80 || osemdesiat || osemdesiaty
|-
|-
|90 || devät'desiat || devät'desiaty
|90 || deväťdesiat || deväťdesiaty
|-
|-
|100 || sto || stý, stá, sté
|100 || sto || stý, stá, sté
Tekslien 503: Tekslien 505:
|200 || dvesto || dvestý
|200 || dvesto || dvestý
|-
|-
|500 || pät'sto || pät'stý
|500 || päťsto || päťstý
|-
|-
|1000 || tisíc || tisíci
|1000 || tisíc || tisíci
Tekslien 509: Tekslien 511:
|2000 || dvetisíc || dvetisícy
|2000 || dvetisíc || dvetisícy
|-
|-
|10 000 || desat'tisíc || desat'tisícy
|10 000 || desaťtisíc || desaťtisícy
|-
|-
|1 000 000 || milión || miliónty
|1 000 000 || milión || miliónty
Tekslien 516: Tekslien 518:


Opmerkinge:
Opmerkinge:
*2, 3 en 4 kin waere gebroek mit de nominatief en de accusatief meervoud van zelfstanjig naamwäörd.
* 2, 3 en 4 kin waere gebroek mit de nominatief en de accusatief meervoud van zelfstanjig naamwäörd.
*Getale baove de 4 waere gevolg door de genetief vorm van zelfstanjignaamwäörd, veurnaamwäörd of biejvoeglikke naamwäörd. Biejveurbeeld 5 metrov (5 maeter) 2o rokov (20 jaor).
* Getale baove de 4 waere gevolg door de genetief vorm van zelfstanjignaamwäörd, veurnaamwäörd of biejvoeglikke naamwäörd. Biejveurbeeld 5 metrov (5 maeter) 2o rokov (20 jaor).
*Baove de 4 wörd de werkwaordsvorm inkelvoudig.
* Baove de 4 wörd de werkwaordsvorm inkelvoudig.
*Jeden (1) wörd vervoeg es 't aanwiezend veurnaamwaord ''ten''.
* Jeden (1) wörd vervoeg es 't aanwiezend veurnaamwaord ''ten''.
*100, 1000 en 1 000 000 waere op officiële documente gesjreve es jednosto, jedentisíc en jedenmilión.
* 100, 1000 en 1 000 000 waere op officiële documente gesjreve es jednosto, jedentisíc en jedenmilión.



Zee ouch: [[Telle in 't slavisch]]
Zee ouch: [[Telle in 't slavisch]]


==Extern links==
== Extern links ==
*[http://korpus.juls.savba.sk Corpus van de Slowaakse taal]
* [http://korpus.juls.savba.sk Corpus van de Slowaakse taal]
*[http://www.learnslovak.com Slowaaks lere] ('''Ingels''')
* [http://www.learnslovak.com Slowaaks lere] ('''Ingels''')
*[http://sk.wikipedia.org/wiki/Hlavn%C3%A1_str%C3%A1nka Slowaakse Wikipedia] ('''Slowaaks''')
* [http://sk.wikipedia.org/wiki/Hlavn%C3%A1_str%C3%A1nka Slowaakse Wikipedia] ('''Slowaaks''')

⚫
==Bronne==
⚫
*[http://sk.wikipedia.org/wiki/Sloven%C4%8Dina Slowaakse Wikipedia]
⚫
*[http://nl.wikipedia.org/wiki/Slowaaks Nederlandse Wikipedia]


⚫
== Bronne ==
⚫
* [http://sk.wikipedia.org/wiki/Sloven%C4%8Dina Slowaakse Wikipedia]
⚫
* [http://nl.wikipedia.org/wiki/Slowaaks Nederlandse Wikipedia]


⚫
{{commonscat|Slovak language}}
[[Categorie:Slavische tale]]
[[Categorie:Slavische tale]]
[[Categorie:Slowakije]]
[[Categorie:Slowakije]]

