Heyv
Heyv an jî hîv peyika cîhanê ya xwezaye. Nava Pergala rojê de jî pêncemîn peyika xweza ye. dûrahiya Erd û Heyvê nêzî 384.403 km ye, ango sî qat dûrahiya eşkêla cîhanê ye. Eşkêla heyvê jî 3.474 km ye. Ew eşkêla Heyvê jî qasî çaryeka cîhanê ye. Loma qewereya Heyvê qasî qewereya Cîhanê %2 ye.
|
| |||
| Taybetiyên Rêgehî | |||
|---|---|---|---|
| Germiçanga Nivî Mezin | 384.399 km (0,00257 AU) | ||
| Periastron | 363.104 km (0,0024 AU) | ||
| Enote | 405.696 km (0,0027 AU) | ||
| Dernavendî | 0,0549 | ||
| Dema Gerînê | 27,321582 roj (27 roj 7 demjimêr 43.1 çirk) | ||
| Dema Gihîştinê | 29,530588 roj (29 roj 12 demjimêrt 44.0 çirk) | ||
| Leza Rêgehê kêmzêde | 1,022 km/s | ||
| Leza Rêgehê ya Herî Zêde | 1,082 km/s | ||
| Leza Rêgehê ya Herî Kêm | 0,968 km/s | ||
| Xwariya Rêgehê | 18,29° - 28,58° Erd Ekvatorê re 5,145° Girtin | ||
| Peyik Cihên ku av tê heye | Erd | ||
| Taybetiyên Fizîkî | |||
| Kêmzêde Eşkêl Eşkêlanîv |
3.474,13 km (0,273 x Erd) 1.737,06 km (0,273 x Erd) | ||
| Ekvatoral Eşkêl Ekvatoral Eşkêlanîv |
3.476,28 km (0,273 x Erd) 1.738,14 km(0,273 x Erd) | ||
| Navbera Cemseran Eşkêl Eşkêlanîv ya navbera cemseran |
3.471,94 km (0,273 x Erd) 1.735,97 km (0,273 x Erd) | ||
| Guşarî | 0,00125 | ||
| Rûerd Qadê | 3,793×107 km² (0,074 x Cîhan) | ||
| Qewere | 2,1958×1010 km³ (0,020 x Cîhan) | ||
| Gumlat | 7,3477×1022 kg (0,0123 x Cîhan) | ||
| Kêmzêde Kesafet | 3.346,4 kg/m3 | ||
| Erdkêşa li Ekvadorê | 1,622 m/s2 (0,1654 g) | ||
| Leza Ekvatorê Rizgarbûnê | 2,38 km/s | ||
| Xwariya Germiçangê | 6,688° | ||
| Albedo | 0,12 | ||
| Tiwandar | −2.5 to −12.9 −12.74 (Kêmzêde Heyveron) | ||
Rêpoş Germahî
|
40 Kelvîn (Yeke) | ||
| Amêjena Silîkatî a li dor (Tora bi pêşbibî.%) | |||
| SiO2 | 44,4 % | ||
| Al2O3 | 6,14 % | ||
| FeO | 10,9 % | ||
| MgO | 32,7 % | ||
| CaO | 4,6 % | ||
| Na2O | 0,092 % | ||
| K2O | 0,01 % | ||
| Cr2O3 | 0,61 % | ||
| MnO | 0,15 % | ||
| TiO2 | 0,31 % | ||
| Taybetiyên Atmosferê | |||
| Kesefeta Atmosferî | 107 partîkul cm−3 (ro) 105 partîkul cm−3 (şev) | ||
.svg){kind=small}
Gumlata Heyvê jî Cîhanê 81.3 qat kêmtir e. Erdkêşiya Heyvê jî li gor Cîhanê %17 ye.
Turekî Cîhanê a li ser rêgehê, Heyv tenê dikare 27.7 rojan wê torê temam bike û qasî dinyayê rêgehê de bizivire. Di nava gerstêrk û peyikên xwezayan de tenê mirov çûye li ser Heyvê. Yekemîn peyika ku li dora Heyvê derbaz bûyî jî Luna 1 peyika Yekitiya Sowyetan bû. Heyv li ser rêgeha cîhanê de ye û hevdem li dora Cîhanê dizivire. Heyv mîna Cîhanê li dora germiçanga xwe nazivire ji aliyê wê yekî westare û ji ber wê ji cîhanê aliyekî rûyê Heyvê tenê tê xuya. Ji Cîhanê herdu alî nayê xuya.
NASA gelek caran Keştiya Fezayê şandiye Heyvê ji bo bawerbûna heyîna avê, lê encam her demê wek derket li vir ti demê av nehate dîtin. Niha jî Nasa robotên pispor dişîne gerstêrka Behramê ji lêgerîna avê.
Projeyên DYA'yê
biguhêre.jpg)
20 Tîrmh 1969an de cara ewil ji Heyvê re DYA Keştiya Fezayê şand ji bo lêgerîna jiyanê. Pisporên ewil ji Heyvê re pê pelandi jî Neîl Armstrong û Buzz Aldrin e.
Wesayîtên pêşîn çûne Heyvê
biguhêre| Navê Wesayîta Fezayê | Dîroka Şandinê | Agahî |
|---|---|---|
| Luna 2 | 12ê îlonê 1959 | Cara pêşîn daketina li ser Heyvê. |
| Ranger 7 | 28ê tîrmehê 1964 | |
| Ranger 8 | 17ê sibatê 1965 | dîmen hate kêşan |
| Ranger 9 | 21ê adarê 1965 | |
| Luna 9 | 31ê kanûna paşîn 1966 | |
| Surveyor 1 | 30ê gulanê 1966 | |
| Luna 13 | 21ê kanûna pêşîn 1966 | |
| Surveyor 3 | 17ê nîsanê 1967 | |
| Surveyor 5 | 8ê îlonê 1967 | |
| Surveyor 6 | 7ê çiriya paşîn 1967 | Peywira Wekhev |
| Surveyor 7 | 7ê sibatê 1968 | |
| Apollo 11 | 16ê tîrmehê1969 | |
| Apollo 12 | 14ê çiriya paşîn 1969 | |
| Luna 16 | 12ê îlonê 1970 | |
| Luna 17 | 10ê çiriya paşîn 1970 | |
| Apollo 14 | 31ê kanûna paşîn 1971 | Li Heyvê cara pêşîn çiyayan re daketin (Fra Mauro). |
| Apollo 15 | 26ê tîrmehê 1971 | Cara pêşîn kar aîna wesayîtan. |
| Luna 20 | 14ê sibatê 1972 | Mînakên axê hate hilgirtin |
| Apollo 16 | 16ê nîsanê 1972 | Cara pêşîn bikar anîna wesayîtên Fezayê li ser cihên çiya |
| Apollo 17 | 7ê kanûna pêşîn 1972 | Peywir wekheve |
| Luna 21 | 8ê kanûna paşîn 1973 | Digel Luna 20 yê çû ye peywir wekheve. |
| Luna 24 | 9ê tebaxê 1976 | Digel Luna 20 yê çû ye peywir wekheve. |