Кушан падышалыгы
| Кушан падышалыгы падышалык | ||||
| ||||
|---|---|---|---|---|
 Кушан падышалыгы каранды аймактары менен, Канишкинин башкарган мезгилинде | ||||
| Борбор калаа | Бактра | |||
| Өтүүчүлүк | ||||
| ← Грек-бактрия падышалыгы Батыш Кшатраптар → | ||||
Калып:Афганистан тарыхы Кушан падышалыгы[1] (кыт. 貴霜王朝, Гуйшуан, I — III века н. э.) — азыркы древнее государство на территории современной Орто Азиянын, Афганистандын, Пакистандын, Түндүк Индиянын аймагында болгон байыркы мамлеккет, гүлдөгөн мезгили 105—250-жылдарга туура келет. Теориялардын бирөөсү боюнча, Кушан падышалыгы, азыркы кытай втоном району Шинжаң жайгашкан аймактан келген көчмөн индоиран эли тохарлар (кыт. юэчжи) тарабынан негизделген[2][3][4][5][6]. Бул мамлекет Рим, Персия жана Кытай менен дипломатиялык алакада болгон.
Кушан падышалыгын мурда Грек Бактрия аймагында 5 уруу болуп жашаган көчмөндөр түзгөн. Аларга кушан уруусу жетекчилик кылган. Падышалар Кужула Кадфиз, анын уулу Вима Кадфиз жана эң атактуу Канишканын тушунда кушандар зор аймакты багындырышкан. Падышалыктын гүлдөп өнүккөн доору Канишка менен анын уулу Хувишканын падышалык кылган мезгилине туура келет. 3–кылымдын ортосунда Васудев башкарган мезгилден тартып начарлай баштаган. 4–кылымда Кушан падышалыгы майда бөлүктөргө бөлүнөт. Кушан падышалыгынын тушунда көптөгөн курулуш иштери жүргүзүлөт, шаарлар өсүп, сугат системасы жана кол өнөрчүлүк бир кыйла өнүгөт, Улуу жибек жолу аркылуу Кытай, Парфия жана Рим менен кеңири соода жүргүзүлөт. Бул мезгилде Индиядан Орто Азияга жана Ыраакы Чыгышка буддизм дини таратылат.
Колдонулган адабият
[түзөтүү | булагын түзөтүү]- Кыргыз Тарыхы. Энциклопедия. Бишкек, 2003