[[af:Slowaaks]]
[[an:Idioma eslobaco]]
[[ar:لغة سلوفاكية]]
[[ast:Eslovacu]]
[[az:Slovak dili]]
[[bat-smg:Sluovaku kalba]]
[[be-x-old:Славацкая мова]]
[[bg:Словашки език]]
[[bn:স্লোভাক ভাষা]]
[[br:Slovakeg]]
[[bs:Slovački jezik]]
[[ca:Eslovac]]
[[cs:Slovenština]]
[[csb:Słowacczi jãzëk]]
[[cu:Карпа́тьскословѣ́ньскъ ѩꙁꙑ́къ]]
[[cv:Словак чĕлхи]]
[[da:Slovakisk (sprog)]]
[[de:Slowakische Sprache]]
[[dsb:Słowakska rěc]]
[[el:Σλοβακική γλώσσα]]
⚫
[[en:Slovak language]]
[[eo:Slovaka lingvo]]
[[es:Idioma eslovaco]]
[[et:Slovaki keel]]
[[eu:Eslovakiera]]
[[fa:زبان اسلواکیایی]]
[[fi:Slovakki]]
[[fr:Slovaque]]
[[frp:Slovaco]]
[[ga:Slóvaicis]]
[[gd:Slobhacais]]
[[gl:Lingua eslovaca]]
[[gv:Slovackish]]
[[he:סלובקית]]
[[hr:Slovački jezik]]
[[hsb:Słowakšćina]]
[[hu:Szlovák nyelv]]
[[hy:Սլովակերեն]]
[[id:Bahasa Slowakia]]
[[io:Slovakiana linguo]]
[[is:Slóvakíska]]
[[it:Lingua slovacca]]
[[ja:スロバキア語]]
[[ka:სლოვაკური ენა]]
[[ko:슬로바키아어]]
[[kw:Slovakek]]
[[lij:Lengua slovacca]]
[[lt:Slovakų kalba]]
[[lv:Slovāku valoda]]
[[mk:Словачки јазик]]
[[mn:Словак хэл]]
[[ms:Bahasa Slovak]]
[[nl:Slowaaks]]
[[nn:Slovakisk språk]]
[[no:Slovakisk]]
[[oc:Eslovac]]
[[pl:Język słowacki]]
[[pms:Lenga slovaca]]
[[pt:Língua eslovaca]]
[[ro:Limba slovacă]]
[[ru:Словацкий язык]]
[[se:Slovákiagiella]]
[[sh:Slovački jezik]]
[[simple:Slovak language]]
[[sk:Slovenčina]]
[[sl:Slovaščina]]
[[sq:Gjuha sllovake]]
[[sr:Словачки језик]]
[[sv:Slovakiska]]
[[szl:Słowacko godka]]
[[tg:Забони словакӣ]]
[[th:ภาษาสโลวัก]]
[[tk:Slowak dili]]
[[tpi:Tok Slovakia]]
[[tr:Slovakça]]
[[uk:Словацька мова]]
[[vi:Tiếng Slovak]]
[[zea:Slowaoks]]
[[zh:斯洛伐克语]]

Hujige versie per 9 fib 2021 19:56

Dit artikel is in mierder Limburgse dialekte gesjreve. Perbeer estebleef waal mer ei dialek per alinea aan te hauwe.
De volgende sectie van dit artikel is gesjreve in 't Mestreechs.

't Slowaaks is de inheimse taol vaan de rippebliek Slowakije in Middel-Europa; ze weurt ouch in 't aonpalende gebeed gesproke. 't Is 'n Wes-Slavische taol die hendeg èng mèt 't Tsjechisch verwant is, op zoe hoeg niveau zèlfs tot vaan e dialek gesproke kin weure; doe kins de versjille vergelieke es Limburgs mit 't Nederlands. Politiek ligk dat evels (te) geveuleg. De versjèlle mèt 't Tsjechisch zien dat 't Slowaaks get conservatiever is: de Tsjechische klankveraanderinge heet 't neet doorgemaak. Toch zeen hiej oetzönjeringe in, 't Slowaaks kint geine vokatief mie, in tegestèlling tot 't Tsjechisch. Wie 't Tsjechisch heet ouch 't Slowaaks 'ne groete klaankinventair.

De volgende sectie van dit artikel is gesjreve in 't Remunjs.

Verspreiding

[bewirk | brón bewèrke]
Plaatse in Vojvodina wo Slowaaks 'n officieel taal is.

