Бақыт

Бақыт символы күлкіше

Бақыт — адамның қарапайым сезімдік қанағаттанудан бастап, жоғары психикалық мәнді қуануға дейінгі позитивті әрі жағымды эмоцияларды білдіреді, ол әсіресе өмірге қанағаттану, ауқаттылығы, субъективтілігі, гүлденуі, және эвдаймония күйін қамтиды. Бақыт ұғымы сондай-ақ өмір қызығы мен қуанышына қанағаттану дәрежесін танытатын этикалық ұғым ретінде де белгілі.

Бақыттың негізінде адамның өмірі мағыналы және нәтижелі болған кездегі өз болмысына деген ризашылық сезімінің қалыптасуы жатыр. Арман сияқты Бақыт та мұраттың тылсымдық-эмоциялық көрінісі болып табылады. Мұрат тұлғаның болашаққа деген сенімін білдірсе, Бақыт оның іске асу деңгейін көрсетеді. Әдептану саласында Бақыт мәселесімен шұғылданатын ілімді фелицитология (грек. Бақыт туралы ілім) деп атайды.

Бақыт — көп мағыналы ұғым. Оның басты түсініктері:

1. бақ-дәулет, “қолға қонған құс”, ырыздық;

1. қуаныш, ләззат, рахат;

1. жақсылыққа, ізгілікке жету, даналық;

1. өмірден өз орнын табу, толыққанды тұлғаға айналу.

“Құс ұшуға жаралған, адам бақытты болуға жаралған” дейді халық мақалы. Бақытты өмір сүру — қуанышты болу, дәулетке кенелу, рахатқа бөлену. Адамға қуаныш әкелетін оқиғалар — табысқа қол жеткізу, іс-әрекеттің марапатталуы, алға қойған мақсаттың орындалуы, бала-шағаның қызығы. Қуаныш сезімі адамға күш беріп, кісінің жігеріне жігер қосады. Алайда қуаныш пен Бақыттың арасында айырмашылық та бар. Қуаныш өткінші, жеке бір сәтке байланысты болса, Бақыт — адамның бүкіл өмірінің арқауы. Өмірде адамгершілікке жат, әдептілікке симайтын жалған қуаныштардың да кездесуі мүмкін. Қазіргі жағдайда Бақытты өмір сүру мәселесі өркениеттілік құндылықтарымен (нарық, демократия, адам құқыларын қастерлеу, т.б.) тікелей байланысты. Т. Джефферсон “Тәуелсіздік декларациясында” мемлекет өз табиғаты бойынша Бақытқа ұмтылуды қорғап, тұлғалардың іскерлігі мен дербестілігін ынталандыруы қажет екенін, бұл Бақыт үшін мәнді болып табылатынын атап көрсетеді.

• 
• 
• 
• 
•