kakil

Kurmancî

Bilêvkirin

• IPA^(kilîd): /kɑːˈkɪl/
• Kîtekirin: ka·kil

Navdêr

Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	kakil	kakil
Îzafe	kakila	kakilên
Çemandî	kakilê	kakilan
Nîşandera çemandî	wê kakilê	wan kakilan
Bangkirin	kakilê	kakilino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	kakilek	kakilin
Îzafe	kakileke	kakiline
Çemandî	kakilekê	kakilinan

kakilên gûzê

kakil mê

1. nava gûzan an tovikan û berhemên din yên wek wan

   kakila gûzê (beşa tê xwarin ya gûzê ya ku di qalikî de ye)

   (Biwêj) Min keça xwe bi kakila gûzê xweyî kir.

   • ...wî bilûra xwe bi kakilên gûzan mist dida! — (Mehmed Uzun, Mirina Kalekî Rind, Weşanxana Orfeus, 1987)
2. nava tiştekî
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)
3. beşa giring ji tiştekî
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: کاکل‎
• kurdî-krîlî: какьл

Bikaranîn

Lêker:

• kakil girtin

Navdêr:

• kakilgirtin

Herwiha

• kakilk
• kakl

Bide ber

• kakûl
• kakûle
• kalik
• qalik
• qaşil

Têkilî

• xirş

Binêre herwiha

• tîvil

Qafiye

• 1-kîteyî:

• cil
• hil
• kil
• sil
• şil
• til
• zil

• 2-kîteyî:

• bilbil
• Bismil
• çembil
• kersil
• kuşpil
• sercil
• tîvil
• zengil

Etîmolojî

Peyveke hevbeş ya Kurdistanê û Kafkasyayê ye: kurmancî kakil, soranî کاکڵ‎ / kakił, ermenî կակալ (kakal) û կակըլ (kakəl), lazî კაკალი (ḳaḳali), gurcî კაკალი (ḳaḳali) û mingrelî კაკალი (ḳaḳali). Ji ber ku ji bilî kurdî ev peyv di zimanên din yên îranî de nîne (کاکل‎ /kakol/ anku "temerî" ya farisî bi maneyeke din e û ne ji eynî rehî ye) û ji ber ku ji bilî kurdî û ermenî ew di zimanên din yên hindûewropî de peyda nabe, texmînen ev peyv ji zimanên kartvelî ketiye kurdî û ermenî, bo nimûne ji lazî [Peyv?] yan ji gurcî [Peyv?].

Berhemên heyî li ser rehên peyvê ne hevdeng in:

Chyet vê peyvê tenê bi kurmancî, soranî û gurcî dide û ne piştrast e ka kîjan zimanî ew ji kîjan zimanî wergirtiye. Di çapa nû ya ferhengê de (ku li ber çapkirinê ye û me dîtiye), tiştekî nû li etîmolojiya vê peyvê zêde nekiriye.

Zimannasê ermen Łapʿançʿyan dibêje ku ermenî ev peyv ji zimanên kartvelî wergirtiye.

Çabolov peyva "kakil" bi peyva kakûle (kajîle, hêl, zerdeçal, kardamom) ve girê dide lê ev bi aşkereyî şaşî ye.

Çavkanî

• Tsabolov, R. L., Ferhenga etîmolojî ya zimanê kurdî ["Цаболов, Р. Л.: Эмцмолоƨцческцц̆ словарь курδскоƨо языка"], Moskova, 2001-2010, r. 512
• Chyet, Michael L. (2003): Kurdish-English Dictionary, Ferhenga Kurmancî-Inglîzî, Yale University Press, r. 295.
• Գրիգոր_Ղափանցյան: Հայոց լեզվի պատմություն [Grîgor Łapʿançʿyan: Dîroka zimanê ermenî] (bi ermenî), Êrîvan 1961.

Anagram

• kalik

Werger

• Bulgarî: ядка → bg m (jadka)
• Çekî: jádro → cs nt
• Almanî: Kern → de n
• Erebî: نواة‎ → ar
• Farisî: مغز گردو‎ → fa
• Fînî: pähkinä → fi
• Fransî: amande → fr m, cerneau → fr n
• Gurcî: გული → ka (guli)
• Îngilîzî: kernel → en
• Îzlendî: kjarni → is n
• Îtalî: gheriglio → it n
• Maorî: karihi → mi, kiko → mi, kikokiko → mi
• Îngilîziya kevn: cyrnel → ang n
• Portugalî: miolo → pt n
• Rusî: ядро́ → ru nt (jadró), сердцеви́на → ru m (serdcevína)
• Gaelîka skotî: eitean → gd n
• Sorbiya jêrîn: jědro → dsb nt
• Spanî: almendra → es m, núcleo → es n
• Swêdî: kärna → sv
• Tirkî: çekirdek → tr, göbek → tr
• Yûnanî: πυρήνας → el n (pyrínas)
• Yidîşî: קערנדל‎ → yi nt (kerndl)