Hiej onger stuit 'n lies mit lenjer en 't aantal miense die (biejnao) edere daag Slowaaks sjpraeke:

Bron: Slowaakse Wikipedia

Gesjiedenis

[bewirk | brón bewèrke]

't Slowaaks ontsjtong in de 10e eeuw nao de val van 't Groot-Moravische Riejk. 't Woor eeuwelang 'ne verzameling ongesjreve dialekte; schrieftale wore Latien, Hongaars, Duits en later ouch Tsjechisch. Nao innige poginge hiej toe in de 16e eeuw introduceerde Anton Bernolák in 1787 'ne Slowaakse sjrieftaal, gebazeerd op westelikke dialekte. De huidige sjrieftaal waerde in de jaore 1840 gelanceerd door Ľudovít Štúr en is gebazeerd op 't centrale dialek.

Klemtoon

[bewirk | brón bewèrke]

De klemtoon in 't Slowaaks lèk in bao alle gevalle oppe irste lettergreep, alhoewel d'r nooit zo sterk is.

Alfabet

[bewirk | brón bewèrke]

't Slowaaks is 'n Slavische taal die 't Latiense alfabet gebroek. De meiste Slavische tale gebroeke 't Cyrillisch alfabet, alle West-Slavische tale (dus ouch Slowaaks) gebroeke 't Latiens alfabet. 't Slowaaks maak gebroek van väöle accente om klank verangering aan te tone. De caron (ˇ) biejveurbeeld zorgt d'r veur det d'r 'n j-echtige klank achter de letter kömp woor d'r op is geplek, veurbeeld: c (ts) č (tsj).

Letters in 't Slowaaks (inclusief döbbelletters): a á ä b c č d ď dz dž e é f g h ch i ia ie iu í j k l ĺ ľ m n ň o ó ô p q r ŕ s š t ť u ú v w x y ý z ž

Notitie: de q, de w en de x komme allein biej leenwoorde en name, es watt, veur. In sommige gevalle wörd de q vervange door kv, oetsjpraak: kw es in kwark.

Naamvalle

[bewirk | brón bewèrke]

't Slowaaks kin 7 naamvalle wo van de zevende, de vocatief, vriejwaal is oetgestorve. De angere naamvalle in 't Slowaaks zeen:

  • Nominatief; Môj otec pracuje (Vader wèrk)
  • Genetief; Pýtam sa otca (Ich vraog vader)
  • Datief; Dám ich otcovi (Ich gaef ze aan miene vader)
  • Accusatief; Vidím otca (Ich zeen vader)
  • Locatief; Hovorím o otcovi (Ich kall euver miene vader)
  • Instrumentalis; Idem s otcom (Ich gaon mit miene vader)

Ein van de weinige veurbeelde van de vocatief is pané det meneer beduud.

Lidwäörd

[bewirk | brón bewèrke]

't Slowaaks haet gén lidwäörd. Dus telo kin lichaam of 't lichaam beduuje. Oet de konteks kinse meistal waal opmèrke welke d'r bedoelt wörd. Veur de dudelikheid gebroek me waal 'ns jeden, det ein beteikend.

Zelfstanjige naamwäörd

[bewirk | brón bewèrke]

In 't Slowaaks waere zelfstanjige naamwäörd vervoeg nao naamval, geslach en wieväölheid. Sommige zelfstanjige naamwäörd zeen onregelmaotig.

Mannelikke vervoeging

[bewirk | brón bewèrke]

Mannelikke zelfstanjige naamwäörd waere ingedeilt nao laevend en laeveloos. 't Vraemdje hiej biej is det dub(eik), dus 'n plant, biej laeveloos wörd ingedeilt, ditzelfdje geld ouch biej verkleinwäörd van diere.

