Bretanya

Bretanya
Herêma çandî, herêma dîrokî û welatê dîrokî
Ala Coat of arms
Dirûşm:  Potius mori quam fœdari
Bretanya li ser nexşeyê
Bretanya
Koordînat: 48°Bk 3°Ra
Parzemîn	Ewropa
Dewlet	Fransa
Qada rûerdê
• Giştî	34022 km2 (13.136 sq mi)
Nifûs	4.687.381 (2016)
Dem	UTC+1 UTC+2
biguhêre - Wîkîdaneyê biguhêre

Bretanya (bi bretonî: Breizh, bi fransî: Bretagne) yek ji herêmên Fransayê ko li pozikê bakur-rojavayê Ewropayê dikeve. Ew ji çar départmentên bi navên Côtes-d’Armor (bretonî: Aodoù-an-Arvor), Finistère (bretonî: Penn-ar-Bed), Ille-et-Vilaine (bretonî: Il-ha-Gwilen) û Morbihan (bretonî: Mor-bihan) pêk tê. Serbajarê Bretanyayê bajarê Rennes (bi bretonî: Roazhon) e.

Erdnîgarî

Axên Bretanyayê li ser nîvgiraveke ko bakura nîvgirava îberê ko bakura Ewropa pêk tîne rûdinin. Beravên wêyê bakur li ber La Manche (bretonî: Mor Breizh) dikevin. Başûr û roava wêyê beravên Okyanûsa Atlantîk (bretonî: Meurvor Atlantel) in.

Gel û Ziman

Gelê Bretanyayê ji keltên ko ji başûr rojavayê Brîtaniya Mezin de koçbûnî, normanan û fransiyan de pêk tê. Ji bo zimanên hinikeyan li Fransayê demeke dirêj hatibû qedexe kirin îroj zimanê bretonî ji bi piranî hatiye jibîrkirin. Zimanê bretonî pê têkoşînên dirêj re, di salên 70ên vir de li dibistanan wek zimanê duyemîn tê hîn kirin. Îroj nêzî 3.000 kes li dibistanan wî zimanî în dikeye jî ew bi piranî di axaftênên rojane de nêbikaranîne û ew êdî hema hema wek zimaneke aborî ye. Ji 2,3 milyon Bretonan de encax nêzî 250.000 kes bi zimanê bretonî dikarê biaxive. Ewna bi piranî jî yên pîr ser 60 salî re ne. Kargeriya herêmî jî ji 2004an virde bo jibîrnekirina zimanê bretonî bi fermî dixebite.