Via mala
Via mala (Romancice 'veia mala') est antiqua via octo chiliometrorum trans rupes altas in valle Rheni posterioris in Helvetico Grisoniae pago.
Geographia
[recensere | fontem recensere]Rhenus fluit ab oppidis Speluca Lapidariaque sub rupibus ad urbem Tosanam (Raetoromanice 'Tusaun') in alta voragine. Obstaculum difficile fuit ad commeatum viae Alpium inter Mediolanum et Curiam Raetorum ad septentrionem transitus Cunus Aureus et Mons Avium (transitus).
Historia
[recensere | fontem recensere]Romani primam viam vel callem cum ponte trans voraginem Viae malae aperuerunt. Aliae calles supereunt altos montes in lateribus voraginis.[1]
Anno 1473 communes Tosana, Masein et Cazis sub rupe 'Fyamala' nuncupata novam viam at magnum pontem prope oppidum Zillis construxerunt. Duo pontes annis 1738 et 1739 constructis ingeniarius Ricardus La Nicca annis 1818 ad 1821 novam viam cum cuniculis ad vecturam idoneam fecit. Nova autovia anno 1967 constructa prope voraginem Viae malae cuniculo longitudinis 742 metrorum iacet.
Antiqua via Romanorum et Medii Aevi ut via pedium superest.[2]
Notae
[recensere | fontem recensere]Bibliographia
[recensere | fontem recensere]- Thomas Riedi: Viamala. Texte und Bilder zur Natur und Geschichte der größten Schlucht im Kanton Graubünden (Curia Raetorum 1992).
Nexus externi
[recensere | fontem recensere]Vicimedia Communia plura habent quae ad Viam malam spectant. |
- Commentatio in Lexico historico Helvetiae: Theodisce, Francogallice, Italice
Arula • Avicula mons • Bernina • Brennus mons • Falsi Regis transitus • Iovis iugum • Iulius mons • Lucus Magnus • Meloius mons • Mons Sancti Gothardi • Novena • Porta Magni Sancti Bernardi • Sempronius mons • Septimus mons • Thonalis transitus • Urigae transitus • Ursus mons | |
Aemilia · Anicia · Appia · Aquillia · Ardeatina · Augusta · Aurelia · Caecilia · Cassia · Claudia Augusta · Clodia · Decia · Domitia · Domitiana · Egnatia · Flaminia · Iulia Augusta · Labicana · Latina · Laurentina · Nomentana · Ostiensis · Popilia · Portuensis · Postumia · Praenestina · Salaria · Severiana · Sublacensis · Tiburtina · Traiana · Traiana nova · Valeria · Valeria Sicula | |