Mannelikke vervoeging (laevend)

[bewirk | brón bewèrke]
Waord: chlap (man) hrdina (held)
Wieväölheid: Inkelvoud Meervoud Inkelvoud Meervoud
Nominatief chlap chlapi hrdina hrdinovia
Genitief chlapa chlapov hrdinu hrdinov
Datief chlapovi chlapom hrdinovi hrdinom
Accusatief chlapa chlapov hrdinu hrdinov
Locatief chlapovi chlapoch hrdinovi hrdinoch
Instrumentalis chlapom chlapmi hrdinom hrdinami

Mannelikke vervoeging (laeveloos)

[bewirk | brón bewèrke]
Waord: dub (eik) stroj (machine)
Wieväölheid: Inkelvoud Meervoud Inkelvoud Meervoud
Nominatief dub duby stroj stroje
Genitief duba dubov stroja strojov
Datief dubu dubom stroju strojom
Accusatief dub duby stroj stroje
Lokatief dube duboch stroji strojoch
Instrumentalis dubom dubmi strojom strojmi

Vrouwelikke vervoeging

[bewirk | brón bewèrke]
Waord: žena (vrouw) ulica (sjtraot) dlaň (handjpalm) kosť (bot)
Wieväölheid: Inkelvoud Meervoud Inkelvoud Meervoud Inkelvoud Meervoud Inkelvoud Meervoud
Nominatief žena ženy ulica ulice dlaň dlane kosť kosti
Genitief ženy žien ulice ulíc dlane dlaní kosti kostí
Datief žene ženám ulici uliciam dlani dlaniam kosti kostiam
Accusatief ženu ženy ulicu ulice dlaň dlane kosť kosti
Lokatief žene ženách ulici uliciach dlani dlaniach kosti kostiach
Instrumentalis ženou ženami ulicou ulicami dlaňou dlaňami kosťou kosťami

Onzijdige vervoeging

[bewirk | brón bewèrke]
waord: mesto (sjtad) srdce (hert) vysvedčenie (getuugnis) dievča (meisje)
Wieväölheid: Inkelvoud Meervoud Inkelvoud Meervoud Inkelvoud Meervoud Inkelvoud Meervoud
Nominatief mesto mestá srdce srdcia vysvedčenie vysvedčenia dievča dievčatá /-ence
Genitief mesta miest srdca sŕdc vysvedčenia vysvedčení dievčaťa dievčat /-eniec
Datief mestu mestám srdcu srdciam vysvedčeniu vysvedčeniam dievčaťu dievčatám /-encom
Accusatief mesto mestá srdce srdcia vysvedčenie vysvedčenia dievča dievčatá /-ence
Lokatief meste mestách srdci srdciach vysvedčení vysvedčeniach dievčati dievčatách /-encoch
Instrumentalis mestom mestami srdcom srdcami vysvedčením vysvedčeniami dievčaťom dievčatami /-encami

Veurnaamwäörd

[bewirk | brón bewèrke]

Perseunlikke veurnaamwäörd

[bewirk | brón bewèrke]

Perseunlikke veurnaamwäörd waere vervoeg volges geslach, wieväölheid, persoon en naamval.

In de Nominatief wörd 't perseunlik veurnaamwaord weggelaote es in 't latien, dus ich maak is robím. 't Is echter neet verplich om dit te daon, ja robím is ouch toegestaon.

In modern Slowaaks wörd oni duk vervange door ony.

Naamval ich doe hae die 't weer geer ziej
Nominatief ja ty on ona ono my vy oni, ony
Genitief mňa, ma teba, ťa jeho, ho, neho, -ňho, -ň jej, nej jeho, ho, neho, -ňho, -ň nás vás ich, nich
Datief mne, mi tebe, ti jemu, mu, nemu jej, nej jemu, mu, nemu nám vám im, nim
Accusatief mňa, ma teba, ťa jeho, ho, neho, -ňho, -ň ju, ňu ho, -ň nás vás ich, nich, ne
Lokatief mne tebe ňom nej ňom nás, vás nich
Instrumentalis mnou tebou ním ňou ním nami vami nimi

Aanwiezende veurnaamwäörd

[bewirk | brón bewèrke]

De twee tabelle hiej onger bedude deze en dit. Ze waere dus gebroek biej ongerwèrpe die kortbiej de spraeker zeen. Det en dae die slaon op ongerwèrpe die ver vanne spraeker aaf zeen waere aangeduud door -to achter 't aanwiezend veurnaamwaord te plekke. Veurbeeld: ten redaktor deze gebroeker, tento redaktor dae gebroeker.

