Мазмұнға өту

Білге Құтылық

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет

Білге Құтылық, Елтеріс (шамамен 650 — 691) — Екінші Шығыс Түрік қағанатының алғашқы қағаны. Өз есімі —Құтылық, Елтеріс Білге — лауазымы. 682 — 687 ж. шығыс түркілер Қытайға қарсы азаттық күрестің нәтижесінде өз мемлекеттерін қайта құрады. Күлтегін жазбасы бойынша, Білге Құтылық “Тудун” лауазымында қытайларға, оғыздарға, хуригандарға, қырғыздарға, хятандар мен татабилерге қарсы 47 жорық жасап, ірі-ірі 20 шайқаста түркілер қолын бастап жеңіске жеткен. Білге Құтылықтың әкесі де Ашина тайпасын бастап жорыққа қатысқан. Білге Құтылық 687 ж. Орхон өз. бойында қаған болып сайланып, “Елтеріс Білге қаған” (“Елінің басын қосқан білгір данышпан”) деген лауазымға ие болады. Білге Құтылық ел ордасын ежелгі Өтүкенге (Отгон тэнгэр) тігеді. Білге Құтылық тұсында Шығыс Түркі қағанаты территориясы Алтайдан Шығыс Моңғол құмына (Инь Шань жотасы) дейін созылды. Білге Құтылық қайтыс болған соң, таққа інісі Қапаған (693 — 716) отырды. Білге қаған ескерткішінде түркі халқын біріктіріп, іргелі ел еткен Білге Құтылық жайында құнды деректер берілген.[1][2]

Дереккөздер

[өңдеу | қайнарын өңдеу]
  1. Қазақ Энциклопедиясы
  2. Айбын. Энциклопедия. / Бас редакторы Б.Ө.Жақып. - Алматы: «Қазақ энциклопедиясы», 2011. ISBN 9965-893-73-Х

“Қазақ Энциклопедиясы”, 5-том