Inkelvoud

[bewirk | brón bewèrke]
Naamval mannelik vrouwelik onzijdig
Nominatief ten tá to
Genitief toho tej toho
Datief tomu tej tomu
Accusatief toho, ten tie tú to
Lokatief tom tej tom
Instrumentalis tým tou tým

Meervoud

[bewirk | brón bewèrke]
Naamval mannelik vrouwelik onzijdig
Nominatief tí, tie tie tie
Genitief tých tých tých
Datief tým tým tým
Accusatief tých tie tie
Lokatief tých tých tých
Instrumentalis tými tými tými

Vraogende veurnaamwäörd

[bewirk | brón bewèrke]
Waord: wae(m) wat
Nominatief kto čo
Genitief koho čoho
Datief komu čomu
Accusatief koho čo
Lokatief kom čom
Instrumentalis kým čím


De wäörd ktorý en aký waere es 't biejvoeglik naamwaord pekný vervoeg, dus aký, akého, akému, akom, akým veur 'n mannelik waord.


't Waord či is 'n genetief waord en wörd neet meer verbaoge

  • veur mannelikke wäörd: čie
  • veur vrouwelikke wäörd: čia

Onbepaolde veurnaamwäörd

[bewirk | brón bewèrke]

In principe waere alle onbepaolde veurnaamwäörd vervoegd. In 't Slowaaks zeen duk wäörd aaf te leide van anger wäörd, es biej 't onbepaold veurnaamwaord 't geval is. Kto - niekto - nikto is zo'n veurbeeld, hiej onger sjtaon nog get veurbeelder.


kto wae(m) niekto emes nikto, nik nemes
čo wat niečo get nič nieks
či wae(m) zien(e) nieči emes zien(e) niči nemes zien(e)
aký wat veur nejaký van 'ne saort nijaký van geine saort
kde wo niekde urges (es lokasie) nikde nurges (es lokasie)
kam wo haen, wo haer niekam urges (es richting) nikam nurges (es richting)
kedy wen niekedy soms nikdy nooit
ktorý wèlke niektorý sommige --- ---
koľko wieväöl niekoľko meerdere, väöle --- ---


Bezittelikke veurnaamwäörd

[bewirk | brón bewèrke]

't Bezittelik veurnaamwaord wörd vervoeg nao wieväölheid, geslach en naamval.

Mannelikke vervoeging

[bewirk | brón bewèrke]
Limburgs: miene diene ziene häör ozze uch hun
Wieväölheid: Inkelvoud Meervoud Inkelvoud Meervoud Inkelvoud/Meervoud Inkelvoud/Meervoud Inkelvoud Meervoud Inkelvoud Meervoud Inkelvoud/Meervoud
Nominatief môj moji, moje tvoj tvoji jeho jej náš naši váš vaši ich
Genitief môjho mojich tvojho tvojich jeho jej nášho našich vášho vašich ich
Datief môjmu mojim tvojmu tvojim jeho jej nášmu našim vášmu vašim ich
Accusatief môjho, môj mojich, moje tvojho tvojich jeho jej nášho našich vášho vašich ich
Lokatief mojom mojich tvojom tvojich jeho jej našom našich vašom vašich ich
Instrumentalis mojím mojimi tvojím tvojimi jeho jej našim našimi vašim vašimi ich

Vrouwelikke vervoeging

[bewirk | brón bewèrke]
Limburgs: mien dien zien häör os uch hun
Wieväölheid: Inkelvoud Meervoud Inkelvoud Meervoud Inkelvoud/Meervoud Inkelvoud/Meervoud Inkelvoud Meervoud Inkelvoud Meervoud Inkelvoud/Meervoud
Nominatief moja moje tvoja tvoje jeho jej naša naše vaša vaše ich
Genitief mojej mojich tvojej tvojich jeho jej našej našich vašej vašich ich
Datief mojej mojim tvojej tvojim jeho jej našej našim vašej vašim ich
Accusatief moju moje tvoju tvoje jeho jej našu naše vašu vaše ich
Lokatief mojej mojich tvojej tvojich jeho jej našej našich vašej vašich ich
Instrumentalis mojou mojimi tvojou tvojimi jeho jej našou našimi vašou vašimi ich


Onzijdige vervoeging

[bewirk | brón bewèrke]
Limburgs: mien dien zien häör os uch hun
Wieväölheid: Inkelvoud Meervoud Inkelvoud Meervoud Inkelvoud/Meervoud Inkelvoud/Meervoud Inkelvoud Meervoud Inkelvoud Meervoud Inkelvoud/Meervoud
Nominatief moje moje tvoje tvoje jeho jej naše naše vaše vaše ich
Genitief môjho mojich tvojho tvojich jeho jej našho našich vašho vašich ich
Datief môjmu mojim tvojmu tvojim jeho jej nášmu našim vášmu vašim ich
Accusatief moje moje tvoje tvoje jeho jej naše naše vaše vaše ich
Lokatief mojom mojich tvojom tvojich jeho jej našom našich vašom vašich ich
Instrumentalis mojím mojimi tvojím tvojimi jeho jej naším našimi vaším vašimi ich

Svoj

[bewirk | brón bewèrke]

Svoj wörd gebroek es 't ongerwèrp van de zin 'n bezitsrelasie mit 't lijdend veurwèrp of 't mitwèrkend veurwèrp haet. Svoj kömp dan zelfs inne plaats van 't bezittelik veurnaamwaord. Svoj wörd verbaoge es tvoj.

't Bezit kin onnoch geaccentueerd waere mit vlastný: Má svoj vlastný bicykel "Het haet 'ne eige fiets/Het haet zelf 'ne fiets". In 't Limburgs zou duk 't waord eige waere gebroek.

Betrèkkelikke veurnaamwäörd

[bewirk | brón bewèrke]

Wae(m), wèlke en die zeen in 't Slowaaks ktorý, ktorá en ktoré. Ze waere verbaoge es 't biejvoeglik naamwaord. 't Kömp regelmaotig veur det me čo gebroek om op persone trök te sjlaon.

Wederkerende veurnaamwäörd

[bewirk | brón bewèrke]

In 't Slowaakse wörd "zich" es sa vertaald.

Naamval Vervoeging
Nominatief sa
Genitief seba, sa
Datief sebe, si
Accusatief seba, sa
Lokatief sebe
Instrumentalis sebou

Wederkerige veurnaamwäörd

[bewirk | brón bewèrke]

't Slowaaks kint gén specifiek versjil tusse elkaar, mekaar en 't wederkerend veurnaamwaord zich. Deze drie wäörd waere allemaol es sa vertaald en ouch zo verbaoge, zee de tabel hiej baove.


Wèrkwäörd

[bewirk | brón bewèrke]

Sommige wèrkwäörd es byť (zeen) jesť (aete) en cestovať (reize).

Taegeweurdige tiejd

[bewirk | brón bewèrke]
Persoon vervoeging veurbeelde
-- -- -- chytať (vange) trieť (vrieve) robiť (make)
ich ja stam+klinker+m chytám triem robím
doe ty stam+klinker+š chytáš trieš robíš
hae, die ono, ona stam+klinker chytá trie robí
weer my stam+klinker+me chytáme trieme robíme
geer vy stam+klinker+te chytáte triete robíte
ziej oni stam+suffix+ú, stam+ú, stam+u, stam+ia, stam+a chytajú trú robia

Veurzètsels

[bewirk | brón bewèrke]

't Vergt, net es biej alle anger grammatikale ongerdeile, nogal get kinnes op fatsoenlik met de veurzètsels omtegaon. Èlk veurzètsel in 't Slowaaks bringt 'n naamval mit. Dit is eigelik biej alle tale waal zo, maar omdet in 't Slowaaks de zzelfstanjig naamwäörd vervoeg motte waere nao naamval mosse weite wèlk veurzètsel wèlke naamval mit zich mit brink. In principe zeen d'r 38 veurzètsels in 't Slowaaks, mit oetzönjerig van complèkse veurzètsels. D'r zeen maar inkele veurzètsels die verangere nao geslach of meervoud. Sommige veurzètsels höbbe es veurwaarde det d'r 'n bepaalde richting of situatie aan gebonje is.


C = complex veurzètsel R = Richting S = Situatie


  • Genetief veurzètsels: bez, bezo(zonger) blízko(kortbiej) ďaleko od C(ver van) do(nao, in, tot) mimo (oet, boete) namiesto (in plaats van) od, odo (van ..., vandaon, vanaaf) okolo (rondj, rondjom) počas (tiejdes, gedurende) podľa(volges) pomocou (mit behölp van) popri (langs) proti (taege) u (biej (persoon)) uprostred (middenin) vedľa (naeve) z, zo (oet, van, vanaaf) za (tiejdes)
  • Datief veurzètsels: k, ku(tot, nao) kvôli(omwille van, veur) napriek (ondanks) naproti (taegeneuver) vďaka (dankzij)
  • Accusatief veurzètsels: cez(door, euver) medzi R(tusse) na R(nao, veur) nad R(baove) o R(euver, taege) po R(tot, veur) pod R(onger) pre (veur, bestömp veur, vanwaege) pred R(veur) v, vo R(op (tiejd), in) za (veur (ruil, betaling), in(tiejdsduur))
  • Locatief veurzètsels: na S(nao, veur) o S(euver, taege) po S(nao, door) pri (biej (lokasie)) v, vo S(in)
  • Instrumentalis veurzètsels: medzi S(tusse) nad S(baove) pod S(onger, ongeraan) pred S(veur) s, so (mit) za S(achter)


D'r zeen ouch veurzètsels die neet (meer) 'ne specifieke naamval mit zich mit bringe es keďže det aangezeen beteikend.

Telwäörd

[bewirk | brón bewèrke]

Es 't Limburgs en meiste anger tale wörd 't telwaord in 't Slowaaks verdeilt in Rangtelwaord en Hooftelwaord. Rangtelwäörd waere verbuug es biejvoeglikke naamwäörd, met oetzönjering van irste(prvý), tweede (druhý) en dèrde (tretí).

Cijfer Hooftelwaord Rangtelwaord
0 nula (gén rangtelwaord)
1 jeden, jedna, jedno prvý
2 dva, dve, dvaja druhý
3 tri, traja tretí
4 štyri, štyria štvrtý
5 päť piaty
6 šesť šiesty
7 sedem siedmy
8 osem ôsmy
9 deväť deviaty
10 desať desiaty
11 jedenásť jedenásty
12 dvanásť dvanásty
13 trinásť trinásty
14 štrnásť štrnásty
15 pätnásť pätnásty
16 šestnásť šestnásty
17 sedemnásť sedemnásty
18 osemnásť osemnásty
19 devätnásť devätnásty
20 dvadsať dvadsiaty
30 tridsať tridsiaty
40 štyridsať štyridsiaty
50 päťdesiat päťdesiaty
60 šesťdesiat šesťdesiaty
70 sedemdesiat sedemdesiaty
80 osemdesiat osemdesiaty
90 deväťdesiat deväťdesiaty
100 sto stý, stá, sté
200 dvesto dvestý
500 päťsto päťstý
1000 tisíc tisíci
2000 dvetisíc dvetisícy
10 000 desaťtisíc desaťtisícy
1 000 000 milión miliónty


Opmerkinge:

  • 2, 3 en 4 kin waere gebroek mit de nominatief en de accusatief meervoud van zelfstanjig naamwäörd.
  • Getale baove de 4 waere gevolg door de genetief vorm van zelfstanjignaamwäörd, veurnaamwäörd of biejvoeglikke naamwäörd. Biejveurbeeld 5 metrov (5 maeter) 2o rokov (20 jaor).
  • Baove de 4 wörd de werkwaordsvorm inkelvoudig.
  • Jeden (1) wörd vervoeg es 't aanwiezend veurnaamwaord ten.
  • 100, 1000 en 1 000 000 waere op officiële documente gesjreve es jednosto, jedentisíc en jedenmilión.

Zee ouch: Telle in 't slavisch

[bewirk | brón bewèrke]

Bronne

[bewirk | brón bewèrke]
Commons
Commons
In de categorie Slovak language van Wikimedia Commons zeen media gerelateerd aan dit óngerwerp te vènje
Aafkomstig van Wikipedia, de Vriej Encyclopedie. "https://li.wikipedia.org/w/index.php?title=Slowaaks&oldid